هێندێک تێبینیی زمانی 41

هێندێک تێبینیی زمانی 41
حه‌سه‌نی قازی



ڕێفۆرمی زمانی له‌ سه‌ر ده‌می کۆماری کوردستان دا

له‌ چه‌ندین ژماره‌ی ڕۆژنامه‌ی کوردستان ( ژماره‌ی 12، 17، 19 ، 20 و 21) له‌ سه‌رده‌می کۆمار دا، وه‌زاڕه‌تی هێزی دێمۆکڕاتی کوردستان به‌ئیمزای مرادی ڕه‌ئیسی ستادی هێزی ناوه‌ندی و سه‌رپۆلی 2 محه‌مه‌دی نانه‌وازاده‌ فه‌رمانده‌ی هێزی ناوه‌ندی دێمۆکڕاتی کوردستان، ژماره‌یه‌کی زۆر زاراوه‌ی نوێی نیزامی له‌ بری زاراوه‌ی فارسی، به‌پێی په‌سندی دانیشتووی [ کۆبوونه‌وه‌] ئه‌فسه‌ران بڵاو کردووه‌ته‌وه‌.
ئه‌گه‌رچی بڕێک له‌و زاراوانه‌ له‌ زمانی نووسیندا جێی خۆیان کردووه‌ته‌وه‌ و ،هێندێکیان بۆ بواری دیش ده‌ست ده‌ده‌ن، به‌ڵام له‌ به‌ر قه‌ده‌غه‌ له‌ سه‌ر زمانی کوردی و له‌ به‌ر ده‌ستدا نه‌بوونی چاپه‌مه‌نی سه‌رده‌می کۆماری کوردستان زۆریك له‌و وشانه‌ی پێشنیار کراون ڕه‌نگه‌ وه‌جی کوردی ئه‌م سه‌رده‌مه‌ پێیان نه‌زانن.
به‌ مه‌به‌ستی به‌راوه‌ردکاری له‌ گه‌ڵ زاراوه‌ی ئێستا و به‌ ئاواتی ژیاندنه‌وه‌ی هێندێکیان بۆ ده‌کار هێنان له‌ ده‌قی نانیزامی و مه‌ده‌نی! دا له‌ خواره‌وه‌ ده‌یاننووسینه‌وه‌.ژماره‌کان ئێمه‌ دامان ناوه‌. وه‌زاره‌تی هێزی دێمۆکراتی کوردستان له‌ بری " اصطلاحات سربازی"، " کوته‌ی پێشمه‌رگه‌یی" ده‌کار کردووه‌.



