تێکۆشەرێکی فەرهەنگی سەردەمی جمهووری کوردستان کوبڕای عەزیمی

 لە پای قسەی تێکۆشەرێکی فەرهەنگی سەردەمی جمهووری کوردستان یای مەزن کوبڕای عەزیمی

حەسەن قازی
تێبینی
 ئەم وتووێژە لە ئێوارەی جومعە ٤-ی فێڤرییەی ١٩٩٤ [ ١٥-ی ڕێبەندانی ١٣٧٢-ی هەتاوی]  یانی زیاتر لە ٢٧ ساڵ لەمەو بەر لە ستۆکهۆڵم لە ماڵە  حاجی کوبڕا خانمی عەزیمی بەڕێوە چووە. ڕەحمەتی حاجی قادری ئیفتیخاری ش لەو مەجلیسە دا بوو و بە سوێوە گوێی لە وڵامی یای کوبڕا گرتبوو بۆ پرسیارەکانی ئێمەی بە پرس، ئەمیری حەسەنپوور، زاگڕۆسی خوسرەوی و حەسەنی قازی. ناوەرۆکی کاسێتی دەنگی ئەو هەڤپەیڤینە لە دوای کۆچی دوایی وی و ئەمیری حەسەنپوور بڵاو دەبێتەوە. ئێمە لە کۆتاییەکانی ساڵی ١٩٩٣ و سەرەتای  ١٩٩٤  لە تەک مامۆستا ئەمیر لە ئەڵمان و سوێد چەندین چاوپێکەوتنمان لەگەڵ کەسانێک ئەنجام دا کە لەنزیکەوە ئاگایان لە ئەزموونی سەردەمی جمهووری کوردستان هەبوو و ئەو وتوێژانە لە سەر کاسێتی دەنگ ئاستە دەکران و ئەوانەمان لە دوو نوسخە دا پاراست. بە داخەوە سێ لەو کەسانەی قسەمان لەگەڵ کردن یای مینای قازی، کاک جەلیلی گادانی و یای کوبڕای عەزیمی و ئەمیری حەسەنپوور خۆی ئێستا لە نێومان دا نەماون. من وەک وەفایەک بۆ مامۆستا ئەمیر و بۆ ئاگاداری زیاتری خوێنەرەوەی کورد لەبڕگەیەک لە مێژووی سیاسی کوردستان هیوادارم بتوانم ناوەرۆکی هەموو ئەو کاسێتانە بەرە بەرە دابەزێنم، کە ئەوە یەکەمیانە.
ئەو چاوپێکەوتنە لەگەڵ یای کوبڕای عەزیمی، لە تەک گشت ئەو وتووێژانەی لەگەڵ لە پاش بەجێ ماوانی کۆمار دا کراون جیاوازێکی سەرنجڕاکێشی هەیە، یای عەزیمی بێ پێچ و پەنا وڵامی پرسیارەکانی داوەتەوە و هەرچەند جار جار قسەکانی ڕەخنەگرانەن، بەڵام ڕووشێنەرانە نین و هەر وەها  کەڕامەتی شەخسی گشت ئەو کەسانەی باسیان لێوە دەکا لە بەر چاو گرتووە و چەند نموونەش کە باری ژیانی شەخسی کەسان لەو سەر وبەندی دا هاتوونەتە گۆڕێ ڕووداوی ئەوتۆن کە کاتی خۆی هەموان پێیان زانیوە  بۆیە گێڕانەوەیان وەنەبێ وەزەندێک بە ناو و کەرامەتیان بگەیێنێ. وەک دەر دەکەوێ  وتوێژ و پرسیارەکان بە ڕێچکەیەکی سیستێماتیک دا نەچوون، لەگەڵ خۆمان هێندێک بڕاوەی ڕۆژنامەی " کوردستان" و وێنەمان برد بوو کە بە دەم وتووێژەکەوە ئاماژەیان پێ دەکرێ. لە دابەزاندن دا حەول دراوە هەموو شت وەک خۆی و ئاوا بێ کە ٢٧ ساڵ لەمەو بەر ئاستە کراوە و هیچ دەسکارییەک لە ڕاوێژی سابڵاغی یای کوبڕا و پرسیارکاران دا نەکراوە. لەم دوو  کاسێتە دەنگییە دا لە هێندێک شوێن وشە و ڕستەکان جوان ئاستە نەکراون  و ئەو شوێنانە بە  .....  دیاری کراون. هیوادارم بە بڵاو کردنەوەی ئەم وتوێژە ڕەوانی یای کوبڕا عەزیمی شاد ببێ کە لە ٢١-ی ئاوریلی ٢٠٢٠ لە ستۆکهۆڵم لە تەمەنی ٩٥ ساڵی بە جێی هێشتین هەر ئەو شارەی لەوێ چاومان پێی کەوت. لێرە دا پێم خۆشە سپاسی سیمین ئیفتخاری بکەم بۆ ئەوەی چەند وێنەی یای کوبڕای عەزیمی دایکی لە بەر دەست نام کە لەگەڵ ئەو بابەتە بڵاوی بکەمەوە.
١٠-ی مارسی ٢٠٢١

وتوێژی ئەمیری حەسەنپوور، حەسەنی قازی، زاگڕۆسی خوسرەوی لەگەڵ حاجی کوبڕا خانمی عەزیمی ستۆکهۆڵم، ماڵی خۆیان ٤ -ی فێورییەی ١٩٩٤. نەمر حاجی سەید قادری ئیفتیخاری ش مابوو و لە مەجلیسەکە دا بوو.
ئەمیری حەسەنپوور:  بزانین چۆنە، چۆن قسان دەکا [ مەبەستی لە رێکۆردرەکەیە ح.ق].  زۆر بۆ وی ئەرزشی هەیە [مەبەستی  بۆ دوکتور شەهرزاد موجاب ە بۆ لێکۆڵینەوەکەی لە سەر ژنی کورد ح.ق]. جا مەسەلەن ئەوەڵ سوئالێک کە هەیە ئەوەیە کە لە زەمانی کۆمارێ دا بۆ خۆت  دیارە  پێش ئەوەی کۆمار دامەزرێ معەلیم بووی و دوایەش کە کۆمار دامەزرا معەلیم بووی
حاجی کوبڕا خانم: معەلیم بووم
 ئەمیری حەسەنپوور: و فەعالییەتت بوو. ئەگەر کەمێک لە پێشدا بۆ خۆت باس بکەی کە پێش کۆمار وەزع چۆن بوو  و دامەزرانی کۆمار چ تەئسیرێکی کردووە لە ئامووزش و پەروەرش یانی پەروەردە بە  دەردی هاووڵاتیانی ئەو دیوی. لە پەروەدەی دا چ تەئسیرێکی بوو و چ گۆڕانێکی بە سەر دا هات؟

حاجی کوبڕا خانم عەزیمی: وەڵا ئیدی ئەگەر کۆمار دامەزرا، فێری کوردی دەبووین، قەتمان کوردی نەخوێندبووەوە. دەرسمان بە منداڵەکان دەکوت و عوسمان دانش بەعزە ڕۆژێکی دەهات دەرسی بە مە دەگوت ئەمەش فێری دەبووین و دەمانگوت بە شاگردەکان.

ئەمیری حەسەنپوور: دەرسی کوردی پێ دەگوتن؟

حاجی کوبڕا خانم: بەڵێ. ڕۆژێ سەعاتێک بوو دوایە بوو بە دوو سەعات. ........  ......  ..... هەم ئەمە و هەم بەعزێک لە شاگردەکان باش فێر ببوون کوردی. یانی ئێمە کوردیمان قەت نەخوێند بوو، هەر ئەو ڕۆژانە  هەموو
فێر بووین.  ئەوە تەئسیرێکی کولی لە سەر ئێمە دا نابوو. ئەوە زمانی خۆمانە، زمانی کوردی قسەی پێ بکە و بینووسە و بیخوێنە.  بیخوێنە. دوایەکانێ ......  ........  .........     .......
ئەمیری حەسەنپوور: ئەوەی کە چاپ نەدەکرا چۆن بوو؟  مەسەلەن بۆ خۆت تەجروبەی خۆت بگێڕەوە.چ شتێکت دەنووسی کە چاپیان نەکرد؟

حاجی کوبڕا خانم: ئەمن ئەو شێعرەی ................. نازانم بەرداشتیان چۆن ببوو چ بەرداشتێکیان لێ کرد بوو .... .....
ئەمیری حەسەنپوور: چت نووسیبوو؟

حاجی کوبڕا خانم: نووسیبووم هەر وەکوو ئەو شێعرەی هەژاری .... ...... .......     ......   مادامێکی ئێمە ئەو حەسادەتەمان لە بەین نەچێ ئێمە ناتوانین هیچ بکەین.  ئەو جارەکانێ بە پشتێندی زەلام یا بە لیباسی کوردی کوردایەتی نییە بۆ مە، وەختێکی ئەمە ...   بتوانین ئەو جوورەی کە دەمانەوێ قسان بکەین، ئەو جوورەی کە دەمانەوێ بنووسین، ئەو جوورەی کە دەمانەوێ ڕێک بکەوین، تێبکۆشین ڕێک بکەوین ئەوە دەبێتە کوردایەتی نە ئینکی بە لیباسی کوردی. شایەد یەکێک لیباسی عەجەمی دەبەر دابێ زۆریش کورد بێ. وەلی عەقیدەی شەخسیی من پێم وایە دەبێ ئەمە نەزەرمان ئاواڵە بێ.  دەبێ نیسبەت بە یەکتری پوشتی سەر قسان نەکەین و ڕێک بکەوین ئەو جوورە شتانە ..... جا لەوەی زۆر ... .....

ئەمیری حەسەنپوور: نازانی بۆچی بەرداشتێکی  وا خراپیان بوو؟
حاجی کوبڕا خانم: ...... جا دیوێکیشان گرتبوو لە خانووەکانی سەید عەلی حوسێنی، ئەو دەمی فەرهەنگ دەوێدا بوو.  .....   .... ....  .....   .......    مەجبووریان دەکردم کە قسان بکەم.ئەمیش کە قسەم دەکرد  خوب بەعزە قسەیەک دێتە گۆڕێ شایەد تەڕەف بە دڵی خۆی بگرێ، گووئینکی ئەمن قەسد و نەزەرێکم نەبوو مونتەها ئەوەیە  ئەمن دەڵێم دە نەزەر ناگیرێ ئەمن قسێکی بکەم .......  ..... ئەوە بوو جا مەسەلەن  دەیانگوت فڵانکەس  قسە ڕەقە قسان نەکا، ئەمن قسەی ڕەق دەکەم. جا ئاخر دەمگوت ئەگەر ئەمە دامان ناوە حیزب لە هەر کەسەی دوو قڕانی وەردەگرێ شەهرییە ئایا دوو قڕان بۆ وەی دەبێ خانمێکی موحتەڕەم چارشێوی بە سەرە خۆی دا دا بێتە ماڵە من لە من بپاڕێتەوە بڵێ فڵانکەس ئەو دووقڕانە لە من مەستێنن. مانگێ دوو قڕان چ ئەرزشێکی هەیە؟ جا ئەو جوورە شتانە مەسەلەن ..... ئەودەمیش .......................  ..................... ............................. نەدەبوو وابێ ، چون ئەمن کوردێک بووم، ئەمن خەڵکی شارەکەی بووم، ئەمن دە پێش ئەواندا معەلیم بووم. ئەوان دوایە هاتوون، ئەمن سینم حەڤدە ساڵ بووە کە دنیا تێک چووە ساڵی بیستی  [ مەبەست خەرمانانی ساڵی ١٣٢٠-ی هەتاوی یە.ح.ق.] ڕەئیسی فەرهەنگی وەخت خاهیشی لە بابم کرد کە  معەلیمی  ...نەمابوو  کوتی کوبڕا بێ کارێ بکا نامەی بۆ نووسیم . وەڵا ١٦ ساڵ بووم ، دوو ساڵم ئیفتیخاری کار کرد بوومە ١٨ ساڵ دامەزراوم. ئەمن پێم وابوو نەدەبوو   مەسەلەن کچێکی ‌هەرمەنی  یان کچێکی جوو وەپێش ئەمن کەوێ ئەڵبەتە تەحسیلاتیان لە من زیاتر نەبوو و سەوادیشیان  پێم وایە بە قەرا من نەبوو و قەتیشیان دڵ بە من خۆش نەبوو. ئەمما نازانم چ عامیلێک بوو، بۆ خۆشم  لەو عامیلەی نە دەگەیشتم. ..............   .......   .........  ..... .....  ....... .....کرێ خانووی نەدەی وەزعت باش نییە . ......   ........  دەوڵەمەند نیم ئەمما زۆر زۆر تەبعم بڵیندە. یانی دەتوانم هەمیشە ......  کوتی قەت قەت شتی وا نەکەی. ....   ....  یانی ئەوەڵین ژنێک بوو کە .....  جا بۆیە ئەمن پێم وابوو ئەو شتانە ......  ..... قسەیەکی بکەم کابرایەک بە دڵی خۆی بگرێ.......  ....



یای کوبڕای عەزیمی لە سەر دەمی جمهووری کوردستان

ئەمیری حەسەنپوور:  نامەکەی  یانی پێ بوو  لەوێ؟
حاجی کوبڕا خانم: ئا ئا پێی بوو.
ئەمیری حەسەنپوور: بۆ خۆی ئیمزای کرد بوو؟

حاجی کوبڕا خانم: بەڵێ بەڵێ. ......... ..........  ......
ئەمیری حەسەنپوور:  جا ئەوەی یانی غەیرەز ئەو حقووقەی وەرت دەگرت سی تمەنت وەردەگرت بۆ تەدریس لە مەدرەسەی ئەکابیر گوتبووی ئەوەی ببڕن.

حاجی کوبڕا خانم: کوتبووی بەڵێ بیبڕن چون مەدرەسەی ئەکابیر تێک چووە  ئەوەی ببڕن.  ئەو جارەکانێ ئەمن تەقازای کوودەکستانێ دەکەم شایەد ببمە ....... ......  بۆچی کوودەکستان تەئسیس بکرێ. کوڕە ئەخە مەنزوورم چییە؟ مەنزوورم ئەوەیە ئەلعانەکە ئەنگۆ  زمانی کوردیتان پێ خۆشە، ئەمنیش پێم خۆشە. ئەو جار ئەمن دە نێوێ دام و  بڕێک موتالەعە دەکەم و دەزانم ئەگەر منداڵ لە منداڵێ ڕا  کوردی فێر بکەی، حەل و فەسڵی ئی وانێکێی پێ بڵێی، شی بکەیەوە، جوانتر دەبێ ئیدی هەتا ئینسانێکی گەورە لە ڕووی ڕۆزنامەی ڕا پێی بخوێنییەوە. مەنزوورم ئەوە بوو،  وەڵا دوایە تەسویبیش کرا، کاغەزیش هات لە سەر داوخوازەکەی تۆ ئەمە تەسویبمان کردووە کوودەکستان دادەندرێ مەسئوولیشی ژنی مستەفا خۆشناوییە. زۆر ئەوە بۆ  من ناخۆش بوو. .....  ............... ......  .....    .......  ئەگەر چووبایە ڕێژەیەکی، یا قازی چووبایە ورمێ یا چووبایە نەغەدەی دەچوون پێشوازیان لێ دەکرد. .... .....  لە خودی مەهابادێ دا ..... ...... ...... ........... .......

ئەمیری حەسەنپوور: ئەو پێشنیهادی کوودەکستانەکەی
[ کەسێک دێتە ژوورێ، دەنگی حاجی کوبڕا خانم  فەرموو، ئەتۆ فەرموو!]

ئەمیری حەسەنپوور: ئەو پێشنیهادی کوودەکستانەکەی دوای تێک چوونی کلاسی ئەکابیر کردت  یا؟

حاجی کوبڕا خانم: نا،  هێشتا کلاسی ئەکابیر تێک نەچوو بوو.

ئەمیری حەسەنپوور: پێشنیهادەکەت بۆ کێ نووسێ؟

حاجی کوبڕا خانم : بۆ پێشەوای، ئاغای حەمەدەمینی خاتەمیش ...   ....  .....  .......
ئەمیری حەسەنپوور: کەس نەبوو پشتیوانیت لێ بکا لە ناو معەلیمەکان دا؟ وەختێکی

حاجی کوبڕا خانم: ئەمن دەگەڵ کەسم ئەو مەسەلە باس نەکرد..

ئەمیری حەسەنپوور: هەر بۆخۆت نووسیت؟
حاجی کوبڕا خانم: هەر بۆخۆم نووسیم و بۆخۆم ناردم و جوابەکەشیان شەخسەن دا بە خۆم و ........   ........
ئەمیری حەسەنپوور: جا بۆ دامەزران؟
حاجی کوبڕا خانم: نەخێر! ...   .....
ئەمیری حەسەنپوور: کلاسی ئەکابیرەکەت چۆن بوو دامەزراند؟
حاجی کوبڕا خانم: وەڵاهی کلاسە ئەکابیرەکە ژنەکان پێیان خۆش بوو.
ئەمیری حەسەنپوور: بۆ ژنان بوو یا بۆ پیاوان؟
حاجی کوبڕا خانم: بۆ ژنان بوو. ئی پیاوان هەبوو. ئی پیاوانیش هەبوو، بۆ ژنان بوو. کوتم تەقازای بکەن. وەلا تەقازایان کرد و ئێواران ....
ئەمیری حەسەنپوور: ئێواران یانی؟

حاجی کوبڕا خانم: پاش  مەرەخەسی شاگردان.  .....

ئەمنیری حەسەنپوور: دوایە ئەو دەمی ژنەکان دەهاتن.
حاجی کوبڕا خانم: بەڵێ

ئەمیری حەسەنپوور: نازانی چەند کەس دەبوون؟

حاجی کوبڕا خانم: وەڵاهی ئەوڵێ بیست کەسێک دەبوون دوایە کەم بوونەوە

ئەمیری حەسەنپوور: زۆرتر ئی چ جوورە خانەوادەیەک بوون؟

حاجی کوبڕا خانم: مالە ....   ماڵە .... بوون. .....   ......
ئەمیری حەسەنپوور: کێ؟
حاجی کوبڕا خانم: .......  زۆر کەس دەهاتن

ئەمیری حەسەنپوور: چتان فێر دەکردن بە وان ؟ هەر سەواد فێر بوون؟

حاجی کوبڕاخانم: هەر دەرسی کوردی لە ڕووی ڕۆزنامەکەی ڕا. دوایە بە نووسین لە ڕۆزنامەکەی دا. دەرسی ڕۆژانەشم پێ دەکوتن.

ئەمیری حەسەنپوور: ئەها لە ڕۆژنامەی دا هەبوو دەرسی کوردی؟
حاجی کوبڕا خانم: ئەدی هەبوو ....  ..... ....
ئەمیری حەسەنپوور: چەند دەمانەوە لەوێ نازانی لە بیرتە؟

حاجی کوبڕا خانم: دوو سەعات

ئەمیری حەسەنپوور: دوو سەعات. جا ئەوە چۆن بوو کە تێک چۆوە ئەوە؟

حاجی کوبڕا خانم: وەڵاهی خەڵکەکە نەهاتن، ئیشتیاقێکیان نیشان نەدا. هەر ڕۆژەی یەکی لێ کەم دەبۆوە. ....  ......
ئەمیری حەسەنپوور: لە کوێ بوو جێگای ئەو مەدرەسەی؟

حاجی کوبڕا خانم: هەر لە مەدرەسەی " پەروانە" بوو مەدرەسەی خۆمان. خانووی میرزا حامیدی. ئەوەی کە .... زارا خانمێ.
ئەمیری حەسەنپوور:  بەڵێ
حەسەنی قازی: زارا خانم کێ یە؟

ئەمیری حەسەنپوور: زارا خانمی خزمی خۆم
حاجی کوبڕا خانم: خزمی خۆیانە کچەکەی بووکی خۆیانە، ماڵە بابی مەلێعا، ماڵە بابی مەلێعای، حەمیدی
ئەمیری حەسەنپوور، حەمیدی. ماڵە حاجی حامیدی
حەسەنی قازی: ڕەنگە نەزانن
حاجی کوبڕا خانم: ئەرێ وەڵا دروستە
ئەمیری حەسەنپوور: وایە، دروستە، شەهرزاد پێم وایە نەزانێ. ئەڵبەتە پێم وایە کە.  باسێکی دیش کوبڕاخانم ئەوەیە کە، با جارێ  لێرە لە پێشدا با ئەو پرسیارەی بکەم  دوایە دیسان دەگەڕێینەوە سەر دەورەی کۆماری. ئەتۆ بۆ خۆت چۆن بوو بووی بە معەلیم و ئایا ئەوەڵین معەلیمی ژن بووی لە سابڵاغێ یا لە پێش تۆش دا کەسی دی معەلیمی ژن بوو؟

حاجی کوبڕا خانم: لە پێشە من دا خەجیج خانمی مەجدی بوو لە کوردان. کچی مەلا حوسێنی [ مەبەستی مەلا حوسێنی مەجدی یە. ح.ق]
ئەمیری حەسەنپوور: کەنگێ بوو؟ چەند ساڵ پێش تۆ؟

حاجی کوبڕا خانم: سالی هەزار و  ...  ئەمن کلاسی چواری مەدرەسەی بووم ئەو بوو بە معەلیم.  ئەمن کلاسی چوار بووم ئەو بوو بە معەلیم. ئەمن کلاسی پێنجم نەخوێند زیرەک بووم چوومە کلاسی شەش. ئەمن ساڵی ١٣٢٠ کلاسی شەشم خڵاس کرد بوو.

ئەمیری حەسەنپوور: ساڵی ١٣٢٠ شەشت تەواو کرد بوو؟

حاجی کوبڕا خانم: بەڵێ شەشم تەواو کرد بوو معەلیمە غەیرە بوومییەکان ڕۆیشتبوون. ڕەئیسی فەرهەنگی وەخت ئاغای ڕەحیمی لەشکری کرد بوو بە جێنشینی خۆی ئەویش  دەگەڵ بابم دۆستایەتی هەبوو بە بابمی کوتبوو  پێمان خۆشە کوبرا بێ دەرسێ بدا.  [ منداڵێک دەقیژێنێ نایڵێ گوێم لە دەنگی نەنکی بێ. ح.ق]  .......  ......  وا بوو دەعەرزی ساڵێ دا کە من دەچووم دەرسم دەگوت سێ چوار جار پارچەیان دەداینێ، شەش میتر حەوت میتر، پارچە لە باتی حقووقی. ...  ....   ئیدی دوایە کە ببووم بە ١٨ ساڵ  دامەزرام و کۆمار بە سەر دا هات. 

ئەمیری حەسەنپوور: خەجیج خانم دەرسی خوێند بوو  بۆ خۆی لە مەدرەسەی یا هەر سەودای هەبوو؟
[ مەبەست خەخیج خانمی مەجدی یە. ح.ق]

حاجی کوبڕا خانم: بەڵێ دەرسی خوێند بوو، لە مەدرەسەی دەرسی خوێند بوو.
ئەمیری حەسەنپوور: مەدرەسەی کچانی سابڵاغێ؟

حاجی کوبڕا خانم: لە مەدرەسەی کچانی سابڵاغێ، کەمن ئەو دەمی کلاسی ئیبتیدایی ئەو دەمی پێیان دەگوت، ئیبتیدایی بووم ئەوان  خەجیج خانمی مەجدی بوو،  توبای حەکیمزادە بوو، روقیای ماڵە مستەفای چی؟ کاک مستەفای خەیات بوو،
[ کەسێک شتێک دەڵی]

حاجی کوبڕا خانم: نا، مستەفای لە گەڕەکی خڕێ.
زاگڕۆسی خوسرەوی: نەغەدەیان
حاجی کوبڕا خانم: نەخێر. نەغەدەیان نەبوو، کاک مستەفایەک هەبوو خەیات بوو، پشتی کوڕ ببۆ وە. نێوەکەم لە بیر نییە. ئەوانە، ئەوجارەکانە ئامینە خانمی ئەردەڵان بوو، ... ئەردەڵان  بوو
حەسەنی قازی:  سنەیی بوون ئەوانە؟

حاجی کوبڕا خانم: ئەوان سنەیین بەڵێ. ئەوجار   روقیای خوشکی میرزا سەدیقی حەیدەری بوو کە ژنی ڕەحیم زادەی بوو. تووبای سی سمێڵی بوو. ئەوانە هەموو ...  .....،
زاگڕۆسی خوسرەوی: حەسەنی ڕەحیم زادە
حاجی کوبڕا خانم: بەڵێ.
حەسەنی قازی: ئەو تووبای سی سمێلی چی مەحموودی سی سمێڵی بوو؟
حاجی کوبڕا خانم: ئامۆزایەتی. ئامۆزایەتی پوورزای حاجیشە [ مەبەستی لە حاجی، حاجی سەید قادری ئیفتیخاری هاوسەرێتی. ح.ق] خولاسە ئەوانە.

ئەمیری حەسەنپوور: ئەوانە چەند ساڵ لە تۆ گەورەتر بوون؟
حاجی کوبڕا خانم: زۆر. ئەوان ...  بوون
ئەمیری حەسەنپوور: ئەگەر وایە مەدرەسەی کچان لەبیرتە کەنگێ دامەزرا، چ ساڵێکی؟

حاجی کوبڕا خانم: نا وەڵا، نازانم ساڵی چەندی ئەمما ئەمن کە وەبیرم دێ مەدرەسەی کچان هەر هەبۆ. من ئیدی کە من بچمە مەدرەسەی ئەمنیان بردە مەدرەسەی، دایکم ئەمنی برد ئەمنیان قەبووڵ نەدەکرد ئەویش زۆر پاڕاوە مودیرەکە ژنێکی تارانی بوو کوتی دەی  ئەوە بۆ خۆی زۆری پێ خۆشە، ئەمن فێرم کردووە چونکە دایکم لە ماڵێ  بۆ خۆی ئەمنی فێری نووسین و شتی کرد بوو، ئەلفبا و شتم هەموو دەزانی. کوتی ئەوە زۆری پێ خۆشە بنووسێ و ئەمن فێرم کردووە ئیدی ڕایان گرتم. ئیدی ڕایان گرتم و هەر ئەوە بوو دەرسم خوێند و ئەمما نازانم ساڵی چەند بوو.  ئەمن بۆخۆم موتەوەلیدی  ٤م [ دەبێ مەبەست ١٣٠٤-ی هەتاوی بێ ح.ق.] شەش ساڵیش بووم چوومە مەدرەسە دەبێتە ساڵی چەند دەبێتە ساڵی ١٠. ئەمما دە پێش ساڵی ١٠-ی دا [ ١٣١٠] دەبێ مەدرەسە هەبوو بێ. چون ئەمن کە وەبیرم دێ چوومە ماڵی پوورم خانووی سەید عەبدوڵای تەهازادە مەدرەسەی کچان بوو. جا هەر لەوێ دەچووم تەمەشام دەکردن بۆیە پێم خۆش بوو بچم دەرسێ بخوێنم. دەم دی کچەکان هەڵدەپەڕین، نازانم چیان دەکرد، ماڵی بە بەردیان دروست دەکرد، ئیدی ئەمنیش لەوەێڕا ئیشتیاقم بوو دەرسێ بخوێنم.

