کۆنفڕانسی شۆڕشی ژن، ژیان ئازادی و داهاتووی ڕۆژهەڵات، شەمە ١٣-ی مەی ٢٠٢٣ قسەکانی بێهرووز بووچانی : نووسەر و چالاکی سیاسی – کۆمەڵایەتی

کۆنفڕانسی شۆڕشی ژن، ژیان ئازادی و داهاتووی ڕۆژهەڵات، شەمە ١٣-ی مەی ٢٠٢٣
قسەکانی بێهرووز بووچانی  نووسەر و چالاکی سیاسی – کۆمەڵایەتی
پانێلی یەکەم
زەینەب بایەزیدی بەێوەبەری پانێل: پانێلیستی سێیەم بەڕێز بێهرووز بووچانی خەڵکی ئیلام نووسەر و داکۆکیکاری فەرهەنگی  وخاوەنی خەڵاتە، کتێبەکانی بریتین لە " هیچ دۆستێکمان نییە جگە لە چیاکان "، " ئازادی تەنها ئازادی" و هاوکات هاوکار بووە لە دەرهێنانی فیلمی " چاوکا تکایە کاتمان پێ بڵێ "  لەگەڵ ئاڕەش کەماڵی سەروێستانی. بەڕێز فەرموون. 

بێهرووز بووچانی:  فرە سپاس، فرە خوشحاڵم  ئەمڕۆ هام لێرا.  بەر بچمە سەرێ تایتڵە، تایتڵی باس لە سەر هاوپەیمانی یە. ئی هاوپەیمانییە وەختێ مە لە سەری قسە کەیمن  وەگەردی کییەو بایەد هاوپەیمان بوومن؟ و پۆتانسییەلە ئەو هاوپەیمانییە چەس؟ وەڵی من  دەخوازم لە ڕوانگەی ترەوە بڕوانمە یە،بچمە سەرێ باسێ ئاسیمیلەیشن. وە ڕای من ئیمە دو نەوع  ئینسانێ ئەسیمیلە کریای دیریمن. یەکێ ئینسانێ کە من وەکوو قوربانی ئەڕوانمە پێی،  کەسێک کە لە خۆی بێزارە یانی لە شوناسێ خۆی، لە بنچینەی خۆی، لە زوانی خۆی لە گشت ئەو  عەناسوری کە شوناسی نیشان دەیت ، لە خۆی بێزارە.، شەرمەزارە. یە من وەکوو قوربانیگ ئەڕۆنمە پێی.  فرە خەڵک هەن لە ڕۆژهەڵات وە تایبەت  لە کرماشان و ئیلام فرەترن، من یانە وەکوو قوربانی ئەڕۆنمە پێیان.
  وەلی مە یە نەوع ئینسانێ ئەسیمیلەی تر دیریمن کە وە ڕای من فرە مەترسی یە  ئەڕای کۆمەڵگا و ئەڕای سیاسەتێ کوردی، یە مەترسیدارە ئەڕای سیاسەتی داهاتوو چون  کارگەری دیرێ لە ملی سیاسەت وە ڕاستەوخۆ کارگەری دیرە. یێ  ئینسانێ ئاسیمیلە وەڕای من ئەو کەسەس کە  چاڵاکێ کوردە یانی خەباتکەرە، خەباتێ ها پێشێ، چەند ساڵ خەبات کردگە، هەزینە داس، مێشکی ئاسیمیلەس. یانی کوردی قسە کەیت، کوردی پۆشێت، پاڵتاری کوردی  کەیتە بەر وەشانازییەوە ئێژی من کوردم  وەڵی مێشکی ئاسیمیلەس، یە وە ڕای من ئینسانێ مەترسیدارێ گە چووین باعیس بوود کە تەشخیسێ سیاسێ ئێشتبا بوود کە لەیرە تێت وا ویر کەیت کە تەشخیسێ دۆرست نییەیت  کە هاوپەیمانێ کییە یانی خۆی وە لاواز زانێ، نەتەوەیلێ غەیرە فارسیش لاواز زانێ، وە تایبەت خەلکێ کۆردیشەم  وە یێ جوورێ نا مەحرەم زانێ، پاڵ بەیدە ملێ کۆمەڵگا، کۆمەڵگای کۆردی ئەو چشتە کە کورد خوازێ، کۆمەڵگای کوردی خوازێ، لە جێ یە کە پال بەیدە ملێ، یا نزیک بەیدە ئەو نیروویەلێ، ئەوهێزەیلێ  کە  دژێ مەرکەزن  کە یانە وە قەولی ئینگلیسی نەچراڵی هاوپەیمانێ  ئیمەن. چوود وەگەردێ کەسێگ کە ئاشکرا  بیرێ فاشیستی دیرێ ، لەورا نیشێت، قسە کەیت، چوودە ناو میدیای فارسی کە من هیچ کێشە نەیتم کەسێگ بچێ ناو مێدیای فارسی بەڵام تۆ چیدە ناو میدیای فارسی، دەهکەڕەت چیدە مێدیای فارسی یە کەرەتیشەم بایەد بایدە ناو مێدیای کۆردی.