ئیستیلاحاتی قه‌دیم ئیستیلاحاتی تازه‌

1- سرباز= پێشمه‌رگه‌

2- جوخه‌= لێزگه‌

3- گروه= قۆڵ

4- دسته‌ =ده‌سته‌

5- گروهان = چڵ

6- گردان = هه‌نگ

7- هنگ = پۆل

8- تیپ = تیپ

9- لشکر = له‌شکر

10- سپاه = سپاه

11- وه‌کیل گروه یک = قۆڵی یه‌ک

12- وه‌کیل گروه دو = قۆڵی دوو

13- وه‌کیل گروه سه‌ = قوڵی سێ

14- جوخه‌ = لێزگه‌

15- سر جوخه =‌ سه‌ر لێزگه‌

16- گروهبان 3 = سه‌رقۆڵی 3

17- گروهبان 2 = سه‌رقۆڵی 2

18- گروهبان 1 = سه‌رقۆڵی 1

19- واحد = گه‌ل

20- استوار 2 = سه‌رده‌سته‌ی 2

21- استوار 1 = سه‌رده‌سته‌ی 1

22- سرکار و سایر ده‌رجه‌داران = برا

23- بسیار خوب = زیاتر- فیدا- کارم

24- افسر = سه‌رکرده‌

25- ستوان یک = ناودار یه‌ک

26- ستوان دو = ناودار دوو

27- ستوان سه = ‌ ناودار سێ

28- سروان = سه‌ربه‌رز

29- سرگرد = سه‌رلک

30- نایب سرهنگ = سه‌رپۆلی 2

31- سرهنگ = سه‌رپۆلی یه‌ک

32- سرتیپ = سه‌روه‌ر

33- سرلشکر = سه‌ردار

34- سپهبد = سه‌رهێز

35- نظامنامه‌ = ڕێوشوێن

36 - حرب =شه‌ڕ

37 - عوارض زمینی = تووشهاتی هه‌ردی

38 -عوارض طبیعی = تووشهاتی خۆڕسک

39 -عوارض مصنوعی = تووشهاتی ده‌ستکرد

40 – تعلیمات = فێرکردن

41 - انجام = پێک هێنان

42 - کومیسیون = مه‌کۆ

43 - محاربه‌ = به‌ شه‌ڕهاتن

44 - محارب = شه‌ڕکه‌ر

45 - معلومات = زانست

46 - بلندی – قله‌ = ترۆپک

47 - خط الراس اصلی = سوێگه‌

48 - خط الراس فرعی = ئاسۆگ

49 - تیغه‌ کوه‌ = تیره‌گی کێوی

50 - دامنه‌ء کوه = داوێنی کێوی

51- کمره‌ء کوه = قه‌دی کێوی

52 - شکاف کوه‌ = قه‌ڵشتی کێوی

53 - سرازیر = هه‌وراز و لێژ

54 - گردنه‌ء کوه‌ = زینوی کێوی

55- غار = ئه‌شکه‌وت

56 - تنگه‌ = ته‌نگه‌ به‌ر

57 - تل = ته‌پۆڵکه‌

58 - دره‌ = شیو

59 - خط القعر = چۆم

60 - مسیل = سێڵاوگر

61 - گودال = قوڵکه‌

62 - میشار = که‌ندڕ

63 - اراضی مشجر = دارستان

64 - جنگل = لێڕه‌وار

65 - بیشه‌ = مێشه‌

66 - قلمزار = قه‌ڵه‌مستان

67 - نی زار = قامیشه‌ڵان

68 - بوته‌ زار = دوڕواوی

69 - حاشیه‌ء جنگل = که‌ناری لێڕه‌وار

70 - میاه = ئاوان

71 - دریاچه‌ = گۆل

72 - مرداب = پاش ئاو

73 - باتلاق = زه‌ل

74 - رود = چۆم

75 - شط = زێ

76 - جوی = جۆگه‌له‌

77 - آبادانی = ئاوه‌دانی

78 - قصبچه‌ = شارۆکه‌

79 – ده‌ = دێ

80 – قلعه‌ = قه‌ڵات

81 – حاشیه‌ = که‌نار ئاوه‌دانی

82 - کنگره‌ = ددانه‌

83 - سوک دیوار = سووچ دیوار

84 - مزغل = زاخه‌

85 - حصار = حه‌وش

86 - پرچم = په‌رژین

87 -حلقه‌ء قنات = چاوه‌ که‌رێزه‌

88 - خندق = خه‌نده‌ک

89 - خاک ریزه‌ = خاک ڕێژ

90 - مزرعه‌ = مه‌زرا

91 برج = برج