لەم وتویژە لەگەڵ نەمر یای کوبڕای عەزیمی دا بە وردی لە سەر ژنەکانی ئەو وێنەیە قسە کراوە.ئەو وێنەیە لە مانگی جۆزەردانی ١٣٢٥- ی هەتاوی لە حەوشەی مەدرەسەی پەروانە کێشراوە لە سەر ئاڵاکە نووسراوە: " ئەنجومەنی پەروەریشی بیری کوردستان" یایەکان لە ڕیزی یەکەم دا لە ڕاستەوە بریتین لە:  ڕەعنا داودی، وەجیهە شوجاعی، سەلتەنەتی داود زادە، ماوزەڕ بلە زادە، فەریدەی زەندی، زارا مەنگوڕی، خەجیجی بابە سووری  و موعینی (سەمیعی)  پیاوەکانی ڕیزی یەکەم لە ڕاستەوە: عەلی مەحموودی، برایمی نادری کەفیلی وەزاڕەتی فەرهەنگ لە حکوومەتی جمهووری کوردستان دا و مەلا عەبدوڵای فازلی ن.

زاگرۆسی خوسرەوی: خانووی سەید عەبدوڵای کێهەیان؟ خانووی خوار دەواخانەکەیان؟

حاجی کوبڕا خانم: نا، نا خانووی ئەو کووچەیەی ئەلئان نانەواخانەی وەستا کەریمی تێدا نییە. ماڵە پووری من ماڵی میرزا حەبیبی داودی لەو کووچەی دابوو. ماڵە سەید عەوڵای تەها زادەش خانووی خۆیان لەوێ بوو. ئەخە ئەو گەڕەکە هەمووی ماڵە وان بوو. ماڵە پوورم خانوێکی چکۆڵە بوو هەم ڕەئیسی فەرهەنگ دەوێدا بوو، هەم مەدرەسە دەوێدا بوو.  ئەو دەمی جا پێیان دەگوت ڕەئیسی مەعاریف.
ئەمیری حەسەنپوور: بەڵێ.
حەسەنی قازی: ببورە حاجی خانم فەرمووت کە لە پێش ١٣٢٠-ی شەمسی مەدرەسەی کچان هەبوو لە وێ. ئەی ئەتۆ لە سەر ئەو میسیۆنێری ئەمریکایی کە لەوێ بوون هیچت وەبیر دێ؟
حاجی کوبڕا خانم. نا، وەڵا
حەسەنی قازی: لە سەر میز داڵ خانم و ئەوان
حاجی کوبڕا خانم: میس داڵ خانمم وەبیر دێ. میس داڵ خانمم زۆر باش لە بیرە. میس کوتاتم لە بیرە [ ئاگوستا گودهارت میسیۆنێری بە ڕەچەڵەک لیتوانیایی ئەمریکایی کە زیاتر لە بیست ساڵ لە سابلاغ و دەوروبەری خزمەتی خەڵکی کردووە، لە ژارگۆنی مەهابادی دا ناوی بووە بە میس کووتات. ح.ق.]منداڵانی موسوڵمانی بەخێو دەکرد. ....  ....  ....
حەسەنی قازی: یەکیان سەکینە بوو نێوی؟
حاجی کوبڕا خانم: یەکیان نێوی سەکینە بوو، یەکیان نێوی عێلی بوو. جا دەیان گوت ئەوە لە بابی کڕیون.

حەسەنی قازی: ئەمن جا ئەو پرسیارەم بۆیە کرد بۆ ئەوەی بزانم ئایا بوونی وان لەوێ تەئسیری ئەوەی هەبووە کە کچان بچنە مەدرەسە چون بوو ئەو زەمانی باب ئیجازەیان دەدا کچ بچنە مەدرەسە؟
حاجی کوبڕا خانم: وەڵا ئیدی ئەمن نازانم ئیدی ئەمما ئەمن کە وەبیرم دێ ئەو کچانەی کە دەڵێم  هەر لە مەدرەسەی بووین  و ئەمنیش کە دەچووم ئەوان سوحبەت و شت، هەڵپەڕینیان دەکرد ئەمنیش لە خۆشی وان پێم خۆش بوو بچم دەرس بخوێنم. ئەمن دایکم زوو فێری نووسینی کردم ئیدی وا بوو ڕایان گرتم دەنا ڕایان نەدەگرتم.
ئەمیری حەسەنپوور: دایکت بۆ خۆی سەوادی هەبوو؟

حاجی کوبڕا خانم: دایکم بۆ خۆی سەوادی قورئانی بڕێک هەبوو و سەوادی فارسیشی هەبوو بڕێک. ئەڵبەتە نە زۆر، ئەمما دەو حەدەی دا هەبوو کە بتوانێ دەستی من بگرێ و فێری نووسینێم کا و شێعری مەولەوی زۆر لە بەر بوو.
ئەمیری حەسەنپوور: كێهە مەولەوی؟ کورد یا
حاجی کوبڕا خانم: مەولەوی فارس.
ئەمیری حەسەنپوور: لە کوێ فێر ببوو دایکت؟
حاجی کوبڕا خانم: بابی گوویا خوێندەوارێکی باش بۆ،   ئەو دەمی سەعدی و مەعدی و شتیان دەخوێند، ئەویش هەر لەوی کە بابی خوێندوویەتی، ئەویش لەوێ فێر ببوو، ئاوا فێر ببوو.

ئەمیری حەسەنپوور: ئەو دەمی کلاسی شەشت کە تەواو کرد چەند کلاسی هەبوو لە مەدرەسەی؟ دەبیرستانی نەبوو؟
حاجی کوبڕا خانم: هەر شەش کلاسی هەبوو.  نەخێر ئەمە حەوت نەفەر بووین ئەمن بووم، هاجەری زەندی بوو، فاتمی دەوڵەتیاری بوو کە ئەلئان ژنی بابی زاگڕۆسی یە، [ مەبەست میرزا کەریمی خوسرەوی یە ح.ق] جەمیلەی سوبحی بوو.
زاگڕۆسی خوسرەوی: دایکیشم
حاجی کوبڕا خانم: نا دایکت مێردی کرد. فەڕوخزادەکان بوون، دوو دانە،  دوو خوشک بوون فەڕوخزادەکان، حەوت نەفەر بووین.  ئەویدیکەش خوشکی مودیرەکەمان بوو. خەڵکی ...
حەسەنی قازی: مودیرەکە نێوی چ بوو؟
حاجی کوبڕا خانم: شەمسی خانمی ئازەر پوور. ئیدی تەقازامان کرد کە وانێکمان بۆ دانێن؛ دەبیرستان.  بۆ خۆمان چووینە کن عەبڵا شەلی ئەوەی داستان و شتی دەگوت چووین ئەو شتێکی بۆ نووسین و بردمان پۆستمان کرد و وەڵا بە دوای کاغەزەکەی مە دا بازڕەسیان نارد. لە ڕەزایەی ڕا بازڕەس هات و  گوتی ئەنگۆ چەند نەفەرن  گوتمان ئەمە ٧ نەفەرین گوتیان ئەمە ناتوانین دەبیرستانی بۆ حەوت نەفەران دانێین، بۆیان دانەناین. جا بۆیە ئێمە پێمان نەخوێندرا هەتا دوایە عیشڕەتی خوشکم گەورە بوو، ئیدی دەورەی ئەوان بڕێک زۆر بوو ئەوان دووبارە تەقازایان کرد کلاسیان بۆ وان دانا.

ئەمیری حەسەنپووەر: کەنگێ بوو؟

حاجی کوبڕا خانم: ساڵی!  ساڵەکەم دروست لە بیر نییە. خوشکم لە گەڵ هەمدەورەکانی لە دەبیرستانی دەیانخوێند.

ئەمیری حەسەنپوور: دوای تێک چوونی دەزگای پەهلەوی بوو یا پێش کۆمارێ کەنگێ؟

حاجی کوبڕا خانم: نا، دوای کۆمارێ.

ئەمیری حەسەنپوور:  دوای کۆمارێ.  یانی لە زەمانی کۆماری کوردستان دەبیرستانی کچان نەبوو؟

حاجی کوبڕا خانم: نەخێر نا لە زەمانی کۆمارێ دەبیرستانی کچان نەبوو.
ئەمیری حەسەنپووەر:  چەند مەدرەسەی کچان هەبوو ئەدی؟

حاجی کوبڕا خانم: لە زەمانی کۆمارێ دا؟
ئەمیری حەسەنپووەر: بەڵێ

حاجی کوبڕا خانم: هەر یەک مەدرەسە هەبوو.

ئەمیری حەسەنپوور: لە بیرتە چەندی موحەسیل هەبوو؟

حاجی کوبڕاخانم: شاگردەکانی، ناوەڵا شاگردەکانیم لە بیرنییە.

ئەمیری حەسەنپوور: معەلیمەکانیان هەموو ژن بوون یا ژن و پیاو بوون؟

حاجی کوبڕا خانم: بەڵێ هەموو ژن بوون. دە دوایە دا دوای کۆمارێ ئەگەر تەوسەعەیان پێ دا  دەبیرستان هەر جوزوی مەدرەسەی بوو  کلاسیان دا نابوو، کلاسی ئەوەڵ عیشرەت و وان بوون و  دوایە چوونە کلاسی دووەم دەبیری پیاو دەهاتن. دەنا هەر هەمیشە  ...
ئەمیری حەسەنپوور:  سیاسەتێکی وا هەبوو کە هەر  معەلیمەکان ژن بێ یا مەسەلەیەک بوو لەو بابەتەی قەت؟
حاجی کوبڕا خانم: نا، هیچ مەسەلەیەک نەبوو کە حەتمەن دەبێ ژن  بێ یا حەتمەن دەبێ پیاو بێ، مونتەها چون ئیحتیاج نەبوو معەلیمی پیاو بێ، ئیلا بۆ " شەرعیات" ی نەبێ هەوەڵێ ئەمن پێم دەگوتن دوایە خانم مەجدی پێی دەکوتن، دە دوایە دا ئەمن خۆم لێ وانێک کرد کوتم ئەوانە دەستنوێژ و شتی ناشۆن ناتوانم قورئانیان پێ بڵێم. ئەو جار مامۆستا  گڵۆڵانیان دەهێنا بۆ مەدرەسەی کچان.
حەسەنی قازی: مەبەستت دوای ڕووخانی کۆماری کوردستانە. بەڵام موناقەشەکەی کاک ئەمیری، پرسیارەکەی کاک ئەمیری لە زەمانی کۆماری دایە.

ئەمیری حەسەنپوور: زەمانی کۆماری
حەسەنی قازی: لە زەمانی کۆماری کوردستان دا ئیمکانی ئەوە هەبوو کە مەسەلەن کچ و کوڕ پێکەوە لە سەر کلاس دانیشن، یا جوێ بوو؟

حاجی کوبڕا خانم: نا، جوێ بوو.
ئەمیری حەسەنپوور: لە بابەت معەلیمەکانەوە چی. ئایا لە دەورەی کۆمار دا  ئەو سیاسەتە هەبوو کە معەلیمەکان حەتمەن ژن بن بۆ مەدرەسەی کچان؟
حاجی کوبڕا خانم: نا شتێکی وا نەبوو
ئەمیری حەسەنپوور: شتێکی وا نەبوو
حاجی کۆبڕا خانم: چون  دەهات عوسمان دانیش دەهات، ئەنوەری دڵسۆز دەهات جار جار، جەمیلی برای  ... دەهات. جەمیلە شێت، پێمان دەگوت جەمیلە شێت ( پێ دەکەنێ). ئەوانە دەهاتن. ڕۆژێکیان لە ئەنوەریم پرسی  ئەنوەر دڵسۆز گوتم ئەنوەر، گوتی دەی هاتووم دەرسی سیاسیتان پێ بڵێم. گوتم ئەنوەر سیاسەت چییە؟ گوتی ١٧ ساڵم خوێندووە  ئەمما  بۆخۆم نازانم چییە.  کوتم ئەی هاتووی چ فێری من دەکەی؟ [پێ دەکەنێ]  وەڵا نایەم لە کلاسەکەت دا نانیشم  ئەمن سیاسەتم ناوێ.
ئەمیری حەسەنپوور: عوسمان دانیش دەهات بۆ مەدرەسەی کچان؟
حاجی کوبڕا خانم: بۆ مەدرەسەی کچان بەڵێ دەهات
ئەمیری حەسەنپوور: دەرسی کوردی پێ دەگوتن؟
حاجی کوبڕا خانم: بەڵێ دەرسی کوردی پێ دەکوتین.
ئەمیری حەسەنپوور: بەنگۆی دەکوت یا بە موحەسیلەکان؟
حاجی  کوبڕا خانم: بە موحەسیلەکانی دەکوت، ئەمەش دا دەنیشتین گوێمان دەدایە. بە موحەسیلەکانی دەکوت.
ئەمیری حەسەنپوور: کچەکان لیباسیان چۆن بوو، چ جلوبەرگێکیان لەبەر دا بوو؟
حاجی کوبڕا خانم: هەر لیباسی کوردیمان  دە بەر دابوو.
ئەمیری حەسەنپوور: هەم معەلیم، هەم موحەسیلەکان
حاجی کوبڕا خانم: بەڵێ
ئەمیری حەسەن پوور:  فارسیش. دەرسی فارسیشتان دەکوت یا هەمووی هەر کوردی بوو؟
حاجی کوبڕا خانم: نا وەڵا فارسیشمان دەگوت، فارسیشمان هەبوو.
ئەمیری حەسەنپوور: کتێبی دەرسی تان بوو بە کوردی
حاجی کوبڕا خانم: بەڵێ  ئا ئا، دوایە  ئەگەر حکوومەت قەوی بوو کتێبیان بۆ هێناین.
ئەمیری حەسەنپوور: لەو دیوی ڕا هێنایان؟
حاجی کوبڕا خانم: بەڵێ ئەرێوەڵا پێم وایە.

ئەمیری حەسەنپوور: ئەو گۆڤاری " گڕ وگاڵی منداڵانی کورد" ئەوە هیچ ئیستیفادەی لێ دەکرا؟
حاجی کوبڕا خانم: ئەرێ وەڵا
ئەمیری حەسەنپوور: دە مەدرەسەی دا؟
حاجی کوبڕا خانم: بەڵێ
ئەمیری حەسەنپوور: مەسەلەن وەک شتێکی بۆ دەرس کوتنەوە؟
حاجی کوبڕا خانم: وەکوو حیکایەت، وەکوو نماییش پێمان دەکوتن. دامان دەنان ئەوە نییە دمە تەقەی دوو کەس و ئەو جوورە و ئەوانە، دوو کەسمان دادەنا دەیان کوتەوە.

ئەمیری حەسەنپوور: پرسیارێک ئەوەیە پێش کۆمار و پاش کۆمار فەرقی مەدرەسەکان  چ بوون؟ چون لە هەرکیان  دا دەرست کوتبوو.
حاجی کوبڕا خانم: ئەرێوەڵا
ئەمیری حەسەنپوور: مەسەلەن چۆنی لێک دەدەیەوە؟ ئەگەر مەسەلەن کۆمار کە دامەزرا لە شێوەی دەرس کوتنەوە دا، لە ئیدارە کردنی مەدرەسە دا هیچ گۆڕانێکی بە سەر دا هات؟ مەسەلەن ئەتۆ بۆخۆت وەک معەلیمێک کە هەم پێش کۆمار دەرست کوتوە و هەم دوایە کە کۆمار دامەزرا بۆخۆت لە دەرس کوتنەوەی خۆت دا هیچ ...
حەسەنی قازی: ئەمن دەمەوێ لێرە دا قسەیەکی بکەم مەسەلەی ئەو دەمی کە ئەو معەلیم بووە ڕاستە جمهووری مومکینە ئێعلان نەکرا بێ، بەڵام دەبێ ئاوای بڵێی  پاش ڕووخانی ڕەزا شا، دوای تێک چوونی جمهووری کوردستان؟ چونکە خۆ هەر ئەو یەک ساڵە نەبووە، پێشتر مەدرەسە هەبووە.

ئەمیری حەسەنپوور: ئا، جا مەنزوورم ئەوەیە پێێش مەسەلەن هەزار وسێسەد و ...  پێش دووی ڕێبەندان مەسەلەن ئاوا. مەنزوورم ئەوەیە پێش دووی ڕێبەندان،چون زەمانی ڕەزا شای  خۆ دەرست نە دەکوت
حاجی کوبڕا خانم: نەخێر.
ئەمیری حەسەنپوور: دوای ڕەزا شای بووە، جا مەنزوورە ئەوەیە
حەسەنی قازی:  ئەو فاسیلەی دوای ڕووخانی ڕەزا شای  هەتا ڕووخانی جمهووری کوردستان دەبێ ئاوای بڵێی. ڕاستە جمهووری کوردستان لە دووی ڕێبەندان ئیعلان کراوە بەڵام پێش دووی ڕێبەندانیش مەدرەسەی کوردی هەبووە.
ئەمیری حەسەنپوور: ئەخە جا ئەوەش دەپرسین. پێش دووی ڕێبەندان هەبووە، بەڵام بۆ ژنان هەبووە مەدرەسێکی وا بۆ ژنان؟
حەسەنی قازی: بەڵێ
حاجی کوبڕا خانم: ئەکابیر یانی؟
ئەمیری حەسەنپوور: نا نا، ئەوەی کە پێم کاک حەسەن باسی دەکا ئێمە قەدەرێک لەوەی پێش ، ماوەیەک لەوە پێش لەگەڵ کاک جەلیلی گادانی قسەمان کرد.
حەسەنی قازی: با من سوئالەکەی خۆم جوان موشەخەس کەم چییە. مەسەلەن فەڕز بفەرموو ئەو
 " مەدرەسەی گەلاوێژ"
حاجی کوبڕا خانم: بەڵێ
حەسەنی قازی: ئەو مەدرەسەی گەلاوێژ ئەو دەمی پێک نەهاتووە کە کۆمار ئێعلان کراوە، پێشتریش هەبوو ئیدی.
حاجی کوبڕا خانم: بەڵێ وایە نێوەکەیان گۆڕی، نێوەکەیان گۆڕی
حەسەنی قازی: ئەمنیش ئەوەی دەڵێم. ئەو دەمیش کوردی خوێندراوە. یانی لەوەتی کە حوکمی دەوڵەتی مەرکەزی لە مەهابادێ نەماوە تەقریبەن نەوعێک ئیدارە هەبووە لە مەهابادێ.

حاجی کوبڕا خانم: نا! ئەو دەمی ئیدارە هەبوو هەر فارسی بوو.
حەسەنی قازی: هەتا کەنگێ؟
حاجی کوبڕا خانم: هەر فارسی بوو، هەتا قازی ئێعلانی جمهووری کرد.
حەسەنی قازی: ئەها، باشە
ئەمیری حەسەنپوور: چون بە دزی بووە ئەو مەدرەسەی کە بووە کە کاک جەلیلی گادانی باسی کرد ئەوە بە دزی بووە.
حاجی  کوبڕا خانم: ئەمن مەدرەسێکی وام وانێک نییە.
ئەمیری  حەسەنپوور:  کلاس بووە،  یانی مەدرەسە نەبووە.
حاجی کوبڕا خانم: بەڵێ هەر ئەوە وانێکی ژێکاف بووە کە مومکینە  لەوێدا عیدەیەک چوو بن کوردییان خوێند بێ. چاک لە بیرمە " سەیفولقوزات"ی  ڕەحمەتی خودای لە قەبری بێ ئەمن کە بابم  مرد بوو کێشە و محاکەمەمان  دەگەڵ مامەکانم لێ بە سەر هاتبوو، ڕۆژێکی چوومە مەحکەمەی سەیفولقوزات دانیشتبوو  ئەو شێعرەیان دەخوێندەوە دەگەڵ قازی.  نەسرین دەمێکە داخت لە دڵمە/ حقووقت غەسبە ژیانت زوڵمە / هەستە تێ کۆشە تا خوێنت گەرمە / چارشێو فڕێ دە چ وەعدەی شەرمە.
حەسەنی قازی: ئەوە شێعری کێیە؟
حاجی کوبڕا خانم: پێم وایە، گۆران نییە؟
ئەمیری حەسەنپوور: نەخێر
حەسەنی قازی: دەبێ ئی زیوەر یا سالم بێ
حاجی کوبڕا خانم: نازانم.  نەسرین دەمێکە داخت لە دڵمە/ حقووقت غەزبە ژیانت زوڵمە / هەستە تێکۆشە تا خوێنت گەرمە / چارشێو فڕێ دە چ وەعدەی شەرمە.
بە ڕەحمەت بێ حەمە حوسێن خانیش ڕەمەزان بوو [ مەبەست محەمەد حوسێن  سەیفی قازی، وەزیری بەرگری یە لە کۆماری کوردستان  دا .ح.ق] ئەویش کوتی ئۆخەی،  سبحەینێ جێژن دەبوو، کوتی ئۆخەی شوکور، شەوێ لە ماڵە مە نوستبوو. ئۆخەی شوکور ئەوە ڕەمەزان خڵاس بوو. [ پێ دەکەنێ] کوتم ئاغا جا خۆ ئەتۆ هیچت نەگرتووە. خانمەخانمیش گوتبووی ئەخر نازانی ئەوی نەی گرێ لە هەموان ماندووترە. پاشان کوتی ئەرێ کوبڕا خانم  ئەتۆ ئەو چارشێوەی بۆ فڕێ نادەی، ئەو لیباسەی بۆ دانەکەنی. ئەخر ئەتۆ لە کنە خۆی ژنی پێشکەوتووی و فڵان. کوتم هەر وەختێکی شازدە خانم دایکەند ئەمنیش دای دەکەنم. شازدە خانم دەگەڵ پیاوان دادەنیشێ هەر بە چارشێوەوە قسان دەکا، ئەمن چۆن چارشێوەکەم داکەنم؟ خەڵک دەڵێ ژنی حەمە حوسێن خانی چارشێوی دانەکەندووە ئەتۆ بۆ چارشێوت داکەندووە. کوتی هەتا بە خۆی و بەو دمبەگەیەوە بێ ترک، شازدەخانم  مردبوو لە بەر پێکەنینێ. دەیگوت ئەتۆ قسەی وا دەکەی " مهەمەد حوسین خان ئاوا بە من بڵێتەوە"!
ئەمیری حەسەنپوور: کە وابوو ئەگەر ئەو سوئالەی دیسان دووپاتە بکەمەوە
حاجی کوبڕا خانم: فەرموو
ئەمیری حەسەنپوور:  بە دامەزرانی کۆماری کوردستان گۆڕانێک بوو لە وەزعی مەدرەسەکاندا جا ئەو گۆڕانە چۆن بوو؟ بۆ خۆت کە

حاجی کوبڕا خانم:  بەڵێ ئیدی. ئەو گۆڕانە هەر ئەوە بوو ئێمە بڕێک ناڕەحەت بووین. ناڕەحەت بووین نەماندەزانی، دەستوور هات بە زمانی کوردی. کوتمان ئەخر ئەمە نازانین کوردی و خۆ مە نەمان خوێندووە. کوتیان رۆزنامەتان بۆ دەنێرین وەڵا ڕۆزنامەیان دەنارد. دەرسی ڕۆژەکەشیان لە وەرفەیەکی چاپ دەکرد و بۆیان دەناردین. ئیدی ئێمە خەریک دەبووین و ئەوەی فێر دەبووین و  لە سەر کلاسێ  دەرسمان دەکوتەوە.
حەسەنی قازی: چەند شاگردت هەبوو، شاگردی کچ لە مەدرەسەی پەروانە فەرمووت؟
حاجی کوبڕا خانم: بەڵێ.  وەڵاهی ئەمن شایەد ١٤ نەفەرم شاگرد هەبوو. کە دوو کچی ئاغای ئەسحابییەکان بوون، ئەوەی وەبیرم بێ. ئاسیەی مەحموودیان دوویان بوون، ئاسیە و جەواهێر بوو.
زاگرۆسی خوسرەوی: باجێ گوڵێ كچی حەمە ڕەسووڵی سۆفیزادە
حاجی کوبڕا خانم:  باجێ گوڵێ، ئیدی خورشیدی چاو ڕەشان بوو کە  زۆر سینی لە من زۆرتر بوو دەهات دەگەڵ شاگردەکان دەیخوێند کە ئیمتیحانی کلاسی شەش بدا و ئیدی
حەسەنی قازی: گوڵان و وان لە لای ئێوە نەیان دەخوێند، گوڵانی فەهمی
حاجی کوبڕا خانم: گوڵانی فەهمی و وان با ئەوانیش دەیانخوێند ئەمما ئەوان دە زەمانی ئینقیلابێ دا هێندە گەورە نەبوون دوایە هاتن. [ لێرەدا مەبەستی لە زەمانی ئینقیلابێ، سەردەمی جمهووری کوردستان ە. ح.ق]

حەسەنی قازی:  کێ و کێ؟

حاجی کوبڕا خانم: گوڵان و ئێران و زىێدی برا ژنی [ مەبەست لە ئێرانی بلووری و زبێدی سەعدی  برا ژنی ئەمیری حەسەنپوورە، هاوژینی مەسعوودی حەسەنپوور. ح.ق]
حەسەنی قازی: مەنزوور زبێدی سەعدی یە؟
حاجی کوبڕا خانم: بەڵێ. ئیدی ئەیوبیانەکان و ئەوانە و کچی میرزا مەنافی کەریمی ئەوانەش هەر لە دوای ئینقیلابێ  [ مەبەستی زمانی کۆماری کوردستانە. ح.ق] هاتن.

حەسەنی قازی: یەکی دیکەش بوو لە تارانێ ئەوی کە مێردی کردووە بە شاتری. نێوی چییە؟

حاجی کوبڕا خانم: هاجەری مەردانی
حەسەنی قازی: ئەویش
زاگڕۆسی خوسرەوی: ئەی کچەکانی میرزا حەمەدەمینی موعینی فاتم و وان
حەسەنی قازی: نا ئەوان منداڵ بوون، پەریزاد و ئەوان
زاگڕۆسی خوسرەوی: نەخێر فاتم خوشکی گەورەی کاک سولەیمانی
حاجی کوبڕا خانم: فاتمیش
حەسەنی قازی: فاتم ژنی لەتیفی کەریمی
حاجی کوبڕا خانم: بەڵی.  جا کلاسی ئەوەڵەکان زۆر ئاشنا بوون. کچی میرزا ڕەسووڵی با‌غچەی خوشکی فەتتاحی
حەسەنی قازی: قەیسەر خانم؟

حاجی کوبڕا خانم: منداڵێشی نییە ژنی کاکە شینەیە. ئەو بوو، کچی مەلا دربکەی بوو، فاتمەخانمی ئیقباڵی بوو،
حەسەنی قازی: كچی مەلای دربکەی کێهەیان زارا یا مریەم؟
حاجی کوبڕا خانم: مریەم بوو، ژنی سەرهەنگ فەتتاحی، خولاسە ئەوانە بوون.
ئەمیری حەسەن پوور: جا لە موحتەوای دەرسەکان دا هیچ فەرقێک بوو بەینی دوای کۆمار کە دامەزرا  لەو شتانەی کە دەو کوتنەوە ناوەرۆکی مەسەلەن دەرسەکان، فەرزکە لە تاریخ. کلاسی پێنج و شەش ئیدی تاریخیان هەبوو. تاریخو چۆن دەرس دەکوت، جوغرافیاو چۆن دەرس دەکوت؟ تەفاوەتێکی بوو؟  دوای ٢-ی ڕێبەندان؟
حاجی کوبڕا خانم: وەڵاهی زۆر ئەوانەم لەبیر نییە. ئەوانەم هەر لە بیر نییە.