چیدە ناو پلاتفۆرمەیلێ فارسی، یە وەکوو دەسکەفت زانی ئەڕای خۆد بایەد بایت دۆ کەڕەتیشەم  وە گەردێ  خەڵکێ کۆردستانەوە قسە بکەی. خەڵکێ کە هەزینە دانە ناو سەرێ شەقام. یە کێشەسە، بڕۆنە یە مێشکێ ئاسیمیلەس کە تۆ نەزانیت ئێ هێزی کۆردی ها کوورە. ئێ سۆرسە، ئێ مەنبەعە، ئێ بنەمایێ ئێ هێزە کە ئێمە لە سەری  قسە کەیمن  ها کوورە. ها ناو کۆمەڵگا، ها ناو کۆمەڵگای کوردستان.
یانی تۆ دوای شەش مانگ، هەشت مانگ  ئیمە دینوومن کە ئی شۆڕشە ناوی ژن، ژیان، ئازادی یانی ژن  سەنتەرێ یەس. گشتی دۆنیا لانی کەم لە سەرەتا ئی شۆڕشە وە ناو ژن ناسێت یانی یێ شۆڕشەگە لە دژی پیاگ سالاری.
 لێ حەفت هەشت مانگە ناو حیزبەیلی کۆردی چ گۆڕانکارییەگ بووە کە بزانیم  وە یە کە ژن سەنتەرە.  باوەڕییان هەس وە یە مانیفێسێ ژن، ژیان، ئازادی یە. ئیمە چشتێگ نەیمینە. یانی لێرە لانی کەم، لانی کەم  مە باسی گوفتەمان کرد، مە گوفتەمان  لە دەست داینە. بەشی گەورای  ئەو گوفتەمانە ئەو مانیفێستێ ژن، ژیان، ئازادییەس وەلی ئیمە یە لە دەسێ دایمە ئیستا. یانی ئی نەرەتیڤە، ئی ڕەوایەتە، ئی مانیفێستە کە ڕیشە گرێ ناو ئەو مێژوویێ بەرخوەدان لە کۆردستان، چەند دەیە خەڵکی کۆردستان، ژنەیلێ کۆرد ، کۆرد، کۆردستان ئەو جوورە کە کاک عەبباس ئاماژە کرد توانییە کە یە بۆردێ فەرا کۆردستانی داشتوێ یەوەخاترێ یەسە. وەلی ئیمە  لێ چەند مانگە چ کارێ کردیمە، چ  چالاکی داشتین ئەڕایێ یە  بتوانم ئین نەرەتیڤە کۆردییە، ئی ڕەوایەتێ کۆردییە پڕۆتێکتی بکەیم، یە جوورێ موحافەزەت لە لێی بکەیم، بناسینیمێی چۆن منتالیتییێ سیستێمی داگیرکەر یەسە کە تێیت کۆنتڕۆل پەیا کەیت ملێ ئەو نەرەتیڤێ تۆنە، ئەو ڕەوایەتێ تۆنە. یە کارێ کە ئیتفاق کەفتەگە  ئەلئان. ئیمە لەو فەزای ئۆپۆزیسیۆنێ  فارسی، ناو مێدیای فارسی مە دیوینمن ئەسڵ خودێ مانیفێستێ ژن، ژیان، ئازادی  کەفتگەسە پەراوێز ئیستە بەشێ دەستەڕاستییێ مێدیا و فەزایێ سیاسیێ ئێران  ئیوشن، فارس ئیوشن شوويشێ یا ئێنقلابێ مێلی یانی ئەسلەن کەسەگ قسە لە سەر ژن، ژیان، ئازادی ناکا.