92 - شوسه = ‌ شه‌قامه‌ڕێ

93 - ارابه‌ رو = عه‌ڕابه‌ڕێ

94 - پیاده‌رو = پیاده‌ ڕێ

95 - قاطررو = ئێستره‌ ڕێ


96 - کوره‌ راه‌ = کوێره‌ڕێ

97 - زراه‌ = ڕێچکه‌

98 - سد = وارش

99 - اصطلاحات سربازی = کوته‌ی پێشمه‌رگه‌

100 - زمین = هه‌رد

101 – زمین باز = هه‌ردی به‌ر ئاوه‌ڵه‌

102 - زمین ناهموار = هه‌ردی ناڕێک

103 - زمین سنگلاخ = هه‌ردی به‌رداوی

104 - زمین معارضه‌ = هه‌ردی تووشهات

105 - زمین کوهستانی = هه‌ردی کێو پاره‌

106 - زمین مستور = هه‌ردی داپۆشراو

107 - زمین مثلث = هه‌ردی ته‌نبار

108 - خط الراس سربازی = به‌رپاڵی پێشمه‌رگه‌

109 - جان پناه = حاشارگه‌

110 - حفاظ = په‌سیو

111 - تکیه‌گاه = پاڵگه‌

112 - دیدگاه = ڕوانگه‌

113 - مانع = به‌رگێڕه‌وه‌

114 - راه‌ مستور = ڕێگای داپۆشراو

115 - راه پنهان = ڕێی نه‌دیو

116 - میدان دید = مه‌یدانی دیت

117 - میدان تیر = مه‌یدانه‌ تفه‌نگێک

118 - سمت = به‌ره‌وه‌

119 - شاخص = دیاردی

120 - راه نما = رێنوێن

121 - دیده‌بانی = چاوه‌ڕوانی

122 - منطقه‌ = مه‌ڵبه‌ند

123 - دیده‌ور = چاوگێڕ

124 - راه پیمائی = ڕێ ڕۆیین

125 - تامین در حرکت = دڵنیایی له‌ ڕۆیین دا

126 - تقرب = نیزیکی

127 - تعرض = پارێز

128 - حمله = ‌ په‌لامار

129 - هجوم = شاڵاو

139 - اشغال = داگیر کردن

140 - حفظ = پاراستن

141 - زمین متصرفی = هه‌ردی گیراو

142 - دفاع = پریگاندنه‌وه‌

143 - قراول = پاسدار

144 - درجه‌دار = نیشانه‌دار

145 - تامین = دڵنیایی

146 - توقف = ڕاوه‌ستان

147 - طلایه = ‌ شه‌وگه‌ڕ

148 - گشتی = گه‌شتی

149 - شبیخون = شه‌ونه‌خون

150 - زمین معارضه = ‌ هه‌ردی به‌تووشهات

151 - عقب نشینی = پاشه‌ کشه‌

152 - اراضی مسطح = زه‌وی کووڕ

153 - جلگه‌ = ده‌شت

154 - کویر = شۆره‌کات

155 - مرتع = جێ له‌وه‌ڕ

156 - باور = باره‌

157 - علائم شرطیه‌ = نشانه‌ی که‌ینوبه‌ین

158 - جناحین = ڕاست و چه‌پ

159 - مقصد = بناوان

160 - مترصد سمعی = هه‌ست ڕاگرتن

161 - کشیک جبهه = ‌ پاستار ره‌وه‌

162 - عوض کننده‌ = پاس گۆڕ

163 - تجهیزات = ساز و به‌رگ

164 - تدارکات = ئامراز

165 - استتار = شاردنه‌وه‌

166 - حد مشترک = سوره‌تی گه‌ل

167 - مبدا = ده‌ست پێ کردن

168 - مختلف = جوێ به‌ جوێ

169 - نقطه‌ = جێگاه

170 - تعین و مشخص = زیاد کردن

171 - آسمان صاف = ئاسمانی ساف

کوته‌ی پێشمه‌رگه‌یی که‌ گۆڕاون بۆ زانستی برا خۆشه‌ویسته‌کان بڵاو ده‌کرێته‌وه‌. ڕه‌جامان ئه‌وه‌یه‌ هه‌ر که‌سێک له‌و ڕێزه‌ کوته‌ی (ئیستیلاحات) ده‌زانێ بینووسێ و بۆ ده‌فته‌ری ستادی هێزی مه‌رکه‌زی بنێرێ. فه‌رمانده‌ی هیزی مه‌رکه‌زی دێمۆکڕاتی کوردوستان – نانه‌وازاده‌