ئەمیری حەسەنپوور: مەسەلەن تاریخی کوردستانو دەرس دەکوت؟
حاجی کوبڕا خانم: لە یادم نییە.
حەسەنی قازی: باشە پرسیارێکی کە بکرێ ئەوەبوو کە  فەرز فەرموو ئەو تەبلیغایی کە دەکرا بۆ ئازادیی ژنان.مەسەلەی ئازادی ژنان تاچ حەد بوو، مەنزوور لە ئازادیی ژنان چ بوو؟ مەسەلەن دەیانکوت ژن چ دەتوانێ بکا و چ  دەتوانێ نەکا؟
حاجی کوبڕا خانم: وەڵاهی ئەسڵەن ئەوانەمان هیچ باس نەدەکرد و هیچکەسیش نەی دەگوت. ئەمن ناڵێم  حەمە حوسێن خان دەیگوت بۆ چارشێوەکەت دانەکەنی، کوتم بۆ شازدە خانم دای ناکەنێ؟ ئەگەر مەسەلەی ئازادی ئی وەیە  کە مەسەلەن ئینسان چارشێو و شت پێ دا نەدا.
حەسەنی قازی: مەسەلەی خوێندن دەڵێم. مەسەلەن لە زۆر جێگا باسی ئەوە کراوە کە مەسەلەن  پێشەوا داوای لە خەڵکی کردووە منداڵی کچ و کوڕ بنێرن بۆ خوێندن
حاجی کوبڕا خانم: خوێندن، بەڵێ یانی بە زۆری دەیانبردن. ئەو عەمباڵ و
حەسەنی قازی: عەکسولعەمەلی خەڵکی چۆن بوو بۆ ئەو شتە؟ مەلاکان مەسەلەن دژی ئەو شتە بوون؟
حاجی کوبڕا خانم: وەڵاهی پێم وا نییە دژی شتی وا بووبن. چون لە بازاڕی عەمبال و مەمباڵ زۆر بوون، منداڵی سەغیر و ئەوانە، حەموویان گرتن بردیانە مەدرەسەی گەلاوێژ کن مام مەلای
حەسەنی قازی: مام مەلای حەجۆکێ؟
حاجی کوبڕا خانم:  مام مەلای حەجۆکێ. مام مەلای حەجۆکیش ئیدی خەریکی وان بوو دەگەڵ وان وانێکی دەکرد و ڕۆژێکیش نووسیبووی دە  ڕۆزنامەی دا ئەمن شەرتم کردووە  ئەگەر کوردستان سەربەخۆ بێ  ئەمن لە بەر ساختومانی دوکتور وێنەتانی بمکەنە قوربانی. ڕۆزنامەش جوابی داوە وەڵاهی زۆر لە قسەکەی تۆ موتشەکیرین و زۆرت لێ مەمنووین ئەمما هەر سڵامەت بێ ناتکەینە قوربانی.[ پێ دەکەنێ]  بە مەلای حەجۆکی.
ئەمیری حەسەنپوور: کێ زۆرتر دژایەتی دەکرد لەگەڵ خوێندنی کچان؟
حاجی کوبڕا خانم: خانەوادەکان خۆیان، خانەوادەکان خۆیان. ئەوانی مەسەلەن سەر بە دەوڵەتێ بانە [ مەبەست دەوڵەتی ئێرانە. ح.ق] پێیان خۆش نەبوو. ئەکسەرەن منداڵی خۆیان دەیانگێڕاوە. ئەوانی
حەسەنی قازی: مەسەلەن لە عەشیرەتەکان  هێچ كچی وا هەبوو بخوێنێ؟
حاجی کوبڕا خانم: نا، نەمدیوە
حەسەنی قازی: مەسەلەن ژنی بارزانی وا هەبوون کە بێنە مەدرەسە بخوێنن؟
حاجی کوبڕا خانم: نا. بارزانییەکان  کچەکانیان دەهاتن.
حەسەنی قازی: دەهاتنە مەدرەسەی بخوێنن؟
حاجی کوبڕا خانم: کچەکانیان لەو جێگای کە خانمەخانم خانووی هەبوو، ماڵە  مەلا مستەفای دەوێدا بوو
حەسەنی قازی: ئەو خانووەی کە عەبدوڵائۆف یش هەر لەوێدا دەبوو. ئەو کابرایەی  ئەسپی بۆ ڕووسان کڕیبوو

حاجی کوبڕا خانم: نازانم
حەسەنی قازی: ئەوە خانووەی خات خەجیجی خانیسیشی  تێدا بوو.
حاجی کوبڕا خانم: ئا ئا ، "شەرقییە و غەربییە"  شاگردی من بوون. یەکیان نێوی شەرقییە بوو، یەکیشیان نێوی غەربییە بوو.
حەسەنی قازی: لە بارزانییەکان بوون؟
حاجی کوبڕا خانم: لە بارزانییەکان بوون. جا شەرقییە دەسگیرانی جەمیلی بوو دەمکوت جەمیلە شێت 
[ مەبەست لە جەمیل بەهائەدین ە کە یەکێک لە مامۆستایانی باشووری بووە. ڕۆژنامەی کوردستان لە ژمارەی ٦٩، ٣٠-ی پووشپەڕی ١٣٢٥-هەتاوی [ ٢١-ی ژوییەی ١٩٤٦ ] سپاسنامەیەکی ئیدارەی فەرهەنگی لە مامۆستا باشووەییەکان بەم شێوەیە بڵاو کردووەتەوە: " سوپاس آغای محمد ووردی- عبدولقادر احمد – عثمان  دانش- جمیل بهاءالدین ادارەی فرهنگ کوردستان لە طرز اخلاق و رفتار و سعی و کوشش تو کە لە مدت خذمەت لە فەرهنگ دا کردت سپاست لی دەکا هومید وایە جدیتی تو بو پیش کەوتنی شاگردان و ترقی فەرهنگی کوردستان زیاتر بی، لە لایەن رئیس فرهنگ مهاباد٠ صدقی"
وەڵا ژنێکت هەیە دنیایە دێنێ. کاک جەمیل بوو نێوی و ئەمنیش پێم دەکوت جەمیلە شێت.

ئەمیری حەسەنپوور: شەرقییە و غەربییە کچی کێ بوون؟
حاجی کوبڕا خانم: کچی ماڵە مەلا مستەفای بوون جا نازانم کچی کێهەیان بوون.  چووشینە ماڵەکەیان لیباس و شتیان زۆر پێ نیشان داین، زۆریان دەرد و ناڕەحەتی خۆیان گێڕاوە کوتیان عێڕاق زۆری ئەمە بەدبەخت کردووە، حەموو شتێکمان لێ بە جێ ماوە. جا لیباسی مەخسووسی بارزانیانیان هێنایە دەرێ پێیان نیشان داین زۆر جوان بوو. ئەمما ئیدی نەم دەزانی کچی شێخ ئەحمەدین، کچی مەلا مستەفان ، برازای وین نازانم.

ئەمیری حەسەنپوور: کەسی دی لە بارزانییەکان كجی خۆی نەدەنارد بۆ مەدرەسەی؟
حاجی کوبرا خانم: بەرێ وەڵا،  بەرێ وەڵا هەبوون ئەمما ئەمن نەم دەناسین، دوانەکە شاگردی  من بوون دەمناسین شەرقییە و غەربییە هەر دووکیان شاگردی  من بوون.

ئەمیری حەسەنپوور: یانی لە کلاسی خۆت دابوون؟

حاجی کوبڕا خانم: بەڵێ، لە کلاسی من بوون

ئەمیری حەسەنپوور: لە نەزەر قسە کردن و ئەوەوە هیچ موشکیلێکوو نەبوو؟
حاجی کوبڕا خانم: بە خودای موشکیلیش هەبوو کەمتر ەمما ئەوان زیرەکتر بوون لە مە  زوو کوردێ فێر ببوون [دیارە مەبەستی حاجی کوبڕا خانم  کوردیی مەهابادی یە. ح.ق]
ئەمیری حەسەنپوور: وایە ئەوانە سۆرانی، چون منداڵ زووتر فێر دەبێ.
حاجی کوبڕا خانم: ئەرێ وەڵا زۆر جوان فێر ببوون کوردێ. زۆر جوان

ئەمیری حەسەنپوور: لەگەڵ منداڵەکانی دی پێوەندییان چۆن بوو؟
حاجی کوبڕا خانم: وەڵا باش بوو.
ئەمیری حەسەنپوور: جوێ نەبوونەوە یا منداڵەکان ئەوانیان پێ سەیر نەبوو؟
حاجی کوبڕا خانم: نا نا ئەسڵەن. نا وەڵا منداڵەکانیش خۆشیان دەویستن چون زوودجووش و جوان بوون جوان. خۆیان تێکەڵ خەڵکی دەکرد.
[ حاجی کوبڕا خانم ڕووەو سەلاح ئیفتیخاری کوری کە چای دادەنێ: سەلاح گیان ئەو چایانە زۆر بێ ڕەنگن
فرشتە لەوێ نییە؟ مەبەست لە فریشتە هاوژینی کاک سەلاح ە . ح.ق.]
سەلاح ئیفتیخاری : نا وەڵا
حەسەنی قازی: ئەو لەوێ نییە بۆیە چایەکانی بێ ڕەنگە.
حاجی کوبڕا خانم: [ پێ دەکەنێ]، ئەدی. خۆ پاسداری لێ نییە ڕۆلە. [ پێ دەکەنێ]

ئەمیری حەسەنپوور: جا لە بابەت هینەوە ئەو معەلیمەکان، معەلیمە ژنەکان
حەسەنی قازی: کێهانە، نێویان بڵێ ئیدی
ئەمیری حەسەنپوور: ئەوانە ئەخر ...  .....     بەعزە زانیارییەکمان سەبارەت بە وانە بدەیە کاک حەسەن
چون دەبێ ئەوە یەکیان بدەی بە من [ مەبەست ئەو وێنەیەی مامۆستایانی ژن و پیاوی وەزاڕەتی فەرهەنگی کوردستان ە، کە حاجی کوبڕا خانم لەو  وێنەیە دا نییە، بەڵام  هەم حەسەنپوور و هەم  من ئەومان لەگەڵ وەجیهە خانمی شوجاعی تاق و جووت کرد بوو ح.ق]
حەسەنی قازی: نێوەکانیان بڵێ دوایە دەیانناسێنێ، لە تەڕەف و مەڕەفی گەڕێ
ئەمیری حەسەنپوور: لە تەڕەفی [ ڕوەو حەسەنی قازی] چون دەبێ ئەوە یەکیان بدەی بە من. لە تەڕەفی ڕاستەوە ئەوەڵ نەفەر ئەوە کێیە؟
حاجی کوبڕا خانم : ئەوە ڕەعنای داودی کە ئەلئانەکانە

حەسەنی قازی: ئەوە دروستە ئەوەی دروست دەکەین
ئەمیری حەسەنپوور: ئەخە بۆم ساخ نابێتەوە
حەسەنی قازی: [ ڕوەو حەسەنپوور] پرسەکانت بکە ئەتۆ

ئەمیری حەسەنپوور: پرسەکانم ئەوەیە ئەو ڕەعنای داودی لەو وێنەی  ١٥ نەفەری [ ١١ دروستە. ح،ق] ئەوەڵ دەستی ڕاستێ دانیشتووە ئەوەی بۆیە دەڵێم کە شەهرزاد [ مەبەستی شەهرزادی موجاب ە ح. ق] ئەوانە بتوانێ ببینێتەوە، ڕەعنای داودی ئەو چۆن بوو بوو بە معەلیم
حاجی کوبڕا خانم: دەرسی خوێندبوو ئەویش. دەرسی خوێند بوو.
ئەمیری حەسەنپوور: کەنگێ هاوتەمەن بوو لە گەڵت یا چۆن؟
حاجی کوبڕا خانم: نانا هاوتەمەن نییە، منداڵترە لە من  وانێکە بڕێکی سەواد هەبوو، برێکیش بابی لە ماڵێ خەریکی ببوو. بابیشی وەزعی باش نەبوو تەقازای کرد بوو لە دەوڵەتی کوردی ڕایان گرتبوو، دەنا کلاسی شەشی ئیمتیحان نەدا بوو. مەگەر دوای معەلیمێتێکەی  مووەفق بوو بێ ئیمتیحانی دابێ.
ئەمیری حەسەنپوور: دەی نەفەری دووەمیش کە بۆ خۆتی
[ لێرە دا حاجی کوبڕا خانم هیچ ناڵێ و ئێستا بە لێبڕاوی دەزانین کە ئەو کەسە وجیهە خانمی شوجاعی یە. ح.ق]
ئەمیری حەسەنپوور: نەفەری سێیەم
حاجی کوبڕا خانم: نەفەری سێیەمیش سەلتەنەتی داودی یە [ داود زادە. ح.ق] کچی میرزا بابایە، جوولەکەیە.  ئەو ماشێن نویسی ئیدارەی بوو [ مەبەست ئیدارەی فەرهەنگ ە. ح،ق] 
ئەمیری حەسەنپوور: دەرسی نە دەکوت؟
حاجی کوبڕا خانم: نا، کەمتر دەرسی دەگوت.
حەسەنی قازی: بابەکانیان، میرزا بابا
ئەمیری حەسەنپوور: سەلتەنەتی داود زادە بابی چ بوو؟
حاجی کوبڕا خانم: بابی بەزاز بوو.
ئەمیری حەسەنپوور: سەلتەنەت
حاجی کوبڕا خانم: ئەوەش ماوزەڕ بوو کە خاڵێکی هەبوو دەندانپزشک بوو.
ئەمیری حەسەنپوور: ماوەزەڕی بلە زادە.
حەسەنی قازی: جوولەکە بوو ماوزەڕ خانمیش
حاجی کوبڕا خانم: بەڵێ، ئەویش  روقیا خانمت ئەگەر بیستبێ دەمان گوت دەچینە ماڵی ڕوقیا خانم  دەرمان دە چاومان دەکەین، ئەوە نەوەی روقیا خانمێ یە. 
حەسەنی قازی: ڕوقیا خانم و سوڵتان خانم؟
حاجی کوبڕا خانم: نا. روقیا خانم ژنێک بوو دەرمانی دە چاوی خەڵکی دەکرد.

حەسەنی قازی: ئەی ئەو سوڵتان خانمەکە
حاجی کوبڕا خانم: ئەوان مەشڕووب فرۆش بوون، سوڵتان و خانم. ئەوانیش هەر داودی بوون
زاگڕۆسی خوسرەوی: خانم دەرزی لێ دەدا
حاجی کوبڕا خانم: مردن پێم وایە هەر دووکیان. ئەوەش خاڵێکی وای هەبوو، بابەکەی خۆی کابرایەکی فەقیری تریاکی بوو.
ئەمیری حەسەنپوور: کێیە ئەوە؟
حاجی کوبڕاخانم: ماوزەڕی بلە زادە، دە ماڵی خاڵی دا بوو. لە کن نەنکی گەورە ببوو ئەوە.
حەسەنی قازی: ئەوان لە سابڵاغێ خوێندبوویان
حاجی کوبڕا خانم: بەڵێ لە سابڵاغێ خوێندبوویان
ئەمیری حەسەنپوور: حەموو لە مەدرەسەی
حاجی کوبڕا خانم: حەموو هەر لەو مەدرەسەی " پەروانە" مان خوێندووە.
ئەمیری حەسەنپوور: حەموویان لە پێش تۆ دا بوون؟
حاجی کوبڕا خانم: ئەمما هێندێکیان، هێندێکیان لە ماڵێ خوێندبوویان دوایە هاتنە مەدرەسەی لە کلاسی باڵا دانیشتن. ئیدی لە ئەوەڵێ ڕا وەک من لە مەدرەسەی نەیانخوێند بوو، هێندێکیان لە ماڵێ بوون.  ئەو ڕەعنای داودییە برێکی لە مەدرەسەی خوێندووە دوایە چۆتەوە ماڵێ بابی پێی خوێندووە، داوای لەدەوڵەتێ کرد بوو بە معەلیم.  ئەمما ئەو زارا خانمی مەنگوڕی لە پێشە من دا بوو
حەسەنی قازی: ئەوە ژنی ئەو ئاغای مەنگوڕی یەیە کە ژیمناستیک و شتی وای دەکرد؟
حاجی کوبڕا خانم: بەڵێ. بەڵێ. فەریدەی زەندی. منداڵترە لە من زۆر
حەسەنی قازی: فەریدەی زەندی کچی عەزیز ئەڵمانی یە؟
حاجی کوبڕا خانم:  بەڵێ. هاجەر دەگەڵ من هاوکلاس بوو ، هاجەری خوشکی. خانم بابە سووریش سینەن لە من گەورەتر بوو ئەمما کلاسی لە من خوارتر بوو.

ئەمیری حەسەنپوور: دەی کە وا بوو چەند معەلیم بوون؟

حاجی کوبڕا خانم: ئەوە چوار و... ئەوە ئەڵبەتە هیچ نەبوو معەلیمی خەیاتێ بوو. سێ
حەسەنی قازی: نێوی چ بوو معەلیمی خەیاتێکە؟
حاجی کوبڕا خانم: ژنی سەمیعی بوو، بۆ خۆی پێم سیجیلی موعینی بوو، خانم موعینی یان پێ دەکوت.
حەسەنی قازی: بەڵام کورد نییە.
حاجی کوبڕا خانم: نەخێر خەڵکی ڕەزایەیە.  [ وا دیارە تەماشای وێنەکە دەکا. ح.ق]  پێم وایە ئەوە دەبێ سەمیعی بێ دەستێکی نەبوو
حەسەنی قازی: ئای سەمیعی دوای زەمانی شاش لە سابڵاغێ ماوە.
حاجی کوبڕا خانم: نازانم چۆن بوو. وەک ئاوری کاری دەکرد بە تاقە دەستێکی.
ئەمیری حەسەنپوور: کە وابوو معەلیمە ژنەکان دوویان جوولەکە بوون،
حاجی کوبڕا خانم: یەکیان هەرمەنی بوو، ئەوە لێرە نییە وێڵمە خانم.
ئەمیری حەسەنپوور: ئا وێڵمە خانم دێرە دا نییە
حاجی کوبڕا خانم: دووی جوولەکە بوو، یەکی هەرمەنی بوو ئەوە سێ.
حەسەنی قازی: وێڵمە خانم هەرمەنی بوو؟
حاجی کوبڕا خانم: بەڵێ ئەرمەنی بوو، نەوەی دوکتور وێنەتانی بوو
ئەمیری حەسەنپوور: ئەرمەنی یا ئاسۆڕی؟
حاجی کوبڕا خانم: ئاسۆڕی.
ئەمیری حەسەنپوور: ئاسۆڕی بوو، ئەو لێرە دا نییە. دوو جووڵەکە بوون سەلتەنەتی داود زادە و
[ بەڵگەیەک بە دەستەوەیە دەسەلمێنێ پەرویزی سەیادییان بابی ویڵمەی سەیادییان و زاوای دوکتور وێنەتان هەرمەنی بووە. کە وا بێ دایکی وێڵمە خانم کچی دوکتور وێنەتان ئاسۆری و باوکی هەرمەنی بووە. ح.ق]
حاجی کوبڕا خانم: سەلتەنەت و ماوزەڕ.  ماوەزەڕی بلە زادە ئەو دوانە جوولەکە بوون ئەو دوانە و ئەو سێیانە کوردن، ئەوە عەجەمە. [ وا دیارە لە کاتی تەماشا کردنی وێنەکە ئەوە دەڵێ. ح.ق]
حەسەنی قازی: تورک یا فارس ئەگەر عەجەمە؟
حاجی کوبڕا خانم: تورکە، خەڵکی ورمێ یە.
ئەمیری حەسەنپوور: کوردی دەزانی؟ لەکلاسێ چۆنی دەرس دەکوت؟
حاجی کوبڕا خانم:  زۆر کەم.  دەرسی نە دەکوت، خەیاتی بە شاگردان دەگوت

ئەمیری حەسەنپوور: بەڵێ.
حەسەنی قازی: خانم شوجاعی لەوێ نەبوو ئەو دەمی؟
حاجی کوبڕا خانم:  لەو وانێکانە دا، خانم شوجاعی ش لەو گیرودارەی دا ئەو دەمی قازی تێک چوو نەیروو هاتەوە ئەو دەمی هاتەوە.
حەسەنی قازی: ئەی وانێک، ئەو خانمی چیان پێ دەگوت، ئەویش هەر ئاسۆڕی بوو لە سابڵاغێ  دەرسی ئینگلیسی دەگوت چییان پێ دەگوت ئەویش دوایە هاتووە.
ئەمیری حەسەنپوور: مادام شووشا
حاجی کوبڕا خانم: مادام شووشا
حەسەنی قازی: ئەو زەمانی لەوێ نەبووە؟
حاجی کوبڕا خانم: نا نا.
حەسەنی قازی: ئەو زەمانی میزداڵ خانم لە کوێ بوو لە زەمانی جمهووری کوردستان دا؟
حاجی کوبڕا خانم: میزداڵ خانم ژنی میرزا حوسێنی حەبیبی بوو
حەسەنی قازی: هەر لە سابڵاغێ بوو؟
حاجی کوبڕا خانم: هەر لە سابڵاغێ بوو
حەسەنی قازی:  یا لە سابڵاغێ ڕۆیشت؟
حاجی کوبڕا خانـم: بە خودای ئەمن خەبەرم نییە کە ڕۆیشتبێ ئەمما ئیدی  ژنی میرزا حوسێنی بوو، پێم وا نییە ڕۆیشتبێ. ئەمما میس کوتات زوو ڕۆیی پێش جمهووری و شتی.
ئەمیری حەسەن پوور: میس گودهارت دەنگەکەمان هەیە بۆت لێ دەدەین بزانە وەبیرت دێتەوە
حاجی کوبڕا خانم: ئەییی
حەسەنی قازی: موساحەبەی لەگەڵ کردووە [ مەبەست موساحەبەی ئەمیری حەسەنپوورە لەگەڵ میس گودهارت].
حاجی کوبڕا خانم: ماوە؟
ئەمیری حەسەنپوور: وەڵاهی مردووە. ئەوە ئەو دەمی ئەمن قسەم لەگەڵ کرد نزیکەی ٩٠ ساڵ بوو کوێر ببوو چاوی نەیدەدی.
حاجی کوبڕا خانم: ئەییی
ئەمیری حەسەنپوور: ساڵی ١٩٧٦ [ ئەمیری حەسەنپوور لە ١٢-ی ژووییەی ١٩٧٧ لەگەڵ یای ئاگوستا گودهارت دواوە. گودهارت لە تەمەنی ١٠٠ ساڵ و شەش مانگی دا لە فیلادێلفیا کۆچی دوایی کردووە. ح.ق ] بۆت لێ دەدەین بزانە
حاجی کوبڕا خانم: ئەدی وانێک میس مێری
ئەمیری حەسەن پوور: ئەو ماوە
حاجی کوبڕا خانم : مێردی نەکردووە؟
ئەمیری حەسەنپوور: بەرێ وەڵا مێردی کردووە [ مەبەست دوکتور مێری ئێلەین هێگلاندە کە ئێستا پرۆفێسۆرە لە دیپارتمانی مەردمناسیی کۆمەڵایەتی لە زانکۆی سانتا کلارا لە ئەمریکا. بەڕێزی لە نێوان ساڵانی ١٩٦٦- ١٩٦٨ وەکوو ئەندامی سپای ئاشتی ئەمریکا لە مەهاباد لە دەبیرستانی کچان دەرسی زمانی ئینگلیسی وتووەتەوە و هەر لەو دەمییەوە دۆستایەکی گەرمی لەگەڵ کاک ئەمیر دا هەبووە و بە بۆنەی کۆچی دوایی حەسەنپوور وتارێکی بە نرخی نووسیوە کە ئەمن وەرم گێڕاوەتەوە سەر کوردیی سۆرانی و لە ژمارەی ٢- گۆواری دەروازە دا، ئاوریلی ٢٠١٨، بڵاو کراوەتەوە کە تەرخان کراوە بۆ ڕێز لێنان لە بیرەوەری ئەمیری حەسەنپوور، ح.ق]
حاجی کوبڕا خانم: لە کانادایە ئەویش؟
ئەمیری حەسەنپوور: نەخێر لە ئەمریکایە. لە ڕۆژنامەی دا [ مەبەست ڕۆژنامەی کوردستان ە] ئەغڵەب دەخوێنینەوە کە لە تەزاهورات و لە بەعزە مەڕاسمێک کە ئەوە دەبێ مەدرەسەی کچانیش بەشدار دەبێ لەو بابەتە چت لە بیرە؟
حاجی کوبرا خانم: هەمیشە مەدرەسەی کچان دەستوور بوو دەبوو بچێ. یانی ئیجبار بوو هەر جێیەکی تەزاهورات بێ و مێتینگێک بێ و کۆبوونەوەیەک بێ دەبوو چووباینایە لە دەوری مەیدانی ڕادەوستاین و نوتقیان دەکرد.
حەسەنی قازی: ٢-ی ڕێبەندان لەوێ بووی تەشریفت؟
حاجی کوبڕا خانم: بەڵێ
حەسەنی قازی: وەبیرت دێ جوان؟
حاجی کوبڕا خانم: جوان
حەسەنی قازی: بەفر هەبوو ئەو ڕۆژە یا بەفر نەباریبوو؟
حاجی کوبڕا خانم: وەلاهی بەفرەکەم لە بیر نییە. ئەمما پێم وایە وانێکە  بەفر لە گۆڕ دا بوو. وانێکە میرزا سەدیقی حەیدەری هەر شتێک دەبوو دەچوو شێعرێکی دەخوێندەوە. ئەو شێعرەم لە بیرە جێژنی قوربانێ نازانم بە چ موناسەبەتێکی خوێندبوویەوە. کوتی: " هەر زەمان دەرچووم لە دیلی بوومە پیاو/ جێژنی من ئەو جێژنەیە نەک جێژنی قوربانی گڵاو. دوایە مەڕحوومی پێشەوای قسەی کرد. چاک لە سەر یاد نیم ئەمما ئەوەندەم لە بیرە پێم وایە کابرایەک دەچێتە دزێ پێ لە بێژینگی دەنێ نازانم  شتێک دەبێ  هەڵدەگەڕێتەوە گوێی دەشکێنێ. دوایە ساحێبخانەکە وەخەبەر دێ دەڵێ چت کردووە چ بۆ؟  دەڵێ هیچ قسان مەکە بێژینگەکەت لاقی شکاندم لە باتی خۆت. جا هەر ئەوەندەم لە بیرە. ئەڵبەتە جەماعەت ئەوەندە زۆر دەبوو  ئینسان  بڵیندگۆکانیش ئەوەندە وانێک نەبوون زۆر کەمتر لە قسەکان حاڵی دەبوو.
حەسەنی قازی:  چۆن بوو کە ڕۆژی ئیعلانی جمهووری هیچ ژن قسەیان نەکرد؟
[دیارە ئەو زانیارییەی حەسەنی قازی ناتەواوە چونکە بە پێی ڕۆژنامەی کوردستان، لە ڕێوڕەسمی ٢-ی ڕێبەندان دا یای ویڵمەی سەیادییان و یای خەجیجی مەجدی قسەیان کردووە. ح.ق]
حاجی کوبڕا خانم: جا کێ قسان بکا؟
حەسەنی قازی : بۆ
حاجی کوبڕا خانم: ئەخر دەبوو لە تەڕەف کۆمیتەی ڕا دیاری بکرێ. سەر بەخۆ کەس نەی دەتوانی قسە بکا. ئەمن ڕۆژێکی سەربەخۆ قسەم کرد، گەلێکیان ئیراد لێ گرتم. ئەمە چووبووین نازانم بە چ موناسەبەتێکی بردبوویانینە حیزبێ دیوەکان دەگەڕاین، دیوەکانیان پێ نیشان دەداین. ئێرە دەفتەری پێشەوایە ، ئێرە کوێیە، ئێرە کوێیە. ئێرە کوێیە. یەک دەفعە هێمن و هەژار پێکەوە وە ژوور کەوتن. ئەڵبەتە ئەمن نە هێمنم دیبوو نە هەژار. هەر وا ڕاوەستابوون . هەر وا قسەی کرد بۆ مە و کوتی زۆرمان پێخۆشە خوشکەکانمان دەرسێ بدەن و شاگردوو هەیە و فڵان و ئەوانە. ئەمنیش دوو سێ قسەم کرد. . وەڵا سبەینی ئەی بابە کوبڕای عەزیمی دەستی بە قسان کردووە ...   ...   .....
ئەمیری حەسەنپوور: قسەکانت چ بوون؟ زۆر سەیرە ئەوە.
حاجی کوبڕاخانم: ئەدی زۆر، بە خودای هەر ئەوەندە کوتم وانێکە ئەنگۆ ئەمەتان قەبووڵە، پێتان خۆشە ئەمە خوێندە وارین ئەمەش زۆرمان پێ خۆشە . ئەمەش زۆر ئیفتیخار دەکەین  بە وجوودینگۆ کە ئەنگۆ....  ،،،
تێبینی: لێرە لایەکی کاسێتەکە تەواو دەبێ

لای دووەمی کەسێتی یەکەم
حەسەنی قازی: .... دەکرد
حاجی کوبراخانم: بەڵێ.  کوتیان ئەو ئەفسەری ئەڕتەش بووە هاتۆتە ئێرە  ئەوەڵین  ڕۆژ شازدەی شەهریوەرێ کە چوومە مەدرەسەی
حەسەنی قازی: شەهریوەری کەنگێ؟
حاجی کوبڕا خانم: دەبێتە شەهریوەری ساڵی ١٣٢٤ی، دەبێ ٢٣ ببێ چون کوتیان ڕەئیسی فەرهەنگ دێ. .،... ئێبڕاهیمی وەلا هات، هات ئەمن لە بەردەکەی میرزا حامیدی ڕاوەستا بووم لە بەر پێشخانەکەی
حەسەنی قازی: میرزا حامیدی؟
حاجی کوبڕا خانم: میرزا حامیدی حەمیدی. مەدرەسەکەمان لەوێ بوو. لە کووچە تەنگەکەی ماڵی .. دا بوو. ئیدی هات سڵاوی کرد و خۆی مەعریفی کرد کوتی ئەتۆ چ دەکەی لێرە؟ کوتم ئەمن معەلیمم. ئەمیش عیشڕەتم لەگەڵ بوو کوتی ئەوە کچتە گوتم کچمە ئەمما کچم نییە، کوتی یانی چی؟ کوتم خوشکمە وەلا ئیدی دوایەکانێ ......

حەسەن قازی: باشە ژن و منداڵی نەبوو؟
حاجی کوبڕا خانم: جا ئەوە عەرزت دەکەم ئەو ئاغای مودەبیرە ژنێکی ڕەشتی هەبوو هاتوو چۆی مەی دەکرد، کوتم ئەرێ ئاغای نادری ژنی نییە کوتی نا. دوایە داوای مریەمی میرزا حامیدی دەکرد، خوشکی ... میرزا حامید نەی دایە گوتی من ئەو کابرایەی ناناسم. ژنی دەبیری گوتی بابە ژن و منداڵی هەیە. ئەوەش عەکسەکەیەتی. .......جا ئیدی نازانم واقیعەن ژنی هەبوو، نەی بوو نازانم ئیدی هەر کوتی ژنم نییە. دوای مریەم خانم ئەگەر میرزا حامید نەی دایە،ئەو سەلتەنەت خانمەی خۆش دەویست، وەڵا ئیدی ئەویش وا بوو کەوتە زیندانی ڕەزایەی. دوای وەی لە زیندانێش بەر بوو، هاتە ماڵێ سەری داین کوتی ئەمن دەچمەوە کرماشانێ، ئەمما ئەمن دوایە خەبەرم پرسی کوتیان  وەڵا چووەتە سوورییەی لە سوورییەی مردووە، ئیدی نازانم. ئینسانێکی زۆر باسەواد بوو.
[ سەبارەت بە برایمی نادری، نەمر مەنافی کەریمی لە سەرکردەکانی کۆماری کوردستان دەنووسێ:   " چوار مانگ له‌ حکوومه‌تی کوردستان تێپه‌ڕیبوو و له‌و ماوه‌یه‌دا که‌موکورتی و کێشه‌ی کاروباری په‌روه‌رده‌ تا ڕاده‌یه‌ک به ‌لادا خرا، به‌ڵام ئیداره‌ کردنی مه‌دره‌سه‌کان له‌گه‌ڵ ئه‌و هه‌موو حه‌وله‌ش که‌ درا بوو پێداویستی به‌ جیدییه‌تێکی زیاتر بوو، بۆ پێشگرتن له‌وه‌ی کاره‌کان نه‌که‌ونه‌وه‌ سه‌ریه‌ک و کاری فه‌رهه‌نگی چه‌تی تێ نه‌که‌وێ ئاغای برایمی نادری م کرده‌ جێگری [وه‌زاره‌ت] ی فه‌رهه‌نگی کوردستان ناوبراو یه‌کێک له‌ لاوانی خوێنده‌واری کرماشانی و لیسانسی ئه‌ده‌بییات بوو، به‌ڕێزی لاوێکی زۆر هه‌ڵسووڕاو و له‌ جێبه‌جێکردنی کاره‌کان دا جیدی بوو، شه‌و و ڕۆژ بۆ ده‌مێکیش چییه‌ له‌ پێڕاگه‌یشتن به‌ پێداویستییه‌کانی مەدرەسەکان ته‌نه‌خی نه‌ ده‌کرد و ئه‌رکه‌کانی خۆی به‌ باشترین شیوه‌ پێک ده‌هێنا و من به‌ فکری ئاسووده‌وه‌ به‌ کاره‌کانی دیکه‌ی حیزبییه‌وه‌ خه‌ریک بووم".( مەناف کەریمی ، یادداشتەکانی مەنافی کەریمی وەزیری فەرهەنگی کۆماری کوردستان، وێبنووسی ڕوانگە، ٢٥ ژانڤییەی ٢٠١٢- ئەم یادداشتانە کە لە پەڕاوێزی کتێبی سەعید هومایون دا هاتوون حەسەن قازی لە فارسییەوە کردوویەتی کوردیی سۆرانی) ح.ق ]
ئەمیری حەسەنپوور: کوبڕاخانم ئەوەت دەفەرموو کە کاک هێمن و کاک هەژار هاتن و ئەتۆ
حاجی کوبڕا خانم: بەڵێ هەژار هات و زۆری پێ خۆش بوو کە ئێمە معەلمین و شاگرد وشتمان لەگەڵ بوو. کوتم ئەمەش زۆرمان پێخۆشە شاعیری کورد زمانمان هەیە و ئەمەش برای وەکوونگۆمان هەیە ئەمەش زۆر ئیفتیخار دەکەین بە وجوودینگۆ، و ئومێدەوارین کە ئێنشاڵا ڕۆژێکی بێ زۆری وەک ئەنگۆ پەیدا بێ دەنێو کوردی دا و ببنە مایەی ئیفتیخار. وەڵا بیلەخەرە هەر ئەو دوو سێ قسەم کرد. .......  .... [پێ دەکەنێ]
ئەمیری حەسەنپوور: کێ ئەو قسانەی کرد بوو؟
 حاجی کوبڕا خانم: بە خوای بۆیان گێڕابۆوە گوتبوویان وایان کوتۆ. کوتم دەی جا بڵێم چێ ئیدی؟ ئەو جارەکە قسەشمان لێ بڕا.[پێ دەکەنێ]  جا ئیدی من هەژارم ئەو دەمی دی و ئەو جارەی ‌ هێمن و هەژار ئیدی نەمدیتنەوە مەگەر بە عەکس هەتا ڕەحیم ئاغا ( ڕەحیم سەیفی قازی) هاتەوە.  ئەگەر ڕەحیم ئاغا هاتەوە چووینە فروودگایە ( لە تارانێ) دوایە چووینەوە ماڵی مەهین خانمێ ( مەهین فەتتاحی قازی خوشکی ڕەحیم سەیفی قازی لە دایکەوە. ح.ق)  وەجیهە خانم کوتی مەهین غەزای سەد نەفەری ساز کردووە هەر دەبێ بێن. ئیدی چووین هەژار لەوێ دانیشتبوو خودایە ئەمن ئەو پیاوەم قەت نەدیوە کێیە؟ ئەو هەژارەی ئەمن دیبووم بارێک،بڵیند. ئەو هەژارەی دوایەش دیتم لە ماڵە وەجیهە خانمی قەڵەو و زەلام. ئیدی ئەمن و ڕابێعە خانم ( ڕابێعا ناهید) و تووبا خانم ( تووبا سەدری قازی) و عیشڕەتی خوشکم لە کن یەک دانیشتبووین هەر نەم پرسی بڵێم ئەوە کێێە. بەعدەها  ئەگەر دەگەڵ دوکتور ئەعلەمی هەستاین چووینە کەرەجێ کورە خۆ ئەوە هەژار بوو. پێم گوت ئەگەر نەهاتبامە ماڵی هەژاری نەم دەناسییەوە، چون هەژارێکم دیبوو باریک بوو گوتی ئەخر مەسلوول بووم و زۆر کەوتووم لە بیمارستانێ بۆیە قەڵەو بووم و ئەو جوورە و ئەوانە. کوتی ئەمما ئەتۆ ئینسانێکی بێ وەفای، ئینسانێکی شتت لە بیر دەچێتەوە. ئەمن لە پاریسێ کوڕەکەی تۆم دی بە چاوی ناسیمەوە. بەو خودایەی سەلاحی دیبوو کوتبووی ئەوە کوڕی کوبڕای عەزیمی یە، کوتم جا ئەتۆ کەنگێ ئەمن ئەتۆم وا دیوە  ئەتۆ وا دەقیق لە چاوی من وانێک بووی. کوتی هەر ئەو جارەی کە لە وێ ئەمن هاتم قسەم کرد ئەتۆش قسەت کرد، ئەمن ئەو جارەی ئەتۆم دیوە کورەکەتم ناسییەوە، ماڵتە ئەتۆ ئەمنت نەناسیوەتەوە، جا ئاوا بەرامبەر دانیشتبووین ئاوا لە سەر کاناپەی دانیشتبووین. ئەمن و ڕابێعا خانم و تووبا خانم ئەوەش هەژار بوو لە وەندەی دانیشتبوو. ئەمن نەم ناسی کێیە؟
زاگڕۆسی خوسرەوی: تووبا خانمی؟
حاجی کوبڕا خانم: پووری [ مەبەستی پووری حەسەنی قازی یە. ح.ق]
حەسەنی قازی: تووبای سەدری قازی
ئەمیری حەسەنپوور: جا ئەوە لەو ڕێژە و شتی وا  دا کە دەبوو کچان چۆن بوون، مەدرەسەی کچان جێیەکی تایبەتییان هەبوو یا چۆن بوو؟ چۆن تەمرین دەکرا بۆ  ڕێژەی؟ کێ دەیبردن بۆ تەمرینی ڕێژەی؟

حاجی کوبڕا خانم: تەمرین و شت ئەگەر هەبایە هەر دەهاتنە مەدرەسەی بڕێکیان وانێک دەکرد، شتێکی زۆر وانێک نەبوو، کولی نەبوو. دوایە ئیدی کە دەش چووین دەگەڵ تیپی جەوانان کە ئاغای خوسرەوی [ عەلی خوسرەوی. ح.ق] مەسئوولیان بوو،لە پێشدا کوڕ دەڕۆیی تێکڕا ئەو سروودەیان دەخوێندەوە، "کەس نەڵێ کورد مردووە"، ئێمەش بە دوای واندا کچ وکوڕ و هەموو و  پیاو دەڕۆیشتین هەتا هەر جێگایەکی کە دەبوو بچین، چوار چرا بوو دەچووین،  حیزب بوو دەچووین، ئەگەر پێشوازی قازی با دەچووین. .....

ئەمیری حەسەنپوور: پێشەوا هیچ وەخت هات بۆ سەردانی مەدرەسەی؟
حاجی کوبڕاخانم: نا! هیچ،  قەت
ئەمیری حەسەنپوور: لە مەقاماتی دەوڵەتی، جمهووری کێ دەهات بۆ سەردان؟
حاجی کۆبڕا خانم:  رەئیسی فەرهەنگی وەخت دەهات، کەسێکی دیکەم لە بیر نییە. ئەمما پێش جمهووری یانی زەمانی شای، کە کچەکانی خۆی قازی ئەو دەمی لە مەدرەسەی بوون، ئەمن لەوێ کلاسی شەش بووم،کچەکان کلاسی ئەوەل بوون، چووبوونەوە دەرسەکانیان باش نەببوو  بۆ خۆی دوو جارانم دی هات قازی. هات دەگەڵ سوهەیل خانمی ئازەرپوور قسەی کرد معەلیمی کلاسی ئەوەڵی بانگ کرد تەرزی تەدریسی باغچەبانی فێر کرد.
ئەمیری حەسەنپوور: قازی بۆ خۆی؟
حاجی کوبڕا خانم: بۆ خۆی ئا! کوتی دەبێ دەرسێ ئاوا بڵێن. ئاخر مودەتێکی گوویا، ئەمن لە بیرم نییە کەنگێ بووە  ڕەئیسی معاریف بووە قازیی محەمەد، لەبیرم نییە کەنگێ بووە. ئەو دەمی بە رەئیسی فەرهەنگیان دەگوت ڕەئیسی مەعاریف. جا تەرزی تەدریسی باغچەبانی  فێری معەلیمەکەی کلاسی ئەوەڵ کرد بە دو جەلەسان  کوتی ئاوایان دەرس پێ بڵێ، ئەمن دەرسم لە کچەکان پرسیوەتەوە، ئەو جوورەی کە من دەڵێم ئەو دەرسە نییە دەنا لە زەمانی پێشەوایەتی دا نەهات.
ئەمیری حەسەنپوور: لە بابەت ئەو نووسینانەی خۆت لە ڕۆژنامەی " کوردستان" دا. چۆنە، چۆن بوو، یەک دوو شێعریشی تێدایە دوایە دەکرێ چاوی لێ بکەین، کە ژنەکان نووسیویانە. [ ئێمە لەگەڵ خۆمان فۆتۆکۆپی هێندێک لە نووسینەکانی خانمی کوبرای عەزیمی مان هێنا بوو ، ئیشارەی حەسەنپوور بە فۆتۆکۆپییەکانە. ح. ق]. بۆ خۆت دەتەویست شت بنووسی لە ڕۆژنامەی کوردستان دا یا تەشویق دەکرای؟
حاجی کوبڕا خانم: ئەدی پێم خۆش بوو بنووسم، زۆرم پێ خۆش بوو بنووسم.
ئەمیری حەسەنپوور: هیچ موشکیلێکت بوو لە چاپ کردنی ئەو شتانە دا؟
حاجی کۆبڕا خانم: [منداڵێک دەنگ دەدا، ئەو کچە دەکەوێ، دەکەوێ، حاجی دەکەوێ]  موشکیلەکە هەر ئەوە بوو ئەگەر دەتنووسی دەت ناردە چاپخانەی لەوێ سانسۆریان دەکرد دەیان دی، ئەگەر ئیجازەی چاپ  درا با چاپ دەکرا، دەنا چاپ نەدەکرا. ئیدی نەم دەزانی بۆچی؟
ئەمیری حەسەنپوور: نەت دەزانی بۆچی مەسەلەن شتێکی نووسیوتە چاپ نابێ؟p
حاجی کوبڕا خانم: نا وەڵا. تەنها دوو نیوشیتەی من دەبێ دە ڕۆزنامەی دا بێ، بەقییە هیچم نەنووسیوە.

ئەمیری حەسەنپوور: بۆ خۆت لە بیرتە چەندەت حەول دابێ شت بنووسی؟
حاجی کوبڕا خانم: بۆ خۆم زۆرم پێ خۆش بوو. ئەمما ئەگەر ئەو دوو مەرحەلەی چاپ نەکران ئیدی پشتم سارد بۆوە.
ئەمیری حەسەنپوور: ئیدی چی دی نەت نووسی
حاجی کۆبڕا خانم: نا نەم نووسی.
ئەمیری حەسەنپوور: کەس هەبوو ژنەکان تەشویق بکا کە شت بنووسن بۆ ڕۆژنامە؟

حاجی کوبڕا خانم: نەم دیوە، یان حەدی ئەقەل ئەمن نەمزانیوە، نەمدیوە  یا نەبووە، نازانم.

ئەمیری حەسەنپوور: ئەدی ئەو حیزبی ژنان، دەکرێ هەرچی لە بیرتە سەبارەت بە حیزبی ژنان باسمان بۆ بکەی؟

حاجی کوبڕا خانم: هەر حەفتەی لە مزگەوتێکی یا لە ئیدارەی فەرهەنگ ئەو دەمی کە خانووەکانی سەید عەلی حوسێنی بوو خر دەبوونەوە حەفتەی ڕۆژێک، شێوێکی زۆر دروست دەکرا، قەنداوێکی زۆر و چا و قاوەیەکی زۆر و خڕ دەبوونەوە و ئەوەی قسەی کرد با هەر ئەمە بووین و ئەوەی هاتبا و چووبا هەر ئەمە بووین. منداڵەکانمان  فێری سروودان دەکرد و منداڵە چکۆڵەکانمان فێری شێعری کوردی دەکرد دەیانخوێندەوە  ئاوا، نمایشێکی چکۆڵەمان دروست دەکرد، ئەوانە بوو.  ئیدی بڵێم لە خودی  ژنەکانی مهابادێ یەکێک هەستێ قسێکی بکا یا  پێشنیهادێکی هەبێ شتی وا نەبوو چون کابرایەکی کە سەوادی نەبێ خۆ هیچ شتێکی ناتوانێ بڵێ، هیچ نەبوو هەر ئەو پێنج شەش نەفەرە بووین هەڵسووڕی هەموو شتەکەی هەر ئەمە بووین.

ئەمیری حەسەنپوور: زۆر نەدەهاتن ئەوانەی کە
حاجی کوبڕا خانم: بە خودای زۆر کەس دەهات، کەمتر کەسیش نەدەهات. ئەوەی دەهاتیش ئەڵبەتە هێندێکیان بۆ جاهو مقام بوو، بۆ وەی کە پۆستی سەدارەت و وەزاڕەت وانێک بکەن، ژنەکانیان دەنارد و یەک عیدەش کە پێیان خۆش نەبوو ئەو جمهوورییە  و هەر نەهاتن و نەیان دیت.

ئەمیری حەسەنپوور: هیچ حەولێک دەدرا کە
حاجی کوبڕا خانم: زۆریش، ژنێکمان هەبوو ئی حیزبێ نێوی خاتوو ئایشێ بوو دەماننارد بە دوویان دا دەمان  گوت بێن ئەوە لە مزگەوتی هەباس ئاغای فڵان ڕۆژی جەلەسەیە، دەیانگوت دێین،نەدەهاتن. مەسەلەن لە مەدرەسەی گەلاوێژ جەلەسەیە دەیانگوت دێین نەدەهاتن.

ئەمیری حەسەنپوور: چ جوور فەعالییەتێکیان هەبوو، حیزبی ژنان چ جور فەعالییەتێکیان بوو؟

حاجی کوبڕا خانم: فەعالییەتێک نەبوو،  مەسەلەن هەریەکەی،مەسەلەن ژنی سەید عەبدوڵای تەهازادەیان کردبووە ڕەئیسی گەڕەکی خۆتان ( مەبەستی گەڕەکی ماڵی ئەمیری حەسەنپوورە) مانگێ دوو قڕانەکەی، خڕی کەوە. مانگێ دوو قڕانەکەشیان نەدەدا ( پێ دەکەنێ). دوو قڕانەکە دەی دەهات، خەزێنەدار هەبوو یەکێک وەری دەگرت، دەفتەردار هەبوو  دەیاننوسی. شتێکی وا نەبوو نا،  یانی یا نەبوو،یا ئەمە نەماندەزانی، نەیان دەگوت. زۆر تێکەڵاویان نەدەکرد. ئەوەندە ڕەحمەت لە قەبریان بێ ئەقەلەن فێری ڕۆزنامە خوێندنەوەکەی ببووین بە کوردی. دوایەش ئیدی بە حەسڕەتێکی زۆرەوە، گەلێکیان دوایە قسەی ناخۆش دەکرد، گەلێکیان دەهاتن دەشکاندینەوە. ئەو تێهرانچیانە دەهات دەیگوت: "شما چرا معلم بودی در زمان قاضی محمد؟" خوب معەلیم بووم ئیدی ئەگەر قازی محەمەد بووتە پێشەوا ئەمن هەر معەلیم بووم. "خوب میخواستی استعفا بدی".گوتم نانم لە کوێ خواردبایە؟  "گفتند برقص، نە بە دین خوبی برقص!"

ئەمیری حەسەنپوور: ئەوە کێ وای دەگوت؟
حاجی کوبڕا خانم: نێوی تێهرانچیان بوو، ڕەئیسی فەرهەنگی مەهابادێ بوو. گفتند برقص، نە بە این خوبی برقص. وەڵا شوکور ئاهی مە وای لێ هات هەر دەرمان کرد،  هەموو بووینە یەک دەرمان کرد. لە ڕەزائییەش هێندەی مەشرووب خواردبووەوە چوو بوو لە بانێکی ڕا بەر ببووەوە قەڵشی بوو شوکور. هێندی بێ ئیحتێرامی کرد دەمان گوت بابە ئەتۆ دێی وەرە هەرچی دێی وەرە ئەمما تەوهینێ مەکە. قازیی محەمەد ئەوە  ڕۆیی خەڵاس بوو، ئەتۆ بۆ باسی دەکەی؟ باسی مەکە!
[ سەید محەمەدی سەمەدی لە " نگاهی بتاریخ مهاباد، انتشارات رهرو، ١٣٧٣-ی شمسی" لە لاپەڕەی ٢٠١ دا دەنووسێ " کاتێک ڕووداوەکانی ١٣٢٤-ی هەتاوی لە ناوچە دا تەواو بوو و دیسان ئەڕتەشی شا بە سەر ناوچەکە دا زاڵ بوو، ئاغای کازمی تێهرانچیان لە لایەن ئیدارەی فەرهەنگی ورمێ وە ناردرا مەهاباد و لە پیشەی سەرۆکایەتی فەرهەگی دا دەستی بەکار کرد و شەش مانگ دوای ئەوە سەید محەمەدی شەفیع زادە جێی وی گرتەوە. ح.ق]
سەلاح ئیفتیخاری: ئەتۆ دایە ئەو شتانە شایەد ئەتۆ  زۆر ئەهەمییەتی پێ نەدەی وەلی موهیمە لە جواب دانەوەی دا دەبێ سەعی بکەی چت وەبیرت دێ باسی بکەی.
حاجی کوبڕاخانم: هەر ئەوەندەی کە لە بیرمە سەلاح گیان، هەر ئەوانەی کە لە بیرمە دەتوانم بڵێم.
ئەمیری حەسەنپوور: هەرچی جوزئییات بێ  زۆر موهیمە.
سەلاح ئیفتخاری: جوزئییات موهیمە، سەعی بکە وەبیرت بێتەوە


لە ڕیزی پێشەوە،لە لای ڕاستەوە نەفەری دووەمی دانیشتوو یای کوبڕا عەزیمی. مەدرەسەی کچان لە مەهاباد لە ساڵانی دوای جمهووری کوردستان
حاجی کوبڕاخانم : وەڵاهی ئەوەی وەبیرم دێتەوە هەر ئەوانەیە.  چون هەر ئەوەی دەڵێم ئەگەر ئەمە بمانتوانیبایە بە شتێکی گەیشتباینایە زۆر موهیم بوو بۆ مە ئەوڕۆ وەنەبوو؟، ئەمما موتەیسیفانە هیچ. هەرموعەلمێک بووین خوشک وخاڵی و هیچ شتێکی دیکە وانێک نەبوو. هەر ئەوە ئەگەر چووباینە ڕێژەیەکی، چووباینایە جەلەسێکی ئەوە بوو. لە جەلەسەکەش هەر بۆ خۆمان بووین  هەڵسوورەکە هەر ئەمە بووین چون کەسێکی باسەوادی تێدا نەبوو. پێشنیهادێک نەبوو مەسەلەن، کە قسێکیشت کردبایە خوب یەک عیدە ناڕەحەت دەبوون. یەک عیدە، ئەوە بوو ئیدی کە ئینسان زۆر نەی دەتوانی بێیە پێشێ.

ئەمیری حەسەنپوور: لە چەند جێ ئەوە کوبڕا خانم وانێکیی تێدا. یەک یان دوو ژن جارە جارە پێم وایە نێوی خۆتی حەتمەن تێدا. نوتق کە دەکەن دوو سێ نەفەر مەسەلەن لە ئاغاوەت لە دوای ئەنگۆ نوتق دەکەن شتی وا چۆن دەبوو ئەو زەمانی کە تەحەموولی وەی دەکرا کە دوو ژن لە پێش چەند نەفەر ئاغا دا قسان بکەن. [ مەبەست لە ئاغا خاوەنمڵک و سەرۆک عەشیرەتە لێرە دا. ح.ق.] ئەوە چۆن بوو؟

حاجی کوبڕا خانم: خوب ئیدی ئەوە شتێک بوو  نەیان دەتوانی خۆ ئەوان بڵێن نا.
ئەمیری حەسەنپوور: چ پشتیوانێکیان هەبوو کە ژنانن بێن لە مەجلیسی پیاوان دا ئەو زەمانی، ئێستا شتێکی سەیر نییە. چۆن بوو، چ وەزعێک بوو کە مەسەلەن...



حاجی کوبڕا خانم: وەختێکی ئێمە فەرهەنگی بووین، پێمان دەڵێن وەرە لە وەندەی قسان بکە. ئەمە قسەمان دەکرد ئیدی یا مەسەلەن مەقالەیەک هەبوو دەمان خوێندەوە. یا مەسەلەن منداڵەکەی بێنە نمایشێکی فێر کە، مەجبوور بووین دەچووین دەمان کرد ئیدی. ئەڵبەتە نە ئینکی ئەمە بڵێین مەجبوور بووین، جوزووی کاری مە بوو ئیدی.
ئەمیری حەسەنپوور: باشە پیاوەکان چون تەحەمولی ئەوەیان دەکرد

حاجی کوبڕا خانم: نەیان دەتوانی بڵێن نا ئیدی، وەختێکی ئەوان، دەوڵەتی کە وەزیفەی منی ئاوا داناوە وەزیفەی وی ئاوا داناوە، مەسەلەن پیاو بڵێ چی؟

ئەمیری حەسەنپوور: یانی دەوڵەتەکە ئەوەندە پشتیوانی هەبوو لە ژنان کە بێ لە مەراسمێک دا کە مەسەلەن ١٥ نەفەر نوتقێ دەکەن لە نێوە ڕاستی ئەو پیاوانە دا دوو ژنی تێدا کە

حاجی کوبڕا خانم: موسەلەمەن هەیبۆ، موسەلەمەن

ئەمیری حەسەنپوور: ئەتۆ بۆخۆت هیچ ئەو پشتیوانێت هەبۆ؟  بۆخۆت چۆنت لە بیرە مەسەلەن لە یەکێک لەوانە دا کە دەکرێ لێرە لە ڕۆژنامەکانیش دا بیبینینەوە لە مەڕاسمێکی وا  کە بوو مەسەلەن بۆ خۆت لەوێ بووی یا چەند نەفەر لە ژنەکانی دی. چۆن بوو وەزعەکە تەبیعی بوو، موخاڵەفەت هەبوو، مەنزوورم ئەوەیە ئێستا شتێکی سەیر نییە بەڵام ئەو زەمانی...

حاجی کوبڕا خانم: یانی موخالەفەت لە تەڕەف ئەربابەکانەوە یا موخالەفەت
ئەمیری حەسەنپوور: لە تەڕەف پیاوانەوە کولەن، بە تایبەتی مەسەلەن ئاغاوەت کە ئەغڵەب قبووڵیان نە دەکرد خۆ بێن لە مەجلیسێکی دا بن کە هەموو پیاون  دوو ژن  لە پێشدا نوتقێ بکەن.

حاجی کوبڕا خانم: نا وەڵڵا پێیان قبووڵ نەدەکرا وەلی خوب لە بەر ئەوەی کاری مە فەرهەنگی بوو وەزیفەی مە ئەوەی ئیجاب دەکرد، یانی قەت ئەمن  نەم دیوە کە بڵێن بۆ مەسەلەن کوبڕای عەزیمی قسان دەکا یا خەدیجەی مەجدی قسان دەکا بۆ مە دوای وان بین؟

ئەمیری حەسەنپوور: بۆ خۆتان ئەوە شتێکی سەیر نەبوو مەسەلەن بڵێن
حاجی کوبڕا خانم : نا
حەسەنی قازی: حاجی خانم ئەوە لە ژمارەی ٢٣-ی ڕۆژنامەی کوردستان دا کە لە تاریخی ١٦-ی ئیسفەندی ١٣٢٤ دەرکەوتووە مەقالەیەکی تێدایە  ئێوە نووسیوتانە بە نێوی " خۆشبەختی"

حاجی کوبڕا خانم: بەڵی

حەسەنی قازی: وەک وەبیرت بێ چۆن بوو ئەو مەقاڵەیەت نووسی، داوایان کرد بوو. ڕۆزنامەی کوردستان داوای  کرد بوو یان بۆ خۆت نووسیت؟

حاجی کوبڕا خانم: نا، دەیانگوت دەیانگوت شتی بنووسن بۆ ڕۆزنامەی. خوب ئەمنیش هاتم دانیشتم کوتم با شتێکی بنووسم ئەوەم نووسی. جارێکی دیکەش شتێکم نووسیبوو ڕاجیع بە خەنەبەندان و قومارێ
حەسەنی قازی: خەنەبەندان و
حاجی کوبڕا خانم: خەنەبەندان قوماری لێ دەکرا  و هێندێک ماڵ بەدبەخت دەبوون.، ئەویش پێم وایە لە وی  هەر  پێنج شەش خەتیان لێ چاپ کرد بوو، بەقییەیان لا برد بوو،

ئەمیری حەسەنپوور: چت نووسیبوو لەوێدا؟ چون پێم وا نییە ئێمە ئەوەمان دیبێ ئەو شومارەمان نییە.

حاجی کوبڕا خانم: بە خودای تا  ئەو ئەندازەی لە بیرمە نووسیبووم، نووسیبووم  پێم وایە ئەو بەعزە شتانەی مەشڕووب و قومار و ئەوانە ئەگەر دە نێو دەوڵەتی کوردی دا نەبایە،نەبێ مەنعی ئەوانە بکا زۆر باشە چونکە ئەمن شاهیدی عەینی خانەوادەیەکی بووم کە کوڕەکە هاتووە کوتوویە بابە دەچمە خەنەبەندانێ – جا ئەو دەمی
فێستمان زۆر بۆ ئیدی – بابەکە پێنج تمەنی داوەتێ کوتوویە ها بچۆ خەنەبەندانێ. کە کوڕەکە هاتۆتەوە بە هەزار قەرزداری هاتۆتەوە بێجگەلە ٥ تمەنەکەی هەزار تمەنیشی دۆڕاندووە. جا چۆن دەبێ بابی خانەوادەیەکی ئاوا ئیجازە بدا بە کوڕی خۆی بڵێ ڕۆڵە ها پووڵت دەمێ بچۆ قومارێ بکە لە باتی منداڵەکەی خۆی مەنع بکا. ئایا ئەوە دروستە؟  جا ئەوە شتی دیکەشم دەگەڵ نووسیبوو کە هەر سێ چوار خەتیان چاپ کرد بوو. یەکێکیان کوتبووی وەڵڵا ئەوە براکەی خۆی بۆ. ئەوە براکەی خۆی بۆ (پێ دەکەنێ)  کوتم هەر چۆنێکی حیسابی دەکەن حیسابی کەن. ئەمن .،.. بووم و شتێکی وام دیوە دە خانەوادەیەکی دا و ئەوەم نووسیوە.

ئەمیری حەسەنپوور: جا بۆ دەبوو مەسەلەن ڕۆژنامە موخالیفی شتێکی وا بێ کە چاپی بکەن؟
حاجی کوبڕاخانم: ئی خودی ڕۆژنامەی نەبوو. جا من عەرزت دەکەم  دەڵێم شایەد یەکێک لە وێدا شایەد موخالیفی شەخسی خۆم بۆ. ئەمن وام  حیس دەکرد، شایەد موخالیفی شەخسی خۆم بووبێ لە وێدا ئەوەی کە چاپی نەکردۆ  یا ئینکی واقیعەن سانسۆر کراوە و کوتوویانە مەی نووسن. خوب ئینسان ئەوە نییە عەرزوو دەکەم  ئەلعان دەو مەجلیسەی دا ئەمن قسێکی بکەم قسەکەم بێ نەزەر بێ. جا واقیعەن ئینسان ئەگەر قسەی وا دەکا ئەویش شتێکی وا دە ڕۆزنامەی دا، بێ نەزەر قسان دەکا مونتەها کابرایەکی کە بریندارە ئێشی وێ دەکەوێ ئیدی. جا ئەو کابرایەش شایەد بڵێ ئەوە دەگەڵ ئەمنی بۆ. ئەلعان حاجی بڵێ مەسەلەن  ئەو قسەیەی تۆ دەیکەی شایەد لەگەڵ ئەمنێتی [مەبەست حاجی سەید قادر ئیفتیخاری یە. ح.ق.]، یا کاک زاگڕۆس [ مەبەست  زاگڕۆسی خوسرەوییە] بڵێ یا سەلاح بلێ  [ مەبەست سەلاح ئیفتیخاری کوڕێتی. ح.ق]. مەسئەلە ئەمن پێم وایە دوو بەشی ئەوە بۆ. کوتوویانە با خەڵکی  لە خۆمان نە ڕەنجێنین. بەڵام قومار و شت دە نێو خەڵکی دا زۆر بوو ئیدی. لەوێ سوێندیان دەخوارد بە قوڕئانێ، لەوێ دەچوون شتی دیان دەکرد. جا نازانم یا موخالیفی شەخسی خۆم  بۆ، یا ئینکی وای ئیجاب کردۆ چاپ نەکرێ.

حەسەنی قازی: لە ژمارەی ٢٤ دا، دیسان چوارشەمە ٢٢-ی ئیسفەند ١٣٢٤ی شەمسی یا هەتاوی ئێوە
 " پێپیرۆزە" یەکتان ناردووە. بە تەبریکیان کوتووە " پێپیرۆزە" ئاوات نووسیوە : " لە پاش ئەوەی چەند ساڵ ڕۆژی بەختیاری کورد لە ژێر هەوری ڕەش دا شاردرابۆوە سپاس بۆ خودا کە ئەو ڕۆژە لە ژێرئەو هەورە ڕەشە هاتە دەرێ و تێشکی خۆی کە ڕۆژنامەی بە ڕێزی " کوردستان" ە بە ئێمە نیشان دا و باڵی پیرۆزی خۆی بە هەموو کوردستان دا هێنا. هیوام لە دەرگای خودا وایە کە ئەم بەختیارییە لە سایەی پێشەوای بەرزی کوردستان دا بۆ ئێمە پایەدار و تەواوی خاکی کوردستان لە بەهاری شادی و ئازادی بەشدار بێ." کوبڕا عەزیمی

حاجی کوبڕا خانم: لە بیریشم نەمابوو
حەسەنی قازی: پرسیارەکەی من ئەوەیە ئەو تەبریکە ئێوە بۆ خۆتان ناردتان یا ڕۆژنامەکە داوای کرد بوو
حاجی کوبڕا خانم: ئەسڵەن هەر لە بیریشم نییە.
حەسەنی قازی: ئەوە نییە نێوی خۆتی لە سەر نووسراوە. پێوەندیت چۆن بوو لەگەڵ ئەو ڕۆژنامەیە لەڕێگای کێ ڕا پێوەندیت دەکرد؟

حاجێ کۆبڕا خانم : بەڵێ ، ئەو ڕۆژنامەیە هەر دەهات بۆ مەدرەسەی. برایمی کەریمی دەیهێنا.
حسەنی قازی: نا کێهەیانت دەناسی؟
ئەمیری حەسەنپوور: مەلا قادر لەوێ بوو

حاجی کۆبڕا خانم: مەلا قادری مودەرەسی کە دەمناسی. سەید محەمەدی حەمیدی م کە دەناسی. کێی دیکە لەوێ کاری دەکرد؟

حەسەنی قازی: هاشمی خەلیل زادە

حاجی کوبڕا خانم: هاشمی خەلیل زادەشم کە زۆر باش دەناسی. بیلەخەرە خزمایەتی هەبوو.

زاگڕۆسی خوسرەوی: میرزا عەلی
حەسەنی قازی: ئیجازە بفەرموو با بۆ خۆی وەبیری بێتەوە.  مەبەستم ئەوەیە ئەوان موڕاجەعەیان دەکرد بۆ ئەوەی کە هەر وا بڵێن با ڕۆژنامەکە نێوی ژنێکی کوردیشی تێدا بێ.
حاجی کوبڕا خانم: تیراژی پڕ بێتەوە
حەسەنی قازی: یا نێوی ژنێکی کوردیشی تێدا بێ یا بە ڕاستی هەدەف ئەوە بوو کە ژن دە ڕۆژنامە دا بنووسن؟
حاجی کوبڕا خانم: ئەمن بۆ خۆم دەڵێم ئەمن پێم خۆش بوو جا ئیدی ئەمن نازانم ئەوان مەنزووریان بوو کە هەر نێوی ژنێکی تێدا بێ ڕۆزنامەکە پڕ بێتەوە نازانم، ئەمما ئەمن بۆ خۆم شەخسەن نووسینم زۆر پێ خۆش بوو. ئەسلەن [ ئەو پێپێرۆزە] یەم هەر لە بیریش نەما بوو.
ئەمیری حەەنپوور: جا دیارە ئیدی ئەوە زۆر لەمێژە
حەسەنی قازی: لە ژمارەی ٢٥ [ ی کوردستان] دا باسی دروست کردنی حیزبی یایان یان کۆمەڵەی ژنانی دێمۆکڕات کراوە ئەویش ئە بەو شێوەیە نووسراوە و مەبەست لە خوێندنەوەی ئەوەیە کە بزانین بێجگە لە ئەوەی لێرە دا نووسراوە بۆ خۆتان چتان لە بیرە. دەڵێ وەکی باسم کرد ڕۆژنامەی کوردستانی ژمارەی ٢٥، یەکشەمۆ  ٢٦-ی ئیسفەندی ١٣٢٤-ی شەمسی " ساز کردنی حیزبی دێمۆکڕات لە لایەن ژنانی کوردستان.  ڕۆژی جومعە ٢٤-ی ١٢-ی  ١٣٢٤ لە لایەن یای پێشەوای کوردستان لە ژمارێکی زۆر لە یایەکانی تێگەیشتووی کوردستان گێڕدرایەوە و لە ساتی ٣-ی پاش نیوەڕۆ لە ئەنجومەنی فەرهەنگی کۆ بوونەوە و بە سەرۆکەتی یای پێشەوای کوردستان یای مینا، حیزبی دێمۆکڕاتی ژنانی کوردستان دامەزرا و ژمارێکی زۆر لە یایان نێونووسیان کرد و مانگانەی ئەندامەتیان لە تمەنێک تا دە تمەن وەئەستۆ گرت " هیچت وەبیر دێ  بەشداریت کرد لەو کۆبوونەوەیە؟
حاجی کوبڕا خانم: دوو قڕان بوو.
حەسەنی قازی: دوو قڕان بوو؟ نەیان دەدا
حاجی کوبڕا خانم: دوو قڕانەکەشیان نە دەدا. نە بە خودای نەیان دەدا، بە زۆری خاتو ئایشێی دایکی عەلیی پاڵاغی ڕامان گرتبوو بۆ موستەخدیم  لەوێ..
حەسەنی قازی: لە مەدرەسەی؟
حاجی کوبڕا خانم: لە حیزبێ. لە حیزبێ ڕامان گرتبوو مانگانەمان دەدایە  کە بچێتە ماڵان دوو قڕانەکەی بێنێ زۆر ماڵ دوو قڕانەکەیان نەدەدا
حاجی قادری ئیفتیخاری: دەیان دا حاجی کوبڕا!
حاجی کوبڕا خانم: زۆر کەم دەیان دا.
حەسەنی قازی: ببوورە  ئەو دەمی کە حیزبی یایان هەبوو ئێوە بۆ خۆتان دەفتەرتان هەبوو؟ بە تایبەتی دەفتەری ژنان یانی دەفتەرتان هەبوو، جێگاتان هەبوو لێی دانیشن؟
حاجی کوبڕاخانم: بەڵێ دەفتەرمان هەبوو.
ئەمیری حەسەنپوور: لە کوێ؟
حاجی کوبڕا خانم: خەزێنەدارمان هەبوو، هەوەڵێ لە وانێکێ بوو لە مەدرەسەی گەلاوێژ دیوێکیان دابووینێ. دوایە هێنامانە وانێکێ، کووچەی حاجی حەسەنیان، وەتاغەکەی ماڵی حاجی شاتری بۆ  سەرەخۆشی و شتی هەمیشە هەیانبوو هاتینە وێ.
حەسەنی قازی: ئەوە دەفتەری خۆتان بوو ئی حیزبی ژنان؟
حاجی کوبڕا خانم: بەڵێ.
حەسەنی قازی: ژنەکان بۆ خۆیان چییان پێ دەگوت حیزب یا کۆمەڵەی ژنان؟
حاجی کوبڕا خانم. نا، حیزب، حیزبی ژنان
حەسەنی قازی: حیزبی یایان
حاجی کوبڕا خانم: حیزبی یایان.  
ئەمیری حەسەنپوور : تابڵۆی هەبوو؟
حاجی کوبڕا خانم: بەڵێ. لە وەتاغەکەی ماڵی حاجی شاتری پێیان دەگوت وەتاغی دەرێ، ئەوەی لە سەر داڵانەکەی بوو ئەگەر لە بیرت بێ. دەرۆی دەچییە ماڵی میرزا حامیدی، وەتاغەکەی سەر داڵانی ئەوێ بوو.
ئەمیری حەسەنپوور:  تابڵۆکە وەبیرت دێ چی لە سەر نووسرا بوو؟
حاجی کوبڕا خانم: نا وەڵا لە بیرم نەماوە.  دەبێ هەر حیزبی یایانی لە سەر نووسرا بێ، دەبێ حیزبی یایان بووبێ. خاتو ئاشێمان لەوێ دانا بوو دەمان نارد  بە دوای خەڵکی دا.
حەسەنی قازی: دەڵێ لە ژمارەی ٢٧ دا  کە لە ڕۆژی دووشەمۆ  ٥-ی فەروەردینی یا خاکەلێوی ١٣٢٥ -ی هەتاوی یا شەمسی چاپ کراوە باسێ ئەوە دەکا کە " جێژنی سەربەخۆیی  و ناساندنی پێشەوای کوردستان" لە لایەن ئامۆژگارانی مەدرەسەی کچان، دوایە ئەو کەسانەی کە نوتقیان کردووە، خولاسەی نوتقی یای پێشەوای کوردستان، خولاسەی نوتقی یای ویڵمەی سەیادیان مودیری مەدرەسەی کچان، خیتابەی عیسمەتی قازی کچی جەنابی پێشەوای کوردستان، خیتابەی یای کوبڕای عەزیمی جا ئێستا بۆت دەخوێنمەوە :" " خوشکانی خۆشەویست هەر وەک کە خانم مودیرەی مەدرەسەی تەبریکی ئەو جێژنەی بە هەمووتان عەرز کرد، ئەمنیش بە نۆبەی خۆم عەرز دەکەم هەر چەندە کە ئێوە لەو ڕۆژ و ساعەتە دا  شاد و خۆشحاڵن ئەمن سەد ئەوەندە چونکە لە تەڕەف خانم مودیرەی مەدرەسەی کچان ئیجازە دراوم بە قەد چارەگێک زەحمەتوو بدەم  ئێستا کە جێژن و شیرینی خواردنی شادی دانانی حەزرەتی پێشەوایە لە لایەن هەموو مەدرەسەی کچان سپاسوو لێ دەکەم کە خوشکانی عەزیز زەحمەتیان کێشاوە و تەشریفیان هێناوەتە ئێرە و بوون بە مایەی وەپێشکەوتنی منداڵانی خۆیان. هەموو دەیزانین کە بەشی موهیمی عومری ئینسان وەختی جەوانی یە، چونکە ئینسانی جەوان  شایستەی هەموو کارێکە و فکری وی حازرە بۆ فێر بوونی عەقڵ و ئەدەب و دانیش و هەر ساڵ و مانگ و ڕۆژ و ساعەتێکی کە دەڕوا ئێنسان قەدەمێکی لە مەیدانی فراوانتر دادەنێ و ئەگەر فکری لێ بکەن چونکە ئێمە زۆر لە پاشین  کارمان گرانتر و کۆڵمان قورستر دەبێ. ئەمما  دەبێ بزانین کە ئەو بار و کۆڵە گرانە چلۆن لە سەر پشتی ئێمە لا دەچێ. ئەڵبەتە  ئەو بارە سەنگینە بە قووەی عەقڵ و عیلم  لا دەچێ ئەمما داخەکەم  ئەهلی مەهاباد وا نازانن مەسەلەن کچی نەوجەوانی خۆیان بەدبەخت و بێ سەواد دەکەن دەڵێن ڕۆڵە ( زۆر جالیبە ئی ٤٨ ساڵ لەوەی پێشە. حەسەنی قازی)  دەڵێن ڕۆڵە جووتێک گۆرەوی بچنە یا کڵاوێک بدروو یا خێر دەڵێن ئەمن کچی خۆم بۆ مەدرەسەی نابەم بێ ئەدەب دەبێ ئایا خانمانی عەزیز دەبێ بێ ئەدەبی ئێمە چ بێ؟ ئەو کەسانەی کە ئەو فکرەیان کردووە زۆر لە ڕێگەی ڕاستی دوور کەوتوونەوە و لێیان حاڵی نەبوە  مەسەلەن ئەمن شەخسی خۆم زۆر لە مەجلیسان گوێم لێ بۆ هەر وەخت کە ئێمە دەبینن دەڵێن ئەوانە معەلیمەکانن و بە چاوێکی زۆر کەم تەماشای ئێمە دەکەن. ئەگەر ئەمە چاو لە زمان و کتابانی خاریجەییان بکەین زۆر غەمگین دەبین [ حاجی کوبڕا خانم ئاخ هەڵدەکێشێ] و دەڵێین خودایە ئیمە وەکوو وانە عەبدین بۆ دەبێ ئەلعان لە شارێکی وەکوو مەهاباد دا لە قسمەتی ژنان دا نە جەڕاحی، نە حەکیم، و نە ددانسازی یا مامانییەکی ڕەسمی ببێ. (بە ڕاست زۆر زۆر جالبە حەسەنی قازی. ئەمیری حەسەنپوور ئەدی.) ئەو ژنانە کە حەکیمن وەکوو مە دوو دەست و دوو لاق و دوو چاویان هەیە فەقەت عەقل و هۆش و ئیستیعدادی وان لە مە زیاترە. ئێمە دەڵێین زێر و لیباس و پووڵمان زۆر بێ،پشتێند زۆر ببەستین، ئیدی ناڵێین با ئێمەش  دوکتور یا ددانساز یا مامان یا جەڕاحێکمان لە نێو دا پەیدا بێ. 
حاجی کوبرا خانم:  شوکور ئافەرینیان لێ کردین.
حەسەنی قازی: ئومێدوارین ئەو عادەتە لەوەی پاش تەرک بکرێ ئەلعان ئەو خوشکە عەزیزانە کە لە خزمەت ئێوە دا ڕاوەستاون و هەموویان لە هەر کارێک کەمێک ماهیرن مەخسووسەن لە منداڵداری و خەیاتی و ئاشپەزی هەر یەک دەتوانن یەک خانەوادەی گەورە ڕابگرن ئەڵبەتە دەزانن کە هیچکەس نە کار و نە عەقڵ لە زگی دایکی دەر ناهینێ فەقەت منداڵ هەتا ٧ ساڵ دەبێ لە ژێر تەعلیم و تەربییەتی دایکی دابێ لە پاش وی  وەکوو ئینسانێکی نەخۆش ببێ بۆ لای حەکیمێکی زانا و دانا یانی ئامۆژگار هەتا ئەو حەکیمە دانایە نەخۆشی وی عیلاج بکا و ئەگەر ئەو حەکیمە نوسخەی دایە دەبێ موتابیقی ئەو دەستورە کە لە نوسخە دا نووسراوە ڕەفتار بکا هەتا چاک بێتەوە و لیباسی ساغی لەبەر بکا، چونکە ئامۆژگارەکان و شاگردان نوتقیان هەیە لەوەی زیاتر زەحمەتوو نادەم ".
پاش ئێوەش خیتابەی یای ماوزەڕی بلە زادە دەست پێ دەکا.

ئەمیری حەسەنپوور:  کوبڕا خانم ئەوەمان بێ زەحمەت بۆ بگێڕەوە فەرمووت کە لە سەر نووسینی وەی زۆر هەڵڵا ساز بوو.

حاجی کوبڕا خانم: بەڵێ زۆر کەس کوتبوویان  تەوهینی پێ کردووین جا ئەڵبەتە دوو سێ قسەی دیکەشم پێ  دادان [ پێ دەکەنێ] ئەمما نەیان نووسیوە.

ئەمیری حەسەنپوور: چ بوون ئەو شتانە؟

حاجی کوبڕا خانم:  گوتم بابەگیان ئەخر بۆ مە دەبێ ڕێگای دوورمان بەر دەرکە بێ؟ دێین لە بەر دەرکەی ڕاست دا دەنیشین تۆی بقرتێنین و بنێشتی بجووین ئەوە چ شتێکی دەکا ئایا هاتنی مەدرەسەی سەحیحترە یا کچەکە بچێ لە بەر دەرکەی دابنیشێ قرت قرت توێی بقرتێنێ یا بنێشتی بجوێ؟ یا کڵاوێکی بچنێ کڵاوەکەی بدا بە چوار قڕانان، بە پێنج قڕانان؟ ئەو پێنج قرانە کە ئەلئانەکانە دەیدا ئەگەر دەرسێ بخوێنێ سبحەینێ پێنج بەرابەری ئەو پێنج قڕانەی دەتوانێ لە هەرلحازێکییەوە  کۆمەگی خانەوادەی پێ بکا. جا ئیدی زۆر لە سەر وەی وانێک ساز بوو، کوتیان تەوهینی پێ کردووین و کوتوویە پشتتێندی گەورە دەبەستین و  پشتێندەکانمان چکۆڵە دەکەینەوە و

ئەمیری حەسەنپوور:   ئەوە ژنان ئەوەیان دەکوت

حاجی کوبڕا خانم: ژنان ئەدی.. خەلک هەر بۆی دەگێڕامەوە. یەک دەیگوت بۆ وات کوتوە و ئەویدی دەیگوت بۆ وات گوتوە. گوتم وەڵا ئەمن قسەی خۆم کردووە جا ئەوە هەر چۆنێکی بەرداشتی دەکەن کەیفی خۆیانە.

ئەمیری حەسەنپوور:  پیاوان هیچ  ئیعترازیان نەبوو؟
حاجی کوبڕا خانم: ناوەڵا گوێم لە قسەی پیاوان نەبووە. جا شایەد لە ماڵە خۆیان قسەیان کرد بێ. ئەمما ئیعتیراز زۆرتر بە ژنەکان وارید بوو چون ژنەکان لەوێ بوون ئیدی.

ئەمیری حەسەنپوور: جا ئەو بەشانەیان چاپ نەکردووە؟ ئەو بەشەی دیکە
حاجی کوبڕا خانم: نا دوو سێ قسەی دیکەم کردووە نا ئەوانەیان چاپ نەکردووە. 

حەسەنی قازی: فەرهادی ....   ..،..
حاجی کوبڕا خانم [ قاقا بەو قسەیەی حەسەنی قازی پێ دەکەنێ.ح.ق]
دەنگێک: چایەکەتان بۆ نەخواردەوە؟

ئەمیری حەسەن پوور: چا بۆ کوبڕا خانم. دوو جار چایان بۆ هێنای نەمهێشت بیخۆیەوە.ئەوەی دەبەستم کە چایەکەت بخۆیەوە.

یای کوبڕای عەزیمی و هاوکارە فەرهەنگییەکانی لە ساڵانی دوای کۆمار ریزی یەکەم لە ڕاستەوە نەفەری چوارەم. لە ڕیزی دووەم
لە ڕاستەوە کەسی دەیەم نەمر سەید قادر ئیفتیخاری هاوژینی یای کوبڕایە.
حاجی کوبڕا خانم: پێم شک نایە ئەگەر بەشدار بووبێ. لە کتێبی نەوشیرەوانیش دا دیتم، قەتم نەبیستووە، جا نازانم لە کوێی قسە کرد بێ نازانم. دەزانم حەڵەب ژنی سمایلی فەرەجی بوو ، ئەمما نەمزانیوە قسان بکا لە بیرم نییە
[ مەبەستی یای عەزیمی لە کتێبی " نەوشیروان مستەفا ئەمین، حکومەتی  کوردستان ڕێبەندانی ١٣٢٤- سەرماوەزی ١٣٢٥  کورد لە گەمەی سۆڤێتی دا یە، بڵاو کراوەی KIB، هۆلەند  ١٩٩٣ ]
حەسەنی قازی: معەلیم و شت نەبوو؟
حاجی کوبڕا خانم:  نا سەوادیشی نەبوو، ئەمن دەڵێم دەبێ خورشید بێ ژنی حوسێنی ئەسکەندەری، کچی سمایلی فەرەجی. دەبێ خورشید بوو بێ حەڵەب یان نووسیوە.

حەسەنی قازی: لە ژمارەی ٢٩ دا کە ئی ١٠-ی فەروەردینی ١٣٢٥ ە، ٢٥-ی شەمسی یا هەتاوی
حاجی کوبڕا خانم: دە کتێبی نەوشیرەوانیش دا دیتم ئەمن.

حەسەنی قازی: ئەخر ئەویش لێرەی وەرگرتووە، لەو ڕۆژنامانەی وەرگرتووە. باسی ئەو جێژنە کە، جێژنی سەربەخۆیی  ئامۆژگارانی مەدرەسەی کچان لە دوای وتارەکان گەلێک لە یایەکان هەر کەس بڕێکی پووڵ باربووی حزبی دێمۆکڕاتی کوردستان کرد کە لە ژێرەوە نێویان هاتووە.
نێوەکان بخوێنینەوە یا لازم ناکا؟

ئەمیری حەسەنپوور: دوایە ئەگەر فرسەت بوو دەی خوێنینەوە.
حەسەنی قازی: ئەوە لێرە دا نووسیویە ئەوانەی کە ٢٠٠ ڕیاڵ یانی بیست تمەنیان داوە. ئەها شتێکی کە لێرە دا جێگای پرسیارە ئەوەیە کە لێرە نێوی چەند خانمی تێدایە کە ئەو خانمانە وەک زاندراوە مێردەکانیان دەگەڵ جمهووری کوردستان موافیق نەبوون، مەسەلەن یای ئاغای ساڵحی شاتری، خورشید خانم، نێوی خانمی میرزا ڕەحمەتیشی تێدایە.  نێوی ئەفسەر خانمیشی تێدایە، هاوسەری ئەحمەدی تەوحیدی، ئەویش موخالیفی جمهووری کوردستان بووە.
زاگڕۆسی خوسرەوی: میرزا سوورەی تێدا نییە؟
حەسەنی قازی: مەجیدی ساوجبولاغچی مەسەلەن ئاغا مەجید.
حاجی کوبڕا خانم: تەلە خانم خوشکی حەسەنی داودی
حەسەنی قازی: جا پرسیارەکە ئەوەیە  باشە ئەو ژنانە چۆن بووە هاتبوونە ئەو جەلەسەیە؟
حاجی کوبڕا خانم:  بە دوویاندا نارد بوون
حەسەنی قازی: ئەی مێردەکانیان!
حاجی کوبرا خانم: ئەی پێشگیریان لێ بکەن بڵێن مەچۆ حیزبێ کە چی؟
حەسەنی قازی: مەنزوورم ئەوەیە ئێستاش لە ماڵێکی کورد دا ئەگەر پیاوەکە نەچێتە جێگایەک پێم وا نییە ڕێگای ئەوە بدا کە ژنەکەی بچێ. بەڵام ئەوە چۆن بووە کە لەو سەروبەندی دا حاجی ڕەحمەت بۆ خۆی دژ بووە بەڵام ژنەکەی هاتووە یا یای ساڵحی شاتری؟

حاجی کوبڕا خانم: خوب ئەوانە دەوڵەمەند بوون، بۆ خۆت دەزانی دەوڵەمەند هەمیشە دەوڵەت پارێزی خۆی دەکا. مەسئەلە ئەوە بووە ئیدی، نەیان هێشتووە زۆری ڕوو کەن کە . شایەدیش مەسەلەن  نازانم وەڵاهی  مەسئەلەیەک بووە دە نێویان دا کە نەیان ویستووە پێشگیری لە ژنەکانیان بکەن.

حەسەنی قازی: مەسەلەن ئەوەتا یای ئاغای ڕەحمەتی شافعی  ٢٥٠ ڕیاڵیشی داوە. ٢٥ تمەنیشی داوە

زاگڕۆسی خوسرەوی: بڵیی بە هۆی براکانیانەوە نەبێ  چون مەسەلەن تەلا خانم براکانی لە هەڵسووڕاوان بوون، تێدا بوون ماڵی حاجی مستەفای داودی هەموویان.
حاجی کوبڕا خانم: بەڵێ ژنی حاجی مستەفای داودی سەرۆکی محەلەی خۆیان بوو.
حەسەنی قازی: پاشان یەکێک لەوانە فەرمووت حاجی ساڵحی چی؟ ئێستا لەو دیوی باسمان دەکرد.
حاجی کوبڕا خانم: مەکەیی؟
زاگڕۆس خوسرەوی: حاجی ساڵحی مەکەیی ، حاجی ساڵحی کەوگیری
حاجی کوبڕا خانم: ئەو چی نووسیوە؟
حەسەنی قازی: نێوی ژنەکان نووسراوە، بەڵام نووسراوە یای ئاغای فڵانکەس.یانی ژنی ئاغای فڵانکەس
ئەمیری حەسەنپوور: ئەوە بۆ ئاوایان دەنووسی؟ بۆ نێوی خۆیانیان نەدەنووسی؟
حاجی کوبڕا خانم: نازانم
ئەمیری حەسەنپوور:  قەت باس کرا نابێ وا بێ؟
حاجی کوبڕا خانم: نا وەڵا
حەسەنی قازی: ئیحتیمالی ئەوە هەیە ئەو خەبەرنیگارەی کە ئەوەی تەنزیم کردووە نێوی چکۆڵەی نەزانیبن
حاجی کوبڕا خانم: مومکینە.

ئەمیری حەسەنپوور: بەڵام پێم وایە لە ئاخری دا دوو نەفەر بە نێوی خۆیان هاتوون.

حەسەنی قازی: شاسوڵتان خانمی فەتتاحی و فاتمەی فەتتاحی کێیە؟

حاجی کوبڕا خانم: ژنی میرزا خەلیلی فەتتاحی،هەوێ بوون هەر دووکیان
دەنگی پێکەنینی چەند کەس

حاجی کوبڕا خانم: ئەوە جا لە سەر ئەو حاجی ساڵحی مەکەیی بارزانییەکان هاتبوون، شکاکەکان هاتبوون، شکاکەکان هاتبوون بە سەر ماڵانیان دا دەبڕین

حەسەنی قازی: غەفووری بابان زادە کێ بوو، یای غەفووری بابان زادە؟

حاجی کوبڕا خانم: ماڵە میرزا غەفووری حەمە لاوی
حەسەنی قازی و زاگڕۆسی خوسرەوی: ماڵی تاجرباشی نییە؟
حاجی کوبڕا خانم: بەڵێ. ئەویش شکاکیان هێنابوو حاجی ساڵحی کەوگیری ساختومانەکەی زۆر گەورە بوو، لایەکی ئەمەی تێدا بووین، لایەکی خۆیانی تێدا بوون. کوڕ و شتی نەبوو هەر کچی هەبوو. ئەویش کە شکاکەکانیان هێنابوو خوب ئیدی دوایە قەبووڵی کرد مەجبوور بوو قەبووڵیان بکا و ئەویش هات کوتی کوبڕا خانم دەبێ بچی پێیان بڵێی ئەمن کوڕی جەحێلم نییە بۆ خۆشم پیاوێکی پیرم و لە ماڵێ نیم و پێم خۆش نییە  چ دەڵێن خەرج ئەمن دەیاندەمێ لە هۆتێلێک جێگایەکیان دانێن. ئەمنیش خوب بە ئیحتیڕامی وەی کە حاجی بوو ساحێب خانەم بووە و کابرایەکی موحتەڕەمە هەستام چووم ئەگەر چووم ئاغای ئیمامی لەوێ بوو بە ڕەحمەت بێ
زاگروسی خوسرەوی: کێهە ئیمامی؟
حاجی کوبڕا خانم: ئەوەی مرد
حاجی قادری ئیفتیخاری: عەبدولڕەحمانی ئیمامی
حاجی کوبڕا خانم: عەبدولڕەحمان بوو نێوی؟ ئەو دەمی نازانم مەسئولی وانێکێ کێ بوو. یەکیان کە ئاغای ئیمامی بوو.یەکێکی دیکەش بوو جا ئەمن چوومە کن ئەوی دیکە  لە بیرم نییە کێیە ئەمنیش کوتم وەڵاهی ئەوە هاتووم  ئەو کارەم هەیە و حاجی ساڵح ڕووی لە من نا و ئەمنیش هەستاوم هاتووم ئێوارەیەکی درەنگیش بوو نیزێک نوێژی شێوان بوو. حاجی ساڵح کوڕی جەحێلی نییە دەڵێ هەر پووڵێکی دەڵێن لە هۆتێلیان دابنێن ئەمن دەیاندەمێ ئەمما پێم خۆش نییە دە نێو ماڵ و منداڵی من دابن. ژنی من بچێ پەزیرایی لێ بکا و مجۆعمەی بۆ بەرێ. کەسم نییە، نۆکەرم نییە. ئەویش هەر کە قسەکەم خڵاس بوو  [ دەنگی بەرز دەکاتەوە] کوتی ئەدی خانم  عەزیمی، کوتم بەڵێ. کوتی ئەدی بۆ مەقالەم بۆ دەنووسی دەڵێی بە سەر و بەماڵ و بە گیان حازرم. بۆ ئەلئان  هاتووی دەڵێی حاجی ساڵحی کەوگیری  دەڵێ من ڕای ناگرم. [پێ دەکەنێ] کوتم جا خۆ شکاکت نەناردۆتە ماڵە مە. ئەمیش ماڵێکی وام نییە و دەرئامەدێکی وام نییە کە بتوانم شکاکی بۆ تۆ بەخێو کەم. حاجی ساڵحی کەوگیری کابرایەکە بێچارە نە نۆکەری  هەیە نە کوڕی جەحێڵی هەیە کوتم ئەوەی ئەمن لێ قەبووڵ دەکەم. کوتم حاجی ساڵح کابرایەک نییە خەسیس، خەسییس نییە ئەمن دە ماڵە وی دام.  مونتەها لەو لحازەیەوە پێی ناخۆشەوە، لەو نەزەرەیەوە دەبێ ژنی وی  مجوعمەی هەڵگرێ سوبحانەی بۆ بەرێ، نەهاری بۆ بەرێ، شەوێ شامی بۆ بەرێ کوتم ئەخر کوا ئەوە دروستە. ئەو کابرایەکە موتەعەسیب، کابڕایەکیش نییە پێم وابێ دژی جمهووری کوردستان بێ. فەقەت ئەوەیە دەڵێ من کابرایەکی موتەعەسیبە ئیدی. کوتم نایەڵێ مەسەلەن  کچەکانی بۆ هیچ کوێ بچن مەگەر لەگەڵە من، ژنەکەی بۆ هیچ کوێ بچێ مەگەر دەگەڵە من. ئیتمینانی بە من هەیە. وەڵا خولاسە کوتیان نابێ شکاکەکان جا دوو ژنی هەبوو حاجی ساڵح ئەو ژنە خات نازێ بە ڕەحمەت بێ نازێ کەرەی بێنە، نازێ هەنگوینیان بۆ بێنە، هەنگوین. [ جاجی کوبڕا خانم پێ دەکەنی]، ئەویش دەیگوت  کچێ خۆ من بووم بە ژنی شکاکان، هەر بە نێوی خۆم بانگم دەکەن.کەمێک پێ دەکەنین. وڵا دوایە  تەقریبەن پازدە بیست ڕۆژێکی لەوێ بوون و دوایە لایان بردن. بە ڕەحمەت بێ ئاغای ئیمامی ئەدی بۆ دەنووسی بە سەر و بە ماڵ و بە لێفە و بە دۆشەگ حازرم. .....
زاگڕۆس خوسرەوی: ئاغای ئیمامی چی دەکرد ئەو دەمی؟
حاجی کوبڕاخانم: ئاغای ئیمامی وەڵاهی دروست نازانم. دەزانم سەید پیرە ڕەئیسی شەهرەبانی بوو.
[لە سەردەمی پێش کۆمار سەید پیرەی نیزامی سەرۆکی قۆڵ سووران و لە دوای ڕاگەیاندنی کۆمار سەرۆکی پۆلیسی مەهابادێ بوو.ح.ق]

حەسەنی قازی: حاجی خانم ئەوە لە ژمارەی ٤٤ دا شێعرێکی ئەو خانمەی تێدایە کە پێشتر باسمان کرد یای حەڵەبی سمایل فەرەجی، باشە ئەگەر ئەو سەوادی نەبووە چۆن شێعرەکانی ئاوا قافیەی هەیە و ئاوا تەواوە؟
حاجی کوبڕا خانم: نا، حەڵەب ئەسڵەن بۆ خۆی سەوادی نەبووە، ژنێکی بێ سەواد بووە، ئەمما مومکینە ئەوە ئی خورشیدێ بێ، خورشیدیش حەزی لە حوسێنی ئەسکەندەری دەکرد، حەتمەن حوسێن بۆی نووسیوە. دەنا خورشید شاگردی کلاسی ٤ یا ٥ بوو ئەو دەمی.
حەسەنی قازی: خورشید خوشکی ئەو یای حەڵەبە یە؟
حاجی کوبڕا خانم: نا کچێتی
حەسەنی قازی: شێعرێکی تەواوە ، ناکرێ بێ سەواد بێ و ئەو شێعرەی کوتبێ.
دەڵێ: بە حەمیدیلا لە شەو دەرچووین و سوبحی سادقی داوە
تلووعی تالعی میللەت گزنگی دا لە هەر لاوە
مەدەن فورسەت لە دەستی خۆ گەلی یاران لەوەی واوە
بکەن کۆشش بە جان و دڵ هەتا میللەت نەفەوتاوە
گەلی کوردان هەموو یەک بن لە کاران کار ترازاوە

ئیتر یاران هەتا کەی ئێوە نابن
حاجی کوبڕا خانم: ئەوە دەبێ شێعری کابرایەکی وارید بێ.
حەسەنی قازی: یانی کار لە کار ترازا یانی هەموو شتێک دەکرێ.

ئیتر یاران هەتاکەی ئێوە نابن بۆچی عیبڕەت گیر
ئەوەی گەورەن وەکوو ورچان لە ئەستۆیان دەکەن زنجیر
 دەیان گێڕان لە شاران دا وەکوو عەبدێکی زۆر یەخسیر
شەهیدوڵا برینی کرد لە جەرگی تۆ بە بێ تەقسیر
حاجی کوبراخانم: ئەوە وەک شێعری ئەو وانێکانە دەچێ کە لە ماڵە حاجی سەید عەبدوڵای کوتوویەتی.
حەسەنی قازی: بە هەرحاڵ باسی سەلاحەدینی ئەیووبی دەکا و بەردەوام دەبێ. فەرمووت ئی وی نییە. ئەوەت جوان لە بیرە.
حاجی کوبرا خانم: نا ئەسڵەن بابە، سەوادی نەبووە. دوو کچیشی هەبوو یەکیان کچە گەورەکەی بوو
حەسەنی قازی:  خورشید خانم کە حەزی لە حوسێنی ئەسکەندەری دەکرد؟
حاجی کوبڕا خانم: بەڵێ ئەو دەمی کلاسی چوار یا پێنج بوو. ئەوە شێعری ویش نییە، داخودا ئی کێیە بۆی داناون  بۆی ناردوون بە نێوی خۆی  ناردوویە چاپیان کردووە.

حاجی سەید قادر ئیفتیخاری: کاک حەسەنیش شێعری هەیە و [پێ دەکەنێ]
[ ئەوە لاتاوە وابزانم مەبەستێکی شێعرێکی ‌هێدی  یە ... ح.ق]

ئەمیری حەسەنپوور: چۆن بوو نووسیت ئەو مەقالەی " خۆشبەختی"؟

حاجی کوبڕا خانم: وەڵا هەر وا بیرم دەکردەوە کە  دەبێ ئینسان چ بکا و چۆن بێ. دەنا ئەلئانەکە هیچ شتێکم لە بیر نەماوە.
سەلاح ئیفیخاری: ڕەنگە بۆ تۆشیان نووسیبێ کوبرا خانم
حاجی کوبڕا خانم: نە بە خوڵای کەس بۆی نەنووسیوم  میرزا سەلاح. بە سەری ئەو میرزا سەلاحەی بۆ خۆم نووسیومە. [پێ دەکەنێ]. جا کاک عەبدوڵای مەردووخ هەر ئەوەی پێ وانێک بوو دەیگوت چۆن ئەو دەمی ئەتۆ کوتووتە ئاڕمان؟  کوتم جا چووزانم ئیدی ئەو دەمی بیرم زۆر بوو، هۆشم زۆر بوو . دەیگوت زۆر سەیرە ئەتۆ ئەو دەمی ئاڕمانت زانیوە.
ئەمیری حەسەنپوور: یانی کەلیمەی " ئاڕمان"
حاجی کوبڕا خانم: بەڵێ کەلیمەی ئاڕمان
ئەمیری حەسەنپوور: جا بۆ خۆ کەلیمەی ئاڕمان
حاجی کوبڕا خانم: چووزانم  دەیگوت ئەو دەمی چۆن ئەوەت زانیوە، نووسیوە.  کوتم چووزانم زانیومە ئیدی.
حەسەنی قازی: باشە ئەو حیزبی یایان چیدیکەی دەکرد، کارەکانی دیکەی کە دەیکرد؟ کە یەکترتان دەدی باسی چتان دەکرد؟

حاجی کوبڕا خانم: چووزانم  وەڵاهی باسی فەقیران. خانەوادەیەک ئەگەر فەقیرە کۆمەگی پێ بکەین ئەو پووڵەمان ئەوە بۆیەیە.
حەسەنی قازی: ببوورە لە زەمانی جمهووری کوردستان دا ئەگەر شایی دەکرا ڕەش بەڵەک هەبوو لە شایی دا؟
حاجی کوبڕا خانم: وەڵاهی ئەمن شاییم نەدیوە، هەر شایی خوشکی خۆم دیوە ئەویش
حەسەنی قازی: ڕەش بەڵەک هەبوو، پیاو  و ژن دەستی یەکتری بگرن؟
حاجی کوبڕا خانم: نەچوومە شاییێ نازانم.
حەسەمی قازی: ئێستا نا
حاجی کوبڕا خانم: ئەو دەمیش نەچووم.
حەسەنی قازی: زەمانی جەحێڵیت قەت نەچوویە شایی؟
حاجی کوبڕا خانم: با دەچووم، ئەمما زەمانی جمهووری کوردی نەچوومە شاییێ
حەسەنی قازی: باشە ئەگەر  مەسەلەن جێژنێک دەبوو، لە زۆر جێگایان لە ڕۆژنامەکە دا نووسراوە مەسەلەن جێژنی شیرنی خواردن نەک بە مەفهوومی ژن هێنان بەڵکوو بۆ شادی و هەڵپەركێ
زاگڕۆسی خوسرەوی: تێیدایە، لێرەش دایە
حاجی کوبڕا خانم: بەڵێ ، با! با!
حەسەنی قازی: ئەو دەمی ڕەش بەڵەک بوو، یا هەر ژن؟
حاجی کوبڕا خانم:  هەر ژن بوو، ژن
حەسەنی قازی:  بە جوێ هەڵدەپەڕین؟
حاجی کوبڕا خانم: بەڵێ جار جار لە "چوار چرا" یە هەڵدەپەڕین.

حەسەنی قازی: پاشان [ لە ڕۆژنامەکە دا ] باسی ئەوە کراوە ژنان گۆرەوییان دەچنی  و ئەوانەیان دەنارد بۆ پێشمەرگە لە جەبهە. ئەوە بە چ شێوەیەک بوو؟

حاجی کوبڕا خانم: گۆرەوی و سەر کڵاوە، لێیان دەویستن، لە حیزبێ دەیانگوت مەسەلەن ئەوە پێشمەرگەکان دەچن بۆ شەڕێ دەچن سەرمایە ئەگەر دەتوانن کۆمەگێکی بکەن. ئی وا بوو چوار پێنج جووت گۆرەوی دێنا، سەرکڵاوەی دێنا،  زەنگاڵی دێنا.

حەسەنی قازی: پاشان وا هەبوو لەو جەلەساتە دا وا هەبوو کە  ئەو ژنە میوانەکان مەسەلەن بارزانییەکان  یا ژنی ماڵی مەسەلەن ژنی مستەفا خۆشناو و ئەو کوردانەی ئەو دیوی دەهاتن بەشدار دەبوون؟

حاجی کوبڕا خانم: ژنی مستەفا خۆشناوی دەهات، کچەکانیشی دەهێنا و جار جار ...
حەسەنی قازی: عوزوییەتیشیان هەبوو  وەنییە؟

حاجی کوبڕا خانم: بەڵێ ئەو  عوزوییەتی هەبوو، شێعریشیان دەخوێندەوە کچەکانی.  یەکیان ...
حەسەنی قازی: شیرن
حاجی کوبڕا خانـم: شیرن ئا! " ئەمە مناڵی کوردین / مەڕوانە چەندە وردین / بۆ دوژمن حەقی بردین؟
کاتێک زانیم زوو بە زوو / تیرمان لە کەوان دەرچوو / دوژمنمان کوشت یەک بە دوو.
هەموو سبحەینان لە سەر پلیکانی مەدرەسەی ئەوەی دەخوێندەوە. ئەو دەهات ئەمما ماڵە مەلا مستەفا و ئەوانە نا. کچەکانیشی ئەو " شەرقی و غەربی" یەش کە دەڵێم  دەهاتنە کلاسێ شاگردی من بوون بە ڕووبەندەوە دەهاتن.
حسەنی قازی: یانی دم و چاویان داپۆشرابوو.
حاجی کوبڕا خانم: بەڵێ بەڵێ، ئەرێوەڵا
ئەمیری حەسەنپوور: کوبڕا خانم لێرە لە ژمارەی بیست دا " پێپیرۆزە " ی ئیدارەی  ڕۆژنامەی کوردستانی نووسیوە: " ئێمە مامۆستاکانی مەدرەسەی کچانی مەهاباد لە ڕووی عیشق و عەلاقە بە مەتبووعات ڕۆژی چوارشەمۆ ساتی ٤-ی پاش نیوەڕۆ لە کانگای چاپخانە دیدەنمان کرد. واقیعەن چاوپێکەوتنی ئەو کانگا خۆشەویستە کە عەدەدێک لە کوڕانی تازە پێگەیشتووی کورد دەوێدا خەریکی کارن و شەوقێکی زۆر بۆ پێشکەوتنی مەتبووعات نیشان دەدەن بوو بە مایەی چاو ڕوون بوونەوەی ئێمە و تەشویقی کردین کە ئێمەش تا دەتوانین بۆ زیاد کردنی مەعلووماتی تەربییەتی کوڕان و کچانی کورد لەوەی زیاتر تێ کۆشین و ...
لای یەکەمی کاسێتی دووەم
حاجی کوبڕا خانم: جا بە شێخی زەمبیلێی دەگوت  شێخ زببیل
حەسەنی قازی: ئەو ئەحمەدی فەیزیابی، نەماوە ئێستا؟
حاجی کوبڕا خانم: وەڵاهی نازانم ، كچەکانی سوهەیل و زەهاو
حەسەنی قازی: برایمیش حەتمەن ماوە
[لێرە مەبەست لەو ناوانە کوڕ و کچەکانی  حوسێنی زێڕینگەران ە. ح.ق]
حاجی کوبڕاخانم: دەبێ مابێ
ئەمیری حەسنپوور: چی دیت لە بیرە لە بابەت خودی چاپخانەکەوە، غەیرەز ئەوانەی باسمان کردن؟
حاجی کوبڕا خانم: نا، وەڵا
ئەمیری حەسنپوور: ئەی ئەوەت لە بیرە میرزا عەلی خوسرەوی لە چاپخانەی دا مودیر بووبێ، مودیری داخڵی بووبی؟
حاجی کوبڕا خانم: دەهاتە مەدرەسەی مە بازڕەس بوو.
ئەمیری حەسەنپوور:  بازڕەسی فەرهەنگێ؟
حاجی کوبڕا خانم:  بازڕەسی فەرهەنگێ. ئەو دەمی حەزی لە سوعدا خانمی دەکرد [ مەبەست لە  نەمر سوعدای شافیعی کچی میرزا بایزی شافیعی و هاوژینی نەمر عەلی خوسرەوی یە. ح.ق]
ئەمیری حەسەنپوور: شتێکی کە لە زۆر ژمارەکانی رۆژنامە دا باس کراوە  مەسەلەی ڕەدوو کەوتنی کچان و ژنان کە دەڵێن قەدەغەیە. چت لە بیرە سەبارەت بەوەی؟ قەدەغە کردنی ڕەدوو کەوتن؟
حاجی کوبڕا خانم: بە خودای  ئیدی ئەو دەمی دەیانکوت ژن  بە ژنە نابێ و ڕەدوو کەوتن نابێ، خولاسەی کەلام هەر دەبوو دەنا قەدەغەیان کرد بوو ئەڵبەتە.
ئەمیری حەسەنپوور: ژن بە ژنەش قەدەغە کرا بوو.
حاجی کوبڕا خانم: ژن بە ژنەش قەدەغە کرا بوو. چون دەتدی کابرای تەڕەف  .....    ...... خوشکەکەی  .....   ....   کوڕە ئەخە بابە بۆ ......... دەیانگوت ژن بە ژنەی بکەن. نازانم ژنی بە مێرد  چەندەی چی بوو ئەگەر ڕەدوو کەوتبا چەندەی دەبوو پووڵ بدا.خولاسە زۆر شتیان بۆ  دانا بوو ئەلئان لە یادم نەماوە.

ئەمیری حەسەنپوور: هیچ لە بیرتە عەکسولعەمەلی خەڵکی چ بوو، ئی ژنان، ئی پیاوان؟  قەدەغە کردنی وەی کە وا دوو پاتەی دەکردەوە ڕۆژنامە، هەر غەیری ڕۆژنامە، وەکی دیش ئەو دەمی ڕادیۆیەش هەبوو
[جێی سەرنجە هاوڕیی زوو لە دەست چوو مامۆستا ئەمیر بە ڕادیۆی دەگوت " ڕادیۆیە" ئەوە لە نووسراوە و قسەکردنی دیکەشی دا هەیە. ح.ق]
حاجی کوبڕا خانم: ڕادیۆ هەبوو ئەدی
ئەمیری حەسەنپوور: باسی ئەو شتانە هەر لە ڕۆژنامەی دا دەکرا یا لە دەرەوەی ڕۆژنامەش ئەو باسانە هەبوون؟
حاجی کوبڕا خانم: وەلی خوب دەکرا، ئەمن ئەو دەمی زۆر ئەهلی ڕادیۆ  مادیۆی نەبووم. ڕادیۆم نەبوو حەقیقەتەن. ڕادیۆ کەم بوو، ئەمنیش نەم بوو.  هاتوچۆی ئەو کەسانەشم کەم دەکرد کە ڕادیۆیان هەبوو. زۆر خەبەرم لەو جوورە شتانە نەبوو،  هەر شتی دەورو بەری خۆم ئەوەی کە لە بیرم مابێ.
ئەمیری حەسەنپوور: جا وە ئەسڵەن  هەر وەک باسێک بوو لە گۆڕێ دا، باسی قەدەغە کردنی ئەو جوورە شتانە؟ ئی ڕەدوو کەوتن و ژن بە ژنە؟ ئەوە باسیان دەکرد؟
حاجی کوبرا خانم: باسی هەبوو ، مونتەها تا ئەو حەدەی کە خەڵک ڕعایەتی ئەو دەستوورەی کرد بێ.
ئەمیری حەسەنپوور: نێوانتان لەگەڵ معەلیمەکانی کە لەو دیوی ڕا هاتبوون وەک عوسمان دانش و ئەوانیدی نێوانتان چۆن بوو؟

حاجی کوبڕا خانم: زۆر خۆش بوو،، زۆر زۆر جەفەنگ باز. ناڵێم حەفتەی دوو سەعاتیان دانابوو کاک ئەنوەر دڵسۆز بێ دەرسی سیاسی بە معەلیمان بڵێ. ئەمنیش گوتم ئەرێ ئەنوەر  ئەتۆ  چ دەزانی لە سیاسەت؟ کوتی ئەمن حەڤدە ساڵم خوێندووە  هیچ نازانم. کوتم جا من چۆن لە کلاسی تۆ دانیشم. وەڵاهی ئەوە دەڕۆمە دەرێ. ئەو سیاسەتەی تۆم ناوێ. گوتی .....    .......   ........
حاجی قادری ئیفتیخاری: عوسمان دانش لە سابڵاغێی ژن هێنا وە نییە؟
حاجی کوبڕا خانم: بەڵێ. کچی میرزا کەریمی هێنا، لە کووچەی ماڵە
حاجی قادری ئیفتیخاری:  دوایە دەگەڵ خۆی بردیەوە ئەو دیوی؟
حاجی کوبڕاخانم: بردییەوە ئەدی. دایک و باب و برا  هەموو کەسێکی دەگەڵ خۆی بردە ئەو دیوی.
ئەمیری حەسەنپوور: بە دایک و برا و ئەوەوەی  هاتبوو کاک عوسمان؟
حاجی کوبڕا خانم: نا ئی ژنەکەی، دایکی و برای و خوشکی حەموویان چوونە عێڕاقێ دەگەڵ عوسمان دانشی.
حەسەنی قازی: چوونە بەسرە و ئەوانە؟!!
[ئەوەی کە دەڵێم " چوونە بەسڕە" جۆرێک تەوسە، دەنا دەمزانی مەبەست باشووری کوردستانە. ح.ق]
حاجی کوبڕا خانم: چوونە سولەیمانی. محەمەد مەحموودیش کچی پێشخزمەتەکەی مەدرەسەی هێنا بوو؛ میسری حەسەنزادە ، ئەویش ئێعدام کرا.
حەسەنی قازی: دوایە گەڕاوە خێزانی؟
حاجی کوبڕا خانم: بەڵێ. ...  ....  ...
حەسەنی قازی: چەندی دیکەیان لە مهابادێ ژنیان هێنا؟ لە بارزانییەکان کەسیان ژنی هێنا لە مهابادێ؟
حاجی کوبڕا خانم: وەڵاهی پێم وابێ دەبێ هێنابێیان، ئەمما ئەمن لە یادم نییە.
حەسەنی قازی: ڕەفتاریان چۆن بوو لەو بارانەوە؟
حاجی کوبڕا خانم: وەڵا پیاوەکانیان خەشین بوون ، لە دووکان و مووکانان زۆریان لە خەڵکی دەکرد.
حەسەنی قازی: ئەو دەمی؟
حاجی کوبڕا خانم: ئەرێ وەڵا، چووبانە هەر دووکانێکی مەسەلەن کابرا دەیکوت شتەکە بە وەندەیە هەر پووڵێک بەو ئەندازەی بۆ خۆی تەسمیمی دەگرت ئەوی بۆ دا دەنا. بە قسەی کابرای فرووشەندەی نەدەکرد. ڕۆژێکی مام  ڕەحمانی ....  نییە لە مەیدانی ئاردی  چوو بوو  ....... قەرتاڵەکەی هەموو بە عەرزی دا کرد بوو.  

حەسەنی قازی: باشە ئەو مەسەلەی ژنان گرینگترە. ئەو مەسەلەی هاجەر خانمی زەندی چۆن  بوو چوو بۆ باکۆ، یا ڕووسان بردبوویان؟ شایعە و شتی وا هەیە کە ڕووسان بردوویانە.

حاجی کوبڕا خانم: نا، هاجەر خانم، کوتیان مێردی کردووە، نەهاتە مەدرەسەی و کوتیان مێردی کردووە. دوایە فەریدە
حەسەنی قازی: لە فەریدەی گەورەتر بوو؟
حاجی کوبڕا خانم: بەڵێ هەمکلاسی من بوو. دوایە فەریدە لە کن وێڵمە خانمێ  [ خانمی وێڵمەی سەیادیان ڕەئیسی مەدرەسەی کچان. ح،ق] کوتبووی ڕووی بابم ڕەش بێ،  بابم خوشکەکەمی فرۆشت. بابم فرۆشتی خەڵکی سابڵاغی ..... بابم ئینسانێکی پەستە، بابم ئەو کچەی فرۆشت، جا خەڵکی سابڵاغێ ...... ....
حەسەنی قازی: باشە ئەو ژنە دوایە چی بەسەرهات؟
حاجی کوبڕا خانم:  ئەو ژنە دوایە ئەلئان سەری لە تورکییەی  هێناوەتە دەرێ
حەسەنی قازی: لەوێ خوێندی؟
حاجی کوبڕا خانم: خەبەرمان لێی نەبوو.
[ مەبەست لە شووڕەوی یە. ح.ق]
حەسەنی قازی: نەهاتەوە سابڵاغێ؟
حاجی کوبڕا خانم: نەهاتەوە سابڵاغێ، نەمان دیتەوە. دایک نەیدەزانیی باب نەیدەزانی ئەلئانەکانە گوویا لە تورکییەی بێ  ...   ..... لە ماڵە دوکتور ئەعلەمی ئەمن ئەو دەمی لە فەڕانسەی بووم چووبووم سەری سەلاحی بدەم ...  ... لە ماڵە دوکتور ئەعلەمی بۆیان گێڕامەوە لە سابڵاغێ لەگەڵ حاجی و  دوکتور ئەعلەمی بۆ خۆیان دانیشتبوون مەشڕووبیان خواردبووە هەڵپەڕیبوون فەریدە و هاجەر و جا دەیگوت ئەو گۆرانی دەگوت و ئەویدی  دەیگێڕاوە
حەسەنی قازی: کوردیان لە بیر ماوە جوان؟
حاجی کوبڕا خانم: دەیگوت گۆرانیان دەگوت بە کوردی و فەریدە و هاجەر . هاجەر دەنگی زۆر خۆش بوو.
ئەمیری حەسەنپوور: لە فەڕانسەی؟
حاجی کوبڕا خانم: ئەمن لە فەڕانسەی بووم. .... بۆی گێڕامەوە  ئەویش وای گوت: گوتی لەوێ نەبووی مامە ئیفتیخاری کەلەی داغ کرد بوو گوێی دابووە دەنگی هاجەرێ. [ پێ دەکەنێ]، کوتم نۆشی گیانی بێ.[ بەردەوام دەبێ لە پێ کەنین].
حەسەنی قازی: ئیدی ئەو لە ڕووسییە نەیخوێند بوو؟
حاجی کوبڕاخانم: هیچ خەبەرم نییە. نازانم، فەریدەش ئەسڵەن  باسی نە دەکرد. فەریدە  خۆی زۆر بە وانێک دەزانی مێردی بە کابرایەکی کرد بوو پێی دەگوت شازدە.
حەسەنی قازی: تورک
حاجی کوبڕا خانم: نا فارس، لەو شازدە قاجارانە و ئەوانە بوو.
حەسەنی قازی: دە باشە ئەوانە کوردی دەزانن، کورەکانیان دەڵێن کوردی نازانن.
حاجی کوبراخانم: نازانم شایەدیش بزانن، ئەوەندەی  کە من هاتوچۆم کردووە. چەند جاران چوومە ماڵە عەزیز ئەڵمانی لە تارانێ هەر بە کوردی قسەمان کردووە. کوڕ و کچی.
حەسەنی قازی: باشە ئەتۆ وەکوو بۆخۆت بیستبێتت سەبەبی ئەوەی  کە ئەو ئاغای عەزیزی زەندی سابڵاغی چۆل کرد و موخالیفی جەرەیان بووە چ  بووە سەبەبەکەی؟
حاجی کوبڕا خانم: بە خودای ئیدی  بە دوای ئەوەی دا کە وانێک بوو ئەو ڕۆژەی کە  قازی ...  ...  ....  ...
کوتی وانێکە چووم دەستورم  وانێکم کرد بە، ئەو دەمی کێهە سەرهەنگ لەوێ بوو
حەسەنی قازی: موزەفەری ، فیرووزی
زاگرۆسی خوسرەوی: هومایوونی
حەسەنی قازی: سەرلەشکر هومایوونی دەی. یەک لەوانە
حاجی کوبڕاخانم: چووم کوتم ....   ...   .... 
….   ……  …. ……….    ………….. [ پێ دەکەنێ]
 ئەگەر ئەو ڕۆژەش کە ناشتبوویان ئیدی هەموو خێزانەکە هاتبوون ....   ....    مینا خانم لە بانگی گریانێی دابوو کوتبووی ئەخر ئەنگۆ نازانن پێشەوا لە دار دراوە؟ بۆ دووکانوو داناوە؟ کوتبوویان خانم بە زۆری پێیان داناوین.
....... میناخانم و  وەجیها خانم دەگەڵ خانمە خانمێ ....  .....
[مەبەست لە مینا خانم یای مینای قازی سەرۆکی حیزبی یایانی کوردستانە، وەجیهەی جاوید [ سەیفی قازی]، دایکی ڕەحیم قازی یە، خانمە خانم (گەوهەر سەدرقازی) دایکی حەسەن قازی یە. ح.ق]
حەسەنی قازی: پاشان قسەیەکی دیکە هەیە دیارە پێش ئەوەی کە جمهووری کوردستانی تێک بچێ لە سابڵاغێ هێندێک فەعالییەت هەبووە یەک لە وانە جارێکی تەزاهوراتێک بووە لە دژی قازیی محەمەد. باقی حەسەنە شل ویستوویە تەقە لە قازیی محەمەدی بکا شتی وات بیستووە؟

حاجی کوبڕا خانم: وەڵاهی شێعرێکم لە بیرە عەزیز ئەڵمانی داینا بوو.نازانم
حەسەنی قازی: هەر ئەو زەمانی، نەک لە دوایە دا
حاجی کۆبڕا خانم: ئا، هەر ئەو دەمی " شار و بازاڕ ڕازاوە / حوسێن پووڵی داناوە /  شێوەی نازانم چی. ئەمن هەر ئەوەندەم لە بیر ماوە. شارو بازاڕ ڕازاوە، حوسێن پووڵی داناوە
حەسەنی قازی: یانی حوسێنی زێڕینگەران
حاجی کوبڕا خانم:  ئا، جا ئیدی ....
حەسەنی قازی: هیچت وەبیر نایە؟
حاجی کوبڕا خانم: نا. ئەسڵەن نەمبیستووە،  شتەکان زۆر عەلەنی نەدەکرا مونەتەها ئەگەر تەقە لە قازی کرا بۆ ئەمن بم زانیبا؟
حەسەنی قازی: مەنزوورم ئەوەیە ئەگەر خەبەرێکی وا لە شاری دا بڵاو بووبێتەوە.
حاجی کوبڕا خانم: ئەگەر مەعلوم نییە شتی وا .....، یا شایەد ئەمن نەمبیستبێ.
حەسەنی قازی: باشە ئەو میرزا غەفووری مەحموودیان وەزعی چۆن بوو پێشتر؟
حاجی کوبڕا خانم: ئەو میرزا غەفووری مەحموودیان ئەمن قەتم نەدەناسی فەقەت خوشکەکانی شاگردی من بوون جەواهێر و ئاسیە  هەر ئەوەندە دەزانم

حەسەنی قازی: ماڵە مەحمودە پیسیان پێ دەڵێن؟

حاجی کوبڕا خانم: نەخێر! ماڵە مەحموودە پیسی ماڵە بابی دوکتور ئاسۆیە ،قادری مەحموودزادە. ئەوە ماڵە مەحموودیان ە.  میرزا غەفوور هاتوچۆی تارانێی دەکرد...........
حەسەنی قازی: تاجر بۆ، چ بۆ؟
حاجی کوبڕا خانم: بەڵێ: تاجر بوو و هاتوچۆی تارانێی دەکرد   ....   ....
حەسەنی قازی: ئەی کەنگێ کووژراوە ؟ دوای ئێعلانی جمهوری کووژرا، وەنییە؟
حاجی کوبڕا خانم: بەڵێ بەڵێ. حاجی سەید عەبدوڵا ئەفەندی لە ماڵە وان دا میوان بوو. شەوێ لە ماڵە وان بوو. ...  ....  ....   .....   ...  ....    .....    .......
ئەمیری حەسەنپوور: یانی حاجی سەید عەبدوڵا ئەفەندی لە ماڵە وان بوو وەختێکی ئەو کووژرا؟
حاجی کوبراخانم: مەنزووری  پێم دەبێ لە ماڵە وان بوو بێ. دەبێ مەنزووری بووبێ لە ماڵە وان دا. ...........
...........   ..............بەڵێ، هاتن لە دوای کاک ..... ......   ئەمن نە دەڵێم بچن نەدڵێم مەچن نازانم.

حەسەنی قازی: منداڵی نییە؟
حاجی کوبڕا خانم: بەڵێ ڕەحمان کوڕێتی ، ڕابێعا کچێتی، خالیدە و حەلیم.  حەلیم مێردی بە ئامۆزای خۆی کردۆ. خالیدە مێردی بە سەعید زادەی کردووە. خوشکە گەورەکەشیان ...... 
حەسەنی قازی: سەعیدزادەی تەورێزێ؟
حاجی کوبرا خانم: بەڵێ خالۆزا و پوور زان. .......       ....    ....    ....

زاگڕۆسی خوسرەوی:  ...   ....   ....   ئەمن ئەوەشم  بیستووە  حوسێنی زێڕینگەران چۆتە سەر ماڵێکی کچێکی بە زۆری وەرگرتوو لە سەر ئەوەی ........  .........  .......... دروست کە قودەرەتیان  بە دەستەوە گرتووە لە زەمانی جمهووری دا چۆتە سەر ماڵێکی
[دیارە ئەوە ناکرێ لە سەردەمی جمهووری دا بێ. چونکە  ئەو دەمی برایم زەردوش کوڕی زێڕینگەران هەر نەبێ ٧ ساڵی تەمەن بووە. ح.ق]
حاجی کوبڕا خانم: ئەها
زاگڕۆسی خوسرەوی: چۆتە سەر ماڵی فەیزیابی.  شکۆفە خانم ئەوەی دەیگێڕاوە  جا ئەوە  لێرە شکۆفە خانم بە وردی  دەیگێڕاوە بە وردی ئەو داستانەی کە  چۆن دێتە سەر ئەو ماڵە ی و چۆن قازی تووڕە دەبێ لەوەی کە ئەو کارەی کردووە ئەوانەی هەموو دەگێڕاوە.
[شیکردنەوەی زیاتری کاک زاگڕۆسی خوسرەوی ٧-ی مارسی ٢٠٢١ برای بەرێز کاک حەسەن سڵاوێکی گەرم لە وەڵاتێکی سارد را، ئەوەی لەبیرم مابێ ،گێرانەوەی قسە(نەقل قەول)ێکی شکۆفە خانمی سەڵاح زادە"عەزیمی" بوو کە لەسوێد بۆی گێراوینەوە کە گۆیا حوسێنی زێڕینگەران حەزی لە کچی ماڵە فەیزیابی کردوە کە نەیانداوەتێ بەزۆر چۆتە سەریان و وەریگرتوە . بەداخەوە شکۆفە خانم چەند سالێکە لە ژیاندا نەماوە ومن حەولێک دەدم لەناوەوە زانیاری زۆرتر وەرگرم . ئەگەر شتێکی زیاترم دەست کەوت ، دەینێرمە خزمەتت ماندو نەبی لەخزمەتی دڵسۆزانەت بۆ نیشتمانەکەمان ھەر بژی بە شادی]
حاجی کوبڕا خانم: جا هەر ئەو قسانەن ئەمن ....  دەکرد ئیدی. مەسەلە بۆ ئەو قسانە کە وانێک نەبێ. مەسەلەم ئەمن دەم گوت ئەگەر ئەنگۆ سوێندوو خواردووە، ئەگەر ئەنگۆ وەفادارن نیسبەت بە جمهووری  چۆن دەبێ مەسەلەن، یانی ئەمن ئەلعانیش دەڵێم  هەمیشەش کوتوومە هەمێشەش دەڵێم چۆن دەبێ ئەتۆ بچی ماڵە کابرای تاڵان کەی؟ هەر یۆسف خانی، ماڵە یۆسف خانی مەحموودجغ ی [ مەحموود جغ دێیەکە لە ناوچەی هەوشاری ساینقەڵا. ح.ق]، ماڵە حیسامی داشکستانی؟ هەر دووکیان هاتبوون وەجیا خانمی نەنکی تۆ، خانمە خانمی دایکی تۆ [ ڕووی قسەی لە حەسەنی قازییە. ح. ق] ئاردیان بۆ دەنارد، برینجیان بۆ دەنارد. ....   نارد هەموو شتێکی لە ماڵە بابی تۆ ڕا بۆ دەچوو. جا من دەمگوت خانم  ئەتۆ بۆ ئەو حەموو شتەیان بۆ دەنێری؟ دەیگوت نازانی ئەوانە چەند خانەوادە بوون، ئەلئان هاتوون لێیان قەوماوە، لە حەساری ماڵە حاجی ساڵحی شاتری دا بوون. دوایە ئەگەر دیتیان ئەمن دەرسێ بە وەجیا خانمێ دەڵێم خاهیشیان لێ کردم  دەرسیان پێ بڵێم. روقیا خانم بوو یەکیان کچەکانی. نازانم ئەویدیکەیان لە بیرم نییە.
حەسەنی قازی: باشە ئەوانە لە ئازەربایجانێ ڕا هەڵاتبوون هاتبوونە مهابادێ؟
حاجی کوبڕا خانم: نەخێر. جمهووری کوردستان تاڵانی کرد بوون. کاربەدەستێک دارودەستەیەکی هەڵگرت و چوو ماڵەکەی لێ تاڵان کردن و بە گۆڕی بابی دا ڕیاندن و کەوتبوونە سواڵێ. ئەخر ئەگەر ئەتۆ کابرا موخالیفە بێنە ڕای گرە، نەسیحەتی پکە، تەنبێی پکە . ئیدی دەچی ماڵی تاڵان دەکەی کابرایەکی .....  زۆر کەس بۆی دەگریا، خانمەخانم بۆی دەگریا دەیگوت نازانی ماڵە وانە چییان لێ هات.  سوێند و قورئانی دەخوارد دەی کوت شاییی برایەکیان بووە، سەد و بیست جێگای ڕاخستووە، سەدو بیست جوور ڕەنگ مەخمەر لێفەکانی. جا ئەوە ئەلعانەکە ئەمن چۆن مەسەلەن دوو مریشکان بنێرم ئەخە عەیبە، مەڕی دەبێ بۆ بنێرم. نازانم بە تا برینجی بۆ دەناردن، ڕۆنی بۆ دەناردن. مەسەلەن وەزعێکی ئاوا، هاتبوون لە سابڵاغێ دانیشتبوون. 
حەسەنی قازی: بێجگەلە وان لە ئازەربایجانێش را هاتبوون  لە شووشەوان و ئەوانە ڕا بۆ لای شازدە خانم؟
حاجی کوبڕاخانم: بە خودای شایەد هاتبن ئەمما من ئەوانم نەدی وەلی ماڵی عەلی ئەسغەر خانی .....
حەسەنی قازی: عەلی ئەسغەر خانی؟
حاجی کوبڕا خانم: عەلی ئەسغەر خانی مەحموود جغی. 
حەسەنی قازی: ئەو دەبێتە ئامۆزای حیسامی داشکستانی
حاجی کوبڕا خانم: بەڵێ. ماڵی حیسامی داشکستانی کە هیچیان تێدا نەهێشت.
حەسەنی قازی: ئەوە ئیفتیخاری یە شۆرەتیان
حاجی کوبڕا خانم: ئا!  خولاسە ئاوا ئەو جوورە کارانە. جا ئەلعان مەسەلەن حوسێنی زێڕینگەران ئەتۆ دەچی  کچێکی بە زۆری دێنی ئەو کارانە .... نین؟  ئەوانە باشن؟
زاگڕۆسی خوسرەوی: ئەوە  دەنگی داوە، ئەوە چۆن بوو؟
ئەمیری حەسەنپوور: ئەوەت بیستبوو ئەو دەمی؟
حاجی کوبرا خانم: ئەمن ییستم ئەمما خوب ئەڵبەتە ئەمن زۆر وەدووی پێوشوێنی نەکەوتم. ...... هەزارهای دیکە. ئەوەی سوێند و قورئانێ دەخۆن خیانەتێ نەکەن. بۆ ئەو کارانە دەکەن .....  ...
ئەمیری حەسەنپوور: جەرەیانی ئەوەت لە بیرە کوبڕا خانم کە لە سەر وەی چووبێتە تارانێ
حاجی کوبڕا خانم: كێ؟ حوسێنی زێڕینگەران
ئەمیری حەسەنپوور: بەڵێ
حاجی کوبڕا خانم: وەڵاهی نازانم
ئەمیری حەسەنپوور: ئەو وەختی باسێکی وا بوو؟
حاجی کوبڕا خانم: ناوەڵا نەمبیستووە.
ئەمیری حەسەنپوور: بەڵام باسی وەی بووە کە کارێکی وای کردووە.
حاجی کوبڕا خانم: بەڵێ، بەڵێ. هەموو ژن دەزانن.

زاگڕۆسی خوسرەوی: شکۆفە خانم بۆی گێڕامەوە، دوای وی لە سەر کاروبار دەریان کرد یا چۆن بوو؟
حاجی کوبڕاخانم: حەتمەن دەر کرا.
حەسەنی قازی: ئەوەی کە گرینگ بێ لەو بارانەوە حاجی خانم دەبێ لە باری سیاسی یەوە. مەسەلەن فەرز کە ئەو مەسەلەی ئێمە هەتا ئێستا بە تەواوی بۆمان ڕوون نەبۆتەوە کە ئایا لە زەمانی جمهووری کوردستان دا
حاجی کوبڕا خانم: بەڵێ
حەسەنی قازی: لە عەینی حاڵ دا کە جمهووری کوردستان هەبووە دە نێو خۆی دا مەسەلەن موخالەفەت، بەو مەعنایە نەک ئەوەی کە سەر بە عەجەمی بێ، مەسەلەن نەزەراتی دیکە، لە زۆر جێگا دا نەنووسراوە، خەبەرمان نییە. جا مەنزوورم ئەوەیە فڵانکەسێک ئەگەر موخالیف بووە ئایا لە نەزەر سیاسییەوە موخالەفەتی کردووە ئەو جۆرە شتانە دەمانەوێ ببینینەوە.

حاجی کوبڕا خانم: سەد دەر سەد هەیانبۆ، مونتەها ئەمە زۆر چکۆڵەتر لەوە بووین ئەو شتانە بزانین.یانی شتی وا ئەگەر بووشبێ دەرزی نەکردووە. بۆ خاتری وەی نەیان هێشتووە خەڵک تێ بگا.
زاگڕۆسی خوسرەوی:  سەدیقی حەیدەری. مەسەلەن خودی وەزیرەکان
حەسەنی قازی: کابرایەکی ئەمریکایی هەیە بە  نێوی، یەک دوو ساڵ لەوە پێش وەفاتی کردووە، بە ڕەحمەت بێ چونکە شتی نووسیوە. ....  .... بە نێوی ئارچی روزوێڵت. ئەو زۆر بە دەقیقی باسی تاریخەکەشی کردووە کە هاتۆتە سابڵاغێ چۆن چۆتە کانگای حیزب و چۆن هەیئەتی وزەرای دیووە و ئەوانە، باسی ئەوە دەکا دەڵێ پەزیراییان لێ کردم بە ودکایەکی زۆر توند. دەڵێ وەزیرەکان لە لای قازیی محەمدی پێیان عەیب بوو بخۆنەوە، پاشان باسی ئەوە دەکا لەگەڵ خاڵە سەدیقی دانیشتوون، ئەفسەرێکی دیکەی لەگەڵ بووە کە لە تارانێ ڕاش کە دەگەڵی چۆ  هەر مەست بووە و دەڵێ ئەوە باش بوو ئارەقێکی باشی بۆ پەیدا بوو. شتی ئاوا
حاجی کوبڕاخانم: ئەوانە هەش بێ  دەرزی نەکردووە
حەسەنی قازی: جا بۆیە شتێکی دیکەم ئەمن بیستووە وەکوو شاییعە، کە گۆیا شەوێک دوو نەفەر لەو وەزیرانە، تەلیسە کشمیشیان بە کۆڵ داداوە بچن ئارەقی لێ دروست کەن. شتی وات بیستووە؟
حاجی کوبڕا خانم: نا وەڵا! جا بۆ کاری وا بکەن
حەسەنی قازی: مەشڕووب ئازاد بوو؟
حاجی کوبڕا خانم: هەمیشە ئازاد بووە، زەمانی کوردی
حاجی قادر ئیفتیخاری: ئەلئانیش ئازادە، بۆ خۆیان کشمیشی دەکڕن دەیکەن بە ئارەق.ئەلئان لە مەهابادێ زۆرە.
حاجی کوبڕا خانم: قازیی محەمەد دە عەینی حاڵ دا کە ئینسانێکی  شەرعی بوو زۆر زۆر تێگەیشتوو بوو، یانی زۆر لەوانەی کە ئەلئان ئەمن و ئەتۆ و یەکی دیکە فکری لێ بکاتەوە قووڵ بین بوو، نوکتەسەنج بوو. ئەمن پێم وایە ئەگەر کوڕی خۆی کە کوڕی ڕەشە لە کنە خۆی مەشڕووبی خواردباوە مانیعی نە دەبوو بۆ؟ چون ئینسانێک بوو تێ دەگەیی، ئەمما خوب ........... ..................  ............... ..............وەلی لەبەر ئێحتیڕامی وی  لە کن وی نەیان خواردوەتەوە دەنا وەنەبێ مەسەلەن ئەو مەنعی کرد بن بڵێ مەخۆنەوە.  ......   .......   .........   ئینسانێکی زۆر زیرەک بوو. هەر لە قیافەی را خەڵکی دەناسی ئەو کابرایە چۆنە چۆن نییە. ... ..........  .................. ..................  ................ .......
ئەمیری حەسەنپوور: کوبڕا خانم لێرە خەبەرێکی تێدا ژمارەی ٢٤، ٢٢ی ڕشەمەی ساڵی ١٣٢٤ " کونفڕانسی یایان لە ئەنجومەنی فەرهەنگی کورد و شووڕەوی" ڕۆژی جومعە ١٧-ی ١٢-ی ٢٤ لە لایەن یای پێشەوای کوردستان کونفڕانسێک بۆ بیر ئاچغ بوونەوەی کۆمەڵەی ژنانی کوردستان لە یانەی فەرهەنگی کورد و شووڕەوی گیرا لەم کۆنفڕانسە دا ژمارەیەکی زۆر لە یایەکانی ئەندامەکانی کۆمیتەی مەرکەزی و ئامۆژگاران و شاگردانی  مەدرەسەی کچان و کارگەرانی حیزبی دێمۆکڕات و ئیداراتی حکوومەتی و توجار و کەسەبە بە پێی بانگهێشتنێک کە لە پێشدا کرا بوون حازر بوون. دە پێشدا یای پێشەوای کوردستان لە بابەت ئەهەمییەتی خوێندنی ژن و کچ و پێشکەوتنی ئیتیحادییەی ژنانی شووڕەوی و پێویستی شناسایی دەگەڵ وان [نوتقێکی] ئیراد کرد. دوایە عیدەیەکی زۆر لە ئامۆژگاران و شاگردان و یایەکانی دی نوتق و خیتابەیان خوێندەوە. کۆنفڕانس لە ساتی ٢-ی پاش نیوەڕۆ گیرا بوو لە ساتی ٥ دوایی هات"
هیچت وەبیر دێ سەبارەت بە وەی لەو ئەنجومەنی کوردستان و شووڕەوی؟
حاجی کوبڕاخانم: ئەسڵەن نازانم لە کوێ بوو لە بیرم نییە.
ئەمیری حەسەنپوور: کەس لە تەڕەف شووڕەوییەوە لەوێ نەبوو؟
حاجی کوبڕا خانم: فەقەت لە تەڕەف شووڕەوی ڕا جارێکی لە بیرمە هاتنە مەدرەسەی نەقاشێک هات، لە ئیدارەی ڕا ناردیان کوتیان خانم عەزیمی دەگەڵ شاسوڵتان خانمێ  [ مەبەست شاسوڵتانی قازی کچی میرزا وەهابی قای یە ح.ق.]  لیباسی کوردی دەبەر کا.
حەسەنی قازی: شا سوڵتانی فەتتاحی قازی
حاجی کوبڕا خانم: بەڵێ، لیباسی کوردی دەبەر کا، زێڕ و شتیش لە خۆی بدا نەقاشێک دێ عەکسیان لێ هەڵدەگرێ لە ڕۆزنامەی دەخا. وا بوو ئەمە لیباس و شتمان لە بەر کرد و هات. ڕۆژ بوو هات ئیدی پێنج شەش دەقیقان عەکسی لە من و شاسوڵتانی کێشا و دوایە دە  رۆزنامەی دا چاپیان کرد.
ئەمیری حەسەنپوور: یانی عەکسیان کێشا
حاجی کوبڕا خانم:  نە عەکس، نەقاشی ، نەقاشی
ئەمیری حەسەنپوور:  نەقاشی چاپ بوو لە ڕۆژنامەی دا؟
حاجی کوبڕا خانم: بەڵێ چاپیان کرد لە ڕۆزنامەی کوردستان دا.
ئەمیری حەسەنپوور: ئەمە ئەوەمان نێ، ئەو شومارەمان نێ.
حاجی کوبڕا خانم: بەڵێ. عەکسی من و ئی شا سوڵتان خانمێ. کڵاوی زێر و گوڵ و قەتار و مەتار و .... هەموو شتێکمان لە خۆمان دا.
زاگڕۆسی خوسرەوی: دە نێو یەکێک لە واندا نێوی محەمەدی شاپەسندی تێدایە بە نێوی کارگەرانی چاپخانەی لەوێ قسەی کردووە. ئەو نوێنەریان بووە.

حاجی کوبڕا خانم: لە چاپخانەی؟
زاگڕۆسی خوسرەوی: بەڵێ
حاجی کوبڕا خانم: ئائا لە چاپخانەی کاری دەکرد
حەسەنی قازی: ئەوە کوڕی کێی پێ دەڵێن محەمەدی شاپەسندی؟

حاجی کوبڕا خانم: کوڕی وەستا... شاپەسندی. بابی خەیات بوو، لە ترسی سەربازێ هەڵات چۆ عێڕاقێ
حەسەنی قازی: ئەندامی کۆمەڵەی ژێکاف و ئەوانە نەبوو؟
حاجی کوبڕا خانم: وەڵاهی ئەوەی نازانم ئیتیلاعاتێکم لە بارەیان دا نییە.
حەسەنی قازی: خزمایەتی لەگەڵ زەبیحی هەیە هیچ؟
حاجی کوبڕا خانم: ئەمن کۆمەڵەی ژێکاف ئەوەی کە من بزانم کێی تێدا بوو میرزا سەدیقی خۆمان بۆ
حەسەنی قازی: سەدیقی؟
زاگرۆسی خوسرەوی: حەیدەری
حەسەنی قازی: فەقێ ساڵحی
حاجی کوبرا خانم: سەدیقی حەیدەری
حەسەنی قازی: حەیدەری نا، نیوی ماڵەکەیان چییە؟ ماڵە کێیان پێ دەڵێن؟
حاجی کوبڕا خانم: بابی سالاری
حەسەنی قازی: دەزانم بەڵام بە چ مەشهوورن؟
حاجی کوبڕا خانم: ماڵە حاجی ساڵحی فەقێ محەمەدی. حاجی ساڵحی فەقێ محەمەدی. ئەو جارەکانە ماڵە حوسێنی میکایلی، بە ڕەحمەت بێ میرزا حوسێن  دەگەڵ بابی من خاڵۆزا و پوورزا بوو.
حەسەنی قازی: ئەوەی کە ڕئیسی چرای بەرق بوو لە سابڵاغێ ، ساڵحی مکایلی؟
حاجی کوبڕا خانم: نا ئامۆزای وان، ئامۆزای وان دەگەڵ بابی من خاڵۆزا و پوورزایە. کوتی کاکە عەبڵا ئەوە دەمانەوێ جەلەسە و شتی ساز کەین و دەبێ بێین سوێندێ بخۆین و کەنگێ دێی  و ئەویش کوتبووی وەڵاهی میرزا حوسێن ئەمن ئەهلی سوێند خواردنێ نیم. ئەمن سوێندێ ناخۆم ئەمما هەر کۆمەگێک و هەر  وانێکێکی بتانەوێ لە تەڕەف منەوە ئەمن لە تەڕف من ڕا چ دەبەخشی بیبەخشە، ئەمما من سوێندێ ناخۆم، بۆچی سوێندێ ناخۆم ئەمن کابرایەکم جار جار ئارەقێ دەخۆمەوە مومکینە بەعزە حەڕەکاتێکم لێ سەر بدا ناسخی سوێندەکەی بێ ئەمن ئەوەی ناکەم. سوێندێ ناخۆم ئەمما هەر سەعاتێکی کارێکیان بە من بێ، ئەمن بە سەر چاوم ، هەر کۆمەگێکی مادیشیان بوێ بە سەر چاوم. وەڵا ئیدی میرزا حوسێن ئیدی نەهاتەوە ماڵە مە وانێکێ بکا. میرزا حوسینی مکایلی بوو، ئیدی حوسێنی زێڕینگەران کە تێدا بوو. میرزا حەمەدەمینی موعینی کە تێدا بوو، ئەوانەم دەناسی.
حەسەنی قازی: میرزا حەمەدەمین ئەو دەمی ژنە عەجەمی هەبوو یا هێشتا نەیهێنابوو؟
حاجی کوبڕا خانم: دەو دەمیدا هێنای
زاگڕۆسی خوسرەوی: پێش جمهووری؟ منداڵی گەورەی عەبدوڵایە
حاجی کوبڕا خانم: پێش جمهووری، هەر دەو گیروداری جمهووری دا هێنای، کە هاتوچۆی تەورێزیان دەکرد و دەهاتن و دەڕۆیشتن. [ پێ دەکەنێ] ئەخر ڕووسەکان لە ماڵە وان مێهمان دەبوون. [ دیارە چای بۆ دا دەنێن دەڵێ: ناخۆم بە قوربانت بم. ح.ق.] ڕووسەکان
زاگڕۆسی خوسرەوی: ڕووس کە دەهاتن لە ماڵی
حاجی کوبڕا خانم: میرزا حەمەدەمینی مێهمان دەبوون و جا حاجەت ....  و ماڵی جیرانان. جا جیرانەکان دەیانگوت میوانوو هەیە، قازیی محەمەدی ....   ...... .
حەسەنی قازێ: ئەو پیاوێکی زۆ ئازا بووە بە دەست و بردی خۆی، وەنییە وا مەشهوورە
حاجی کوبڕا خانم: میرزاحەمەدەمین؟
حەسەنی قازی: بەڵێ
حاجی کوبڕا خانم: وەڵاهی زۆر ئینسانێکی بە تەکەبور و بە هەوا بوو، زۆر ئینسانێکی  لە خۆ دەرچوو بوو بە ڕەحمەت بێ. ئەمما ئیدی خوب خوب پەزیرایی دەکرد لە مێهمانەکانی. پەزیرایی دەکرد لە مێهمانەکانی. ئەمن بۆ مەسەلێکی کارێکم پێی بوو چووم. ماڵەکەیان داڵانی هەبوو ئەمیش خەبەرم دا بوو کە دەچم . هەر وەکوو شایەک، قیافێکی شاهانەی بۆ من گرتبوو. ئیدی هەر لە دەرکی داڵانێ قسەکانم پێ کوت و کوتم خودا حافیز. کوتی نا نا مەڕۆ بچۆ ژوورێ. کوتم وەڵا ناچمە زۆورێ کوتی هەر دەبێ بچیە ژوورێ. ئەگەر چوومە ژوورێ لە حەسارێ زارا خانم میوانی بوو. بەڕێکیان ڕاخستبوو دانیشتبوون  زەری خانم تازە بووک بوو بە ئیستیلاح
حەسەنی قازی: زارا خانم لە ماڵە کێیە؟
حاجی کوبڕا خانم: زارا خانم خوشکی خورشید خانمی  ژنی حاجی عەبڵای چەڵەبی یە. ئەوانە  کچی قالە سووریان پێ دەکوتن. قالە سوور تونگچی  حەمامی  ....  ئەو  .... خورشید خانمێ ..... سەرداری
حەسەنی قازی: سەرداری بۆکانێ
حاجی کوبڕا خانم: سەرداری بۆکانێ. ژنی میرئاخوڕی خۆی بووە. بە قەراری قسەی خەڵکی وەکوو دەگێڕنەوە عاشقی بووە و میرئاخوڕەکەی خۆی لە بەین بردووە ئەو خانمەی مارە کردووە. جا لەوەی را کە ئەوانە خوشکیان ژنی سەرداری یە سێ خوشک دەبن قالە سوور کە دەمرێ خورشید خانم ئەوانە دەباتە کنە خۆی و دوایە ئەگەر سەردار دەمرێ دێتە سابڵاغێ، دێتە سابڵاغی مێرد بە میرزا سوڵتانی سوڵتانیان دەکا برای میرزا مستەفای سوڵتانیان. زێر و پووڵ و ماڵێکی زۆر دێنێ ئەو دوو خوشکانەشی دەگەڵ دەبێ یەکیان زڵەخا دەبێ خات زڵەخا ژنی حاجی مستەفای جەفایی یەکیان ئەو زارا خانمە دەبێ کە میرزا حەمەدەمینی موعینی دەیخوازێ. وەڵا ئیدی دوایەش ئەگەر میرزا سوڵتانی وەیس ئاغای ئەمری خودای کرد لەویش منداڵی نەبوو، مێردی بە حاجی عەندوڵای چەڵەبی کرد ئەو ئەفسەرەی بوو. ئەفسەر کە مێردی بە وانێکێ کرد، بە کوڕی میرزا محەمەدی شەریفزادە. ئەوەی کە  کوتیان کوڕەکەی دەگەڵ جمهووری ئیسلامی کارێ دەکا. ....  بێوەژن دانیشتۆ کە مێردەکەی مرد. زارا خانمیش کە ماوە. زڵەخاش مرد و هەر زاراخانم ماوە.
حەسەنی قازی: باشە ئەگەر وا بێ ئەو  زەمانی کە کۆمەڵەی ژێکاف هەبووە پێت وا نییە ژنێک لە ژێکاف دا عوزوییەتی هەبوو بێ؟
حاجی کوبڕا خانم: فکر ناکەم. مەگەر خەجیج خانمی مەجدی زانیبێتی کە میرزا سەدیق پێی کوتبێ.
حەسەنی قازی: بەڵام بۆخۆی عوزو نەبۆ!
حاخی کوبڕا خانم: نازانم پێم وا نییە. ئەڵبەتە ئەمن بەوەیڕا زانیم کە میرزا سەدیق  دەگەڵە، ڕۆژێکی ئەو پەری یەی لێرەیە پەری حەیدەری منداڵ بوو هێنابوویە مەدرەسەی پێشبەندێکی دەبەر دا بوو  " ژێ یەکە و کافێک " لە سەر وانێکەکەی، لە سەر پێشبەندەکەی نووسرا بوو  چنی بوویان. 
حەسەن قازی: ئەو دەمی پەری لە دایک ببوو؟
حاجی کوبڕا خانم: ئائا، پێڕەلۆک بوو وەک ئەو نەوەی من
حەسەن قازێ: پێم وانییە پەری بووبێ
حاجی کوبڕا خانم: ئەوە چی لە سەر نووسراوە ئەمنیش کوتم خانم مەجدی کوتی ها. کوتم ئەوە زۆر جوان چندراوە ئەوە چییە؟ کوتی نازانی ئەوە چییە؟ کوتم ناوەڵا. کوتی ئەوە پێت ناڵێم کوتم وەڵا پێم بڵێ. کوتی وەڵاهی پێت ناڵێم. چون ئەتۆ نازانی. کوتم بە خوڵای نازانم چییە. کوتی ئەوە کۆمەڵەی ژێکاف پێک هاتووە ئی کوردانە، ئەوەشم بۆ کوڕەکەم یا کچەکەم چنییەوە.
حەسەنی قازی: دەبێ بۆ کوڕەکەی بێ.
حاجی کوبڕا خانم: ئەوەش عەلامەتی وییە، کۆمەڵەی ژ.ک
ئەمیری حەسەنپوور: بە لاتین بوو یا بە ژێی عەڕەبی!!
حاجی کوبڕا خانم: بە ژێ ی خۆمان، هەر ژێ و کاف بوو ئا
ئەمیری حەسەنپوور: هەر ژێ و کاف؟
حاجی کوبڕا خانم: هەر ژێ و کاف بوو ئا. جا من لەوەیڕا زانیم کە میرزا سەدیقیش تێدایە. شایەدیش خانم مەجدیش عوزوییەتی هەبوو بێ ئەمما نەیکوتووە لە کنە من. شایەدیش ئا.
ئەمیری حەسەنپوور: منداڵەکە لە بیرتە چەند ساڵە بوو؟
حاجی کوبڕا خانم: وەڵاهی هەر وەکوو ئەو کچەی مە  ئاوا [ مەبەستی لە نەوەکەی کچی کاک سەلاحە کە لە دیوەکەیە و لە کاتی چاوپێکەوتنەکە دا چەند جار دەنگی لە نەوارەکە دا دەبیسترێ. ح.ق] ساڵێک ئاوا.
ئەمیری حەسەنپوور: ساڵێک ئاوا، سالار بووە. چون سالار پێم وایە موتەوەلیدی ١٣٢٢ ە، هاو تەمەنی منە.
حاجی کوبڕا خانم: مومکینە، مومکینە هەر ئەو بوو بێ. جا جارێکیش شۆخیم دەگەڵ کرد هەر دەچوونە میتینگێ کوتم ئەرێ خانم مەجدی بۆ مەش نابەن؟ هەر بۆخۆیان دەچوون کوتم ئەرێ خانم مەجدی بۆ مەش نابەن؟  بۆ مەدرەسەی نابەن؟  دوایە کوتم  وەڵاهی بریا بمزانیبایە ئەو هەڵپەڕ هەڵپەڕە چی لێ پەیدا دەبێ. زۆر ناڕەحەت بوو بەو قسەی، ئەو قسەی هەر پێ نەکوتمەوە هیچ دەنگی نەکردەوە هەتا کۆماری کوردستان خەلاس بوو میرزا سەدیق هەڵات و خانم مەجدی خەریکی زێر فرۆشتنێ بوو بچێ وە دوای میرزا سەدیقی کەوێ بۆ عێڕاقێ. دوایە کوتی خانم عەزیمی کوتم ئا، ئەها نا ! پێی کوتم ئەگەر وانێک پێک هات و قازی بوو بە پێشەوا و ئەوانە کوتی ئەتۆ ڕۆژێکی قسێکت بە من کوت ئەمما ئەمن جوابم نەدایەوە ئەمما ئەلئان جوابت دەدەمەوە ئەو هەڵپەڕ هەڵپەڕە ئەوەی بە دواوە بوو دیتووتە  قازی بۆتە پێشەوا. کوتم ئەلحەمدولیلا خۆ من زۆرم پێ خۆشە وەنەبێ پێم ناخۆش بێ. دوایەکانێ ئەگەر میرزا سەدیق هەڵات بۆ عێڕاقێ و زێڕ و شتی دەفرۆشت ڕۆژێکی بە خەمییەوە چووم کوتم چ دەکەی خانم مەجدی دەڵێی چی، چ کارێک لە دەستە من بەر دێ، چ کۆمەگێک؟ کوتی وەڵاهی، دەگریا، قەتارەکەی فرۆشتبوو بە مەجدی کە پووڵەکەی بداتێ و بچێتە عێڕاقێ کوتی ئەلئان ئەوە قەتارەکەم پێ فرۆشتۆ  پووڵەکەم ناداتێ ئەمنیش سبحەینێ موسافیرم دەڕۆم دەچمە عێڕاقی وەدوای میرزا سەدیقی دەکەوم. کوتی لە بیرتە ڕۆژەکەی کوتم ئەو تەقە تەق و نازانم چییە چی لێ پەیدا دەبێ ئەمنیش کوتم ئەوەی لێ پەیدا دەبێ ئاخری قسەکەی تۆی لێ پەیدا بوو. ئەوە ئەلئان بەدبەخت بووم ئەوە دەبێ بچم بە دوای ویدا. دوایە ئەگەر سالار هەڵاتە عێڕاقێ کوتی لەو لای بە دوای بابی دا چووم ئەلئان بە دوای کوڕێ دا دەچم. وەڵاهی فەقیرە خانم مەجدیش. ئەلئان ئەوە بە دوای کوڕێ دا دەچم، دەی کوتم کار نییە خوڵا چاکی نەکا، چا دەبێ ئینشاڵا. [ حاجی کوبڕا خانم دیارە ڕوەوە پرسیارکاران دەڵێ: ئەو میوەیەش بۆ خواردنێ داندراوە نە بۆ . ح.ق]
حەسەنی قازی: ویڵما خانم و وان هیچیان نەماون پێت وایە؟
حاجی کوبڕاخانم: با ماوەزر خانم  ماوە خانم .... دیبووی لە ئیسرائیلی.
حەسەنی قازی: ئێستا لە ئیسراییلە ماوزەڕ خانم؟
حاجی کوبڕا خانم: ئەی چۆن ئەرێ وەڵا
حەسەنی قازی: ماوەزر خانم، سەلتەنەت خانمی داودی یش ماوە؟
حاجی کوبڕا خانم: ئەڕێ وەڵا، ئەویش ماوە
حەسەنی قازی: ئەی ئەو خانمی خەجیجی چ سووری
حاجی کوبڕا خانم: خەجیجی بابە سووری ئەو نەماوە
زاگڕۆسی خوسرەوی: تازەگی فەوتی کردووە
حەسەنی قازی: ڕەعنا خانمیش ئەوە لێرەیە
]دیارە ئەوە دیسان تەماشای وێنە دەکەن. ح.ق]
حاجی کوبڕا خانم: ڕەعنا خانمیش ئەوە لێرەیە
حەسەنی قازی: ماوزەڕ خانم و وێلـمە خانم خۆ ....
حاجی کوبڕا خانم: ویلمەم لە تارانێ دیتەوە. تازە کوڕەکەی من ئیعدام کرا بوو.[ سارمی ئیفتخاری کوڕی یای کوبڕای عەزیمی لە ئاوریلی ١٩٨٢ لە سنە بە دەستی جەلادانی جمهووری ئیسلامی ئێعدام کرا. ح.ق]
 ژنەکەی سەرهەنگ موشیری کە ئەو ئەمرێ خودای کرد بوو، سارمیش تازە شەهید کرا بوو  کوتی وەڵا لە مەدرەسەیەکی ئەرمەنیان کار دەکەم ژنێکی لێیە بە نێوی ویڵمە خانم. لەمنی پرسیوە ئەتۆ خەڵکی کوێی کوتوومە خەڵکی مهابادێم ئەویش کوتوویە ئەخە ئەمنیش خەڵکی مهابادێم.  کوتوومە جا ئەتۆ چون خەڵکی مهابادێی، کوتوویە ئەمن نەوەی دوکتور وێنەتانیم  باپیری من چەند ساڵ لەوێ دوکتور بووە ئەمن لەوێ لە دایک بووم. ئەمن خانەوادەیەکیشم لە بیر ماوە بە نێوی عەزیمی ئەتۆ دەیانناسی؟ ئەویش کوتبووی کێهە عەزیمی؟ کوتبووی کوبڕا خانم دەگەڵە من هەمکار بوو، خوشکێکیشی هەبوو نێوی زارا خانم بوو مێردی بە ماڵە میرزا سەعیدی قادری کرد، ئەمن جوانم کرد. کوتبووی ئەوە خزمی مێردەکەی منن و ئەلئانیش کوبڕا خانم ئەوە لێرەیە کوڕەکەی شەهید کراوە و سەرەخۆشی ویش بووە. ئەویش مێردەکەی مرد بوو و ئەگەر چووم لیلی خانمیش مابوو، لیلی خانم زۆر پیر بووە
حەسەنی قازی: لیلی خانم خوشکێتی؟
حاجی کوبڕا خانم: لیلی خانم دایکێتی دایکی ویلمە خانمێ یە، ژنی دوکتور وێنەتانی. لیلی خانم زۆر پیر بووە زۆر گریاین. .....  ....
حەسەنی قازی: ئەی باشە ئەو کابرای عەکاس چییان بوو؟
حاجی کوبڕا خانم: بابی بوو، بابی ویڵمە خانمێ بوو
زاگڕۆسی خوسرەوی: وێنەتان
حاجی کوبڕا خانم: وێنەتان باپیری بوو، بابی دایکی بوو. بابی خۆی پەرویز بوو عەکاس بوو.
 [ مەبەست ڕەحمەتی پەرویزی سەیادیان ە کە بەشێکی زۆر لە وێنەکانی سەردەمی جمهووری کوردستان ئەو گرتوویە و لە سابڵاغ لە ساڵانی دوای کۆماریش لە کاروانسەرای سەید عەلی خوسێنی عەکاسخانەی هەبو. ح،ق]  دوو براشی هەبوو دەهاتنە سابڵاغێ خوسرەو و فیرووز . هاتنە ماڵە عەلی سەدیقی
[ لە پەراوێز دا حەسەنی قازی و زاگڕۆسی خوسرەوی و ئەمیری حەسەنپوور باسی کووچەی وێنەتانی دەکەن یەکیان دەڵێ هەر ئەو کووچەیەی ماڵیی قوم قەلعەیی تێدا بوو. ح.ق]
وەڵا ئیدی لەوێ گەلێک بێچارە گریا، مێردەکەی سەکتەی کرد. لە تاو ناڕەحەتی خۆیان، جا ئەوێ شەوێ چووین بەرق نەبوو شەمعیان هەڵ کرد بوو. بەدبەختێکی زۆر
حەسەنی قازی: خانم شووجاعیش نەماوە وەنییە؟
حاجی کوبڕا خانم: با ماوە خانم شوجاعی.
حەسەنی قازی: کچێکی لە ئەڵمانێ یە ؟
حاجی کوبڕا خانم: کجێکی لە ئەڵمانێ یە، یەکی نارد بۆ وانێکێ بۆ
حەسەنی قازی: ئەو داودیانەی وێ کێن؟ ئەخر ئەویش داودی یە
زاگڕۆسی خوسرەوی: ماڵە حاجی مام وسوویان پێ دەڵێن
حاجی کوبڕا خانم: مێردی خانم شوجاعی یە. ماڵە مام وسووی قەساب، ماڵە حاجی مام وسووی قەساب. ئەویش کچێکی نارد بۆ محەمەدی مەعرووفی
حەسەنی قازی: نا، ڕەحمان
حاجی کوبڕا خانم: نا محەمەد، کوڕی حاجی سڵەمان ئاغای
-----
[دیارە تەماشای بڕاوەیەکی ڕۆژنامەی کوردستان دەکەن. ح.ق]
حاجی کوبڕا خانم : دایکی حوسێنی
زاگڕۆسی خوسرەوی: دایکی خوسێنی زێڕینگەرانە، ڕەعنای زەرگەری. دوایە ئامینەی ئیلاهی ، ئەوەش دەبێ ژنی ماڵە مام ئەحمەدی ئیلاهی بێ.
حاجی کوبڕا خانم: ئامینی حاجی ئەڵایە ، خوشکێتی ، دایکی  هیندی
زاگڕۆسی خوسرەی: دایکی ئاغای هیندی ئەوەی قازیی دادگوستەری بوو؟
حاجی کوبڕا خانم: ئا
زاگڕۆسی خوسرەوی : دایکی وانە. دوایە ژنێکی دیکەشی تێدایە بە نێوی سەدیقەی وەلیزادە
حاجی کوبڕا خانم: ئەوە ژنی میرزا حەسەنی وەلیزادە بوو، حەزی لە مەحموودی دەکرد، میرزا حەسەن تەڵاقی دا مێردی بە مەحموودی کرد.
حەسەنی قازی: ئەوەی کە وەزیر بوو وا نییە؟
حاجی کوبڕا خانم: کێهە وەزیر بوو؟
حەسەنی قازی: مەحموودی وەلیزادە وەزیر نەبوو؟ وەزیری کەشاوەرزی
حاجی کوبڕا خانم: با، با‌!  مەحموود برازای ... خزمی ...
زاگڕۆسی خوسرەوی: ئەحمەدی وەلیزادە
حەسەنی قازی: نا، مەحموود
حاجی کوبڕا خانم : مەحموود
زاگڕۆسی خوسرەوی: ئەخر ئەحمەدی وەلیزادەش وەزیر بوو.
حاجی کوبڕا خانم: مەحموود. ئەحمەدی وەلیزادە وەزیر نەبوە. ئەحمەدی وەلیزادە بەزاز بوون ئەوان
زاگڕۆسی خوسرەوی: نێوی ئەو سێ ژنەی تێدایە
حاجی کوبڕا خانم: سەدیقە خانم
زاگڕۆسی خوسرەوی: بەڵێ سەدیقە خانمە و
حاجی کوبڕا خانم: جا سەدیقە خانم ئەگەر دەهاتە مەدرەسەی ئەکابیر  بە ڕەحمەت بێ دەم گوت کچێ ئەخر ئەوە " واو " ە واو. دەیگوت ئەخر دەزانم و وە ، و و. تورک بوو. [ ڕوو لە حەسەنی قازی] وەک وەجیا خانمی نەنکت قسەی دەکرد. مەلێحەخانمەکە ماوە
حەسەنی قازی: ماوە مەلێحە خانم؟
حاجی کوبڕا خانم: مەڵێحە خانم ماوە ئا،  سەرهەنگ جاوید ماوە. ئێران خانمیش چۆ لەندەنێ.
حەسەنی قازی: سەرهەنگ جاوید ماوە. ئێران خانم لە ئەمریکایە یا لە لەندەنێ یە؟
حاجی کوبڕا خانم: لە لەندەنێ یە. کوڕەکانی لەوێن.
[شێکردنەوەیەک لە سەر ئەو  ناوانەی لەو چەند پرسیار و وڵامە دا هاتوون. مەلیحە خانم جاوید خەڵکی ورمێ
خوشکی پچوکتری وەجیهەی جاوید (سەیف قازی) و ئامۆژگاری مەدرەسە بوو لەتاران. سەرهەنگ حەسەنی جاوید برای وەجیهە ئاجودانی شا و ئەندامی ڕێکخراوی نیزامی حیزبی توودەی ئێران بوو. لە ساڵی ١٩٥٣ کە
ئەو ڕێکخراوە کەشف بوو ئەویش وەک زۆر لە هاوڕێیانی بە سزای ئێعدام حوکم درا بەڵام دوایە حوکمەکەی شکا و لە سەر یەک نزیکەی ٨-٩ ساڵ لە زیندان دا بوو. سەرهەنگ جاوید ئەو کاتەی لە ورمێ سەرۆکی ڕوکنی دوو بووە زۆر لاوی کوردی لە زیندان و زوڵم و زۆری ڕێژیمی پەهلەوی ڕزگار کردووە. غەنی بلووریان لە بیرەوەرییەکانی دا باسی ئەوە دەکا، ئێران خانم، ئێرانی لاهیجی هاوژینی سەرهەنگ جاوید ە. ح.ق]
حەسەنی قازی: ئەگەر بابم مرد بوو لە ئەمریکا ڕا تەلەفۆنی بۆ کردم.
حاجی کوبڕا خانم: لەو فاسیلەی دا کە بابت لە ڕووسییەی بووە چەند جار ئەتۆ بابت دیوە؟
حەسەنی قازی: وەڵا ئەمن .....
لێرە دا کاسێتەکە تەواو دەبێ و وڵامی منی ئاستە نەکردووە.

یەک لە دوایین وێنەکانی کۆبڕای مەزن، یای کوبڕای عەزیمی