مەبەستم یەسە کە ئی مێشکێ ئەسەمیلەس کە باعیس بوود کە یە نەرەتیڤە کۆردییە ئیمە نەزانیمن کە چووین بایەد پڕۆتێکتی بکەیمن. ئی نەرەتیڤێ کۆردییە، ئی ڕەوایەتێ کۆردییە  کە یە باعیس بوود وە داخەوە ئەلیان هایم جێیەگ کە دیونیمان ئی مانیفێستێ ئاماژە کردە پێی ئیمە کەفتگەسە پەراوێز.
مە یە چەشتی تریش بوێشم لە سەرێ باسێ خۆدێ کۆردێستان ئەو کاتە کە ئێمە لە سەر کۆردێستان قسە کەیمن ئیوشیمن کۆردێستان ڕۆژهەڵات یا تێیتە بان وەلێ واقێعەن ئیمە لێ چەند مانگە، چون یەک لە دەسکەفتەیلێ گەورەیێ شۆڕش ئەڕای ئیمە یە کە چ کارگەرییێ لە ملێ  خودێ کۆمەڵگای کوردی، خودێ  ڕۆژهەڵات داشت. وە ڕای من  یە پەیوەنیێ ئۆرگانێکێ  لە ناو کۆمەڵگای کۆردی شکل گرت یانی ئەڕای یەکەم جار شایەد وە شێوازێ بەرچاوێ ئیمە دیمان کە لە کرماشان، لە ئیلام  خەڵک هاتنە سەر شەقام  وە  فرەیشەم وە دیسکۆرسێ کۆردی هاتە وەرۆ یانێ لە شارێ وەکوو ئاودانان کە ئیمە دەتوانین بیژین لە باشوورێ باشوورێ ڕۆژهەڵاتە یا لە شاری مەسەلەن جوورێ شا ئاباد ئیمە  دیمان کە دروشمی بژی کورد، بژی کورد، بڕۆنە یانە چشتگەلێ تازەیەگە، یە دەسکەفتەیلێ تازەن. یا لە ناو خۆدێ ئیلام  دروشمی ژن، ژیان، ئازادی هەر لە ڕۆژێ یەکەمەوە بوو تا ئاخر. یانی مەبەستم ئەوەسە یە کارگەری فرەیە لە مل کۆمەڵگا داشت لە ناو  ڕۆژهەڵات وە  شێوازێ ئۆرگانیک ئێ نەخشێ کۆردستانێ شکڵ گرت.
بەڵام واقیعەن کیشە یەسە کە ئیمە بایەد ئی ڕۆژهەڵاتە باز تەعریف بکەیم یانی مە وەختێ ئیوشیمن کۆرد، وەختی ئیمە ئیوشیمن  ڕۆژهەڵات ئیمە یەک مەوجوودێ یەک پارچە ننیە ئی ڕۆژهەڵاتە. و ئیمە کەسەلێ کە تۆزێ دەسەڵات دیرن  ناو فەزاێی سیاسیێ کۆردێستان، ناو مێدیا، ناو پلاتفۆرمەیلێ  کۆردی واقیعەن  ئیمە دیونیمن کە  مەبەست لە ڕۆژهەڵات  فەقەت ئەو نەخشەس بەڵام  بێ خەڵک. یانی  هێشتا ئەو زەینییەتێ  کە خاستگایێ  بزووتنەوەی کۆردستان هاتگە لەورە، زێهنییەتی مۆکریانی یەس. ئیمە بایەد وە ڕای من  لە ناو کۆرد، لە ناو پلاتفۆرمەیلێ  کۆردی  بایەد ئیرادە بکەیم  یە فرە جالب بوو، فرە سەیر بوو  کاک عەبدوڵا موهتەدی چوو ناو تێلێڤیزیۆنێ پرسیار لە لێی کرد ئەڕای چە ژنەیلێ کۆردvisible   نییەن، ژنەیلێ کۆرد هیچ وەر چاو نییەن، هیچ دەسەڵاتێ نەیرن ناو ، وەت ئیمە نەیریمان ژنێ کۆرد وەلێ لە داهاتوو  هیوادارم کە ئیمە بتوانیم وێ ئاستە  بڕەسیم. بڕۆن یە کێشەس ئیمە بایەد حیزبەیلێ کۆردی، کەسەیلێ کە تۆزێ دەسەڵات دیرن  ئیرادە بکەن، ئیرادە بکەن کە ژن  بتوانێ دیاری وێ  یانی لە وەر چاو وێ، ژن فەزای فرەترێ بکەفێ دەستی  و کارێ تریش ئیمە بکەیم یانی ئەوان بایەد بکەن ئیمە فەقەت ئیویشیمن، یە کە کرماشان و ئیلام ، چونکە لە ڕووی ستراتێژیکییەوە گرینگە داهاتوو وەختێ کە ئەو سیستمە بڕووخێ  فرە گرینگە کە کۆرد بتوانێ هێزێ یەک پارچە بداشتێ وەلێ ئەو ڕۆژە ئێمە دینمن کە کرماشان و ئیلام  کەفتنە پەڕاوێز ، دینیمن کرماشان ئیلام  دیسان کەفتنە ناو دیسکۆرسێ ئێرانییەوە، دیسکۆرسێ فارسییەوە.  لە ڕووی ستراتێژیکیشیوە  هەم بوویە حەتتا ئەگەر دیدێ ئەبزاریش داشتیمن وی قەزییە  ئەمە ئەبێ کار بکەیم بان کرماشان و ئیلام  کە خەڵکی کرماشان و ئیلام بیتوانن  خۆیان لە ناو پلاتفۆرمەیلێ کوردی بوینن  یانی ئەو عەناسۆرێ زوانییێ خۆیان  ناو پڵاتفۆرمەیلێ کوردی بوینن. یانە فرە چشتگەلێ گرینگێکن  من باسم ئێسێ یە مێشکێ ئاسیمیلە کریایە  بووتە هۆی تەشختسێ سیاسی ئێشتبا، تەشخیسی سیاسیت بووەتەسە کە تۆ نییەزانی کە هاوپەیمانێ تۆ کییە. هاوپەیمانێ تۆ یەک خودێ خەڵکێ کوردستانن، کە تۆ بتوانی پاڵ بەیدە ملێ خەڵکێ کۆردستان ، تۆ بتوانی کوردستان، ڕۆژهەڵات یەکپارچە ترۆ بێت، نزیکترۆ بێ یانی تۆ بایەد لە  ناو ماڵی کۆرد ئەوە چارەسەر بکەی یەک. دۆ ئەو کەسەیلێ کو وە دژێ یە ساختارێ پیاگ سالارینە کە ئێمە توانیمن  بشیمن  نزووتنەوەی فێمێنیستی کە لە تاران هەس لە هەر جێیی هەس، کەسەیلە کە باوەڕیان هەس بە یە و چاڵاکن ، دوویشەم ئەو نەتەوەیلێ غەیرە فارس، لە ئاخریش ئیمە توانیم بیشم بەشێ لە کۆمەڵگای فارسی. من دواجار فرە پێم خوشە کە، هیوادارم دەرفەتێ بێ کە لە سەری قسە بکەین کە ئی ئەکتێ سیاسییە ئیمە لە ئی شەش مانگ چ بوویە فرە لە سەری قسە بکەین. واقیعەن رەخنە ئیمە بگرین لە حیزبەیلێ کۆردی، لە چاڵاکەیلی کۆرد ئیمە وە دەبگە نزمەوە هاتن ڕەخنەگرتن لە ئەی جەرەیانێ یە مەنشوورە و یە ئیتیلافە جون یە بوویە واقیعەن کارگەرییێ فرە فرە نێگاتیڤێ  لە سەرێ کۆردستان داشت. ئیمە لە سەر یە قسە بکەین دواجار واقێعەن یە چ خەسارێ هەبوو ئەڕای کۆرد  و چ کارگەری لە مل فەزای  سیاسی کۆردستان داشت.  یە وە ڕای من بایەد فرەتر لە سەری قسە بکەیمن. فرە سپاس
[ چەپڵەی بەشذاران]
زێنەب بایەزیدی: زۆر سپاس بەڕێز بێهرووز بووچانی  ئێستا دەچینە لای دوو پرسیار، فەرموون
یای ئارێز: دەستتان خۆش بۆ تا ئێستە باسەکە گەیشت. من پێم وا بێ  دەستتان خستە سەر خاڵهایەکی زۆر زۆر گرینگ من تەنها پرسیارەکەم ڕوو بە بەڕێز بووچانی یە، باسی ئاسیمیلە بوونی کرد لە ناو تاکی کورد دا. من پرسیارێکم بۆ هاتە پێش وە بە تایبەتی  لە شۆڕشی ژینا. ئایا ئاسیمیلە بوون تەنها دەبەسترێتەوە بە تاکی کورد  یا خود دەبەسترێتەوە بە هەموو کوردستان چونکە تۆ باسی بوونی ڕاگەیاندنەکانت کرد کە چەندە دەتوانێ گرینگ بێت ئێمە بەشداری کەین لە ڕاگەیاندنی کوردییا وە بە تایبەتی ئەم شۆڕشە بگوازینەوە بۆ  کۆمەڵگای کوردی. بەڵام ئایا ئێمە ڕاگەیاندنێکمان  هەبوو بە پێی پێویست لە شۆڕشی  ژینا کە بتانی دەنگی شۆڕش بێت یاخود  دەنگی کورد بێت؟ ئایا تەنها تاکی کوردە کە ئاسیمیلە بووە یا هەموو کوردستان ئاسیمیلەیە؟ چ ئەوەی لە ژێر کاریگەری فارسا بێ، چ عەرەبا بێ، چ تورکا بێ. ئێمە باشوور نموونەیەکە کە بتانێ زۆر زۆر نزتک بێت لە  حیزبە ڕۆژهەڵاتییەکان  بەڵام بەداخەوە نەیتوانی  کاریگەرییەکی ببێت چ ئەوەی هاوپشت بێت، هاودەنگ بێت، هاو  ڕەفیق بێت لەو شۆڕشە لەگەڵتا بێت.  تەنانەت بەشی ڕاگەیاندنەکانیشیان نەیتوانی کات دابنێت و وەخت دابنێت، پانێل دابنێت، ساڵۆن دابنێت، هۆڵ دابنێت، مایک و  کامێرا دابنێت بۆ ئەوەی بتوانێت بە پێی پێویست بتوانێت دەنگی ئەم شۆڕشە بێ چونکە من پێم وایە ئەو هاوپەیمانییانە پێکەوە دەیتوانیت هێزێک دروست بکا  کە ئیمڕۆکە ئەو چەقبەستووییەی کە بەڕێز عەبباس فەرمووی ئەیتوانی تۆزێک ئەو چەقبەستووییە کوردستانییەکە مەبەستمە نەک  شۆڕشەکە بەگشتی. دەیتوانی یارمەتیدەرێکی باش بێت. بۆیە من پێم وایە ئەو ئاسیمیلە بوونە لە تاکی کوردەوە، دیارە ئێوە ڕەخنەکان بە تاک دەیبینین بەڵام ئەگەر بە گشتیش بیبینین  دەتوانێت  وڵامێکی باشترمان باتە دەست.



زێنەب بایەزیدی: مەبەستتان تەنیا تاکی کورد نییە، بەڵکوو ڕۆڵی ڕاگەیاندنەکان و هەموو ئەوانەی کە دەیانتوانێ ڕۆڵ بگێڕن و نەیانگێڕا!


یای ئارێز: زۆر ڕاستە چونکە ئەوە  بەڕاستی بەر بەچاو بوو لەم شۆڕشە.  وە هەر وەها یەک شتی تریش ئەوە  پرسیار نییە بەڵام ئەگەر ویستت ئەتوانێ وڵام بەیتەوە. باسی گوفتمانت کرد  وە زۆر بە گرینگیش ناوت برد ئەویش   ئەوەسە ڕەخنەکانت من لەگەڵیم وەکوو سەخسی خۆم  ئەوانەی کە باست کرد بەڵام  بۆچی لە کۆنفڕانسی بۆنا بەسداریت نەکرد ئەو جۆرەی کە من ئاگادار بم ئەگەر هەڵە نەبم دەعوەت بووی بۆ ئەوەی کە بتوانی ڕاستەوخۆ  ئەوەی کە هەتە لەوێش باسی بکەی چونکە دڵنیام ئەوەی کە هەر ڕەخنەیەکی هەیە، هەر باسێکی هەیە  بتوانێ بەشدار بێ لە هەموو شوێنێکا. گوفتمان بەم شێوەیە دروست ئەبێت. بژیت
زێنەب بایەزیدی: زۆرسپاس ، بەڕێز چیاکۆ

ئەهوەن چیاکۆ: سڵاو  و ڕێز سپاس بۆ هەموو پانێلیستەکان. پرسی من لە کاک بێهرووە. بە ڕاستی باش ئاماژەی پێ کرد یانی مەسەلەی ئاسیمیلاسیون بە نەزەری من تەنیا دەوڵەت نییە، یانی سیاسەتی فەرمی دەوڵەت نییە ئۆپۆزیسیۆنی ناوەندگەرا، چەپ و ڕاستی تەئسیرێکی زۆری هەبووە لە ئاسیمیلە کردنی تاکی کورد دا کە ژێستی شۆڕشگێڕی بگێڕێ ئەمما بە ڕاستی  ئاسیمیلە بووبێ. پرسی من ئەوەیە کە کاک بێهرووز بەحسی کرد گوتی  بەرەو ناوەندگەرایی ئێرانی چوون  تەنیا تەشخیسێکی هەڵەی سیاسییە.  ئایا بە ڕاستی ئەمە کەم نییە تەنیا بڵێی تەشخیسێکی هەڵەی سیاسییە ئایا مەسەلە مەنافع نییە یانی ئەو لایەنانە یا ئەو ئەفڕادانە  مەنافعیان پێیان وایە لەوێ دابین دەبێ وە لە هەمان کاتیشدا ئایا دەلیلی ئەوە نییە کە بۆخۆیان موتمەئینن کە پایەی ئیجتماعییان نییە  وە ئیجتیماع بەر دەدەن و مەجبوورن بچن لەوێ خۆیان نیشان بدەن. ویستم ئەو پرسە لە کاک بێهرووز بکەم و سپاس بۆ هەموان.

زێنەب بایەزیدی: زۆرسپاس. ئێستا ڕاستەوخۆ دەچینە لای بەڕێز بێهرووز بووچانی و وڵامی پرسیارەکان وەردەگرین فەرموون!

بێهرووز بووچانی:  فرە سپاس، من پێم خۆشە کە ئەو پرسیارە کە  ئەڕای چە لە کۆنفڕانسی بۆنا بەشدار نەویم ئەوە خۆ من بەشدار نەویمە وەکوو ئیلامی یانی وە ڕووی تێکنیکیۆ  چۆن نیوزلەند زۆر دوورە باسی ویزا و ئەمانە بەڵام  ئەو وەختە من ڕەخنە گرتم لە  ناو سۆشیال میدیا کە ئەڕای چە  کرماشانی – ئیلامی نییە؟  خۆ لە کرماشان – ئیلام تەنیا من نییم خۆ یانی ئەوە یەک لە دەسکەفتەیلێ کە ئیمە لە کرماشان – ئیلام  دیریمن یەسە کە  کەسەیلێ کە هانە ناو دیسکۆرسێ کۆردی ، چاڵاکن، سەر وە کۆردن هانە شوونی دیسکۆرسێ کوردی ئیستیسنا نییەن یانی یەک و دو  کەس نییەن ئێستا لە ئیلام و کرماسان بۆ یەکەم جارە یە  ئیمە دیریمن  شاهیدیم یەسە کە لە کرماشان – ئیلام  دەیان کەس هەن کەسەیلێ کە  چاڵاکن و دیسکۆرسێ  کۆردی لە کرماشان – ئیلام تۆزێ، تۆزێ کە نە، فرە یێ ئازێ کەفتگەسۆ پێی یانی ئیمە من دڵنیام کە ئیمە ڕووژ وە ڕووژ فرەتر دوینیمن لە کرماشان – ئیلام  کە یێ کۆردایەتییە  لە ناو ئاستێ سیاسی خۆی فرەتر نیشان دەیت. خۆ ئەو وەختە کە من نە چیومە بۆن مەگەر من کییەم؟ کەسەیلێ فرە هەن کە هەم  زانیارییان لە من فرەترە هەم  شارەزاترن هەم  چاڵاکی فرەترێکن. ئەوە لە سەر ئەو کۆنفڕانسێ بۆنە.
لەسەرێ ئەو باسێ بەرژەوەندییێ شەخسییە کە ئەو کەسەیلێ کە چاڵاکن کە چنە ناو پلاتفۆرمەیلێ مەین ستریمێ فارسی دەقیقەن هەر واس. ئەسڵەن ستراتێژی سیاسییان یەسە. ستڕاتێژی سیاسییان یەسە کە  نیشان بەن کە حیزبەیلێ ترێ  ناو ڕۆژهەڵات  وە کۆمەڵگای مەدەنی کۆردێستان  یا  ڕۆنشەبیرێ کۆردێستان یانە  ئیفڕاتین وەلێ من  ئەهلێ دیالوگ و گوفتوگووم. یانی دەقیقەن ئەوە ستراتێژییە یانی ئێ  ڕەخنەیلە کە ئیمە گریمن جارجار لە ، یێ وەکوو دەرفەتێک ڕوونن چون چننە  ناو فەزاێی، چون  مێشکێ ئاسیمیلەس دیگێ. مێشکێ ئاسیمیلە یەسە هێشتا  فاعیلییەت لە ناو خۆی ناناسێ، فاعلییەت لە ناو مێشکێ ئاسیمیلە ها دەستێ فارس. یانی یێ فارسە کە تەعیین کەی  لە داهاتوو. یێ فارسە کە تەعیین کەی . وەختێ مێشکت ئاسیمیلە بوود چییەیت ناو پلاتفۆڕمی فارسی ئیوشت ىرۆن  ئەمانە ئیفڕاتییەن بەڵام من هام شوونێ دیالۆگ. من کوڕە باشم ، خۆ من کۆردێ باشم. کۆردێ ئەو جوورێ کە فارسەل ئیوشن " کرد خوب" ، کۆردێ خوب  یانی چە، یانی تۆ ئەو دیسکۆرسێ کۆردییە  بنیە لا، لاواز نیشانی بەیت، یە کۆردێ خاسە. یێ کۆردێگە کە کوڕە خاسەس. یانی من مەبەستم یەسە یانی ڕەخنەیلێ کە جار جار لە فەزای سیاسی کوردستان گیراس  یانە وەکوو دەرفەتێک ڕووننە پەی نە وەکوو یەکێ گووش بتەکنە بخوازە یە جوورێ گۆڕانکاری بکەن.  وەکوو دەرفەتێ زانن. وەلی وە گشتی وە ڕای من یێ چەند وەختە واقیعەن لە فەزای سیاسی کۆردێستان ئیستا ئیمە دیونیمان کە خەسارێ فرە دیاس. یەک  لە گەورەترین خەسارەیل  یەسە کە  حیزبەیلێ ترێ کۆردی ناو کۆمەڵگای کۆردێستان وەکوو ئیفڕاتی و کەسەیلێ کە لە شوونی دیالۆگ نییەن، هان لە شوونێ شەڕ تەنیا،  فەقەت زوانێ چەک دەناسن بناسنیت وەلی خۆت وەکوو ئەهلی دیالۆگ. یە دووبەرەکی خستسە ناو ماڵێ کۆرد.  وە ڕای من ڕەخنە ئیمە  بایەد بگریم لە گۆمەڵگای کۆردی، لە حیزبەیلێ ترێ کۆردی کە بێدەنگن  یا وە لاواز هاتن ڕەخنەگرتن کە ئێ مەسیرێ بچێ بەرۆ وە کی ئیمە بڕەسمە شوونێ کە ئیستا ئەو دوو بەرەکییە بکەفێ ناو ماڵێ کۆردییە. فرە خەسارەک گەورێکە.
یێ چشتی تریش هەم ئیستا یتمە دوینیمان ئێ زێهنییەتە دروست بوویە لە ناو فەزای سیاسی، ناو فەزای سیاسی کۆردێستان ، ناو سۆشیاڵ مێدیا، ناو مێدیا  کە پەهلەوی فاشیستە بەڵام ئەو کەسەی کە وە دژی پەهلەوین پییان ئیوشن کۆماریخواز یانە مەسەلەن خاسن. ئاخر جیاوازیێ پەهلەوی وەگەردێ کەسێک کە یەک کەڕەت نەهاتگە بیوشێ کە ، دێ کەمترین چشت ئەڕای مە سە کە زوانێ داڵگیێ تۆ، مافێ تۆ کە وە زوانێ داڵگیێ تۆ بنووسید و بخوونیت  وە ڕەسمییەت بناسێت  ئەوە قەبوول نەکەیت  خۆ من نەزانم فاشیزم چەهەس؟ یانی ئیستا نزیکبوونەوە وە ئەو جەرەیانێ ئیتیلافێ سلێبریتییل ئێستا یەک وشە تێتە ناو زێهنم پێشمەرگە سێلیبریتی یانی ئێمە ئێژێ مەفهوومێ تازە دیرم  وەناو پێشمەرگە سیلێبریتی! خۆب  مەبەستم یەسە ئیستا یە زێهنییەتە دروست بووە ئەو کەسە کە کۆماریخوازە، ئەو کەسە کە دژی پەهلەوی یە، فارسە، ناوەندگەراس بەڵام دژێ پەهلەوی یە ئەوە مەسەلەن هنە، هاوپەیمانێ منە وەلێ لە ڕای من هیچ  جیاوازی نییە، یاروو کەسێک کە هیچ مافێ تۆ وە ڕەسمییەت نەناسێ، مافێ  دی کەمێ کەم زوانێ داڵگی یە. یە ئیستا یە زێهنییەتە دروست بوویە شکاندنێ یێ زێهنییەتە سەختە. شکاندنێ یێ زێهنییەتە سەختە. ئەلان تۆ وەکوو کۆردێک بچوو هەر لە سەر یێ بنووس بزانە چەنە هێرش کەنە سەرێ تۆ. یانێ لێ کانتێکستە، لێ زێهنییە ئێستا ئیسماعیلیوون  لە چاڵاکێ کۆردێ ئەوها ئەولەوییەت، یا مەسیحێ عەلی نەژاد. وەلی تۆ ئیفڕاتیت، ئەو چاڵاکی کۆردە، من ناخوازم ناو بارم وەلێ  فرەن کەسەیلێ کە هانە ژێرێ هێرش  لە فەزای میدیایی، خستیەسانە پەراوێز. یانی مێدیای فارسی تێت پلاتۆرم دەیتە کەسێک کە پەیڕۆێ ئەو زێهنییەتە یانی چە بوود کۆردێ خاس بێت، کرد خوب  خۆ!
بڕوونە یانە ستراتێژییان، داگیرکەر کە بێکار نییە کە وە پلانەوە چوودە نوا. یانە خەسارەیلن  کە واقیعەن دریاسە کۆرد.
 یە چشتێش هەم کاک عەبباس ئاماژە کرد تەنبەل، فرە فرە وشەهنەکە. ئەسڵەن یانە گووش ناتەکنن. یانێ یێ شەش مانگێ، یێ هەشت مانگێ ئی هەمەیێ مەردمە نووسان  ئەسڵەن هێچ چ گۆڕانکاری ئیمە دیمنە؟ تۆ یەک سۆخەنگوو حیزبی دینە مەسەلەن ببێتە ژنێک؟ نە. باوەڕ کەم تا ئیستا ژنێ کۆرد نەدیمە ناو هیچ پڵاتفۆرمە سیاسی
دەنگێک : حیزبەکان ڕێگا نادەن.
بێهرووز بووچانی: ڕێگا نادەن دێ خوب یە  یانی یانە گووش ناتەکنن .
هەمان دەنگ: بە داخەوە کولتووری کوردی، کولتوورێکی شێخ و مورید، کولتوورێکی ئاغا و ڕەعییەتە و هەر پیاو  سالارە. ئێمە بۆ ئەوەی بگەین بەو شتانەی  کە ئێوە باسی دەکەن دەبێ ڕێڤۆلووشنێک بێ لە ناوخۆی کوردایەتی بکەین، پیاوسالاری بشکێنین،  ئاغاوەتی بشکێنین، شێخ و موریدی بشکێنین دوایە دەتوانین [ وشەیەک نابیسترێ]
بێهرووز بووچانی: دەقیقەن هەر واس. بڕوون یێ چشتێ هەس باسی visibility  من نازانم بۆ کۆردییە وێ چ وشەیەک بوەم وەکار. یانی مەرئی کردن. لانی کەم تۆ ژن مەریەوە بکە خۆ، یانی ژنێ کۆرد ئیمە باسی ژن کەیمن یێ ئەوە مەرئییەوە بکە. نازابن سۆخەنگوو یێ حیزبێ، چشتێ نازانم فرەتریشەم. ئەسلەن من نازیانم  بۆچی دەبیرێ کۆلێ حێزبێ ژنێ نییە ئێسا یانی لە ئی شەش مانگە ئی کارە بایەد بکریان.
دەنگێکی ژنانە: ئێمە هاوسەرۆکمان هەیە
بێهرووز بووچانێ: ئاخە هاوسەرۆک دیار نییە ها کوو؟
دەنگە ژنانەکە: ها لە شاخە
بێهرووز بووچانی: یانی من مەبەستم ڤیزبیلیتییەکەسە. یانی ئێ ئینسانێ فارسە، ئێ ئینسانێ تۆرکە، نازانم ئێ ئینسانێ بەلووچە، ئێ مێدیای فارسی یە، ئێ نازانم مێدیای دەرەوەی وڵات، مێدیای ئینگلیسی یە باید بتوانێ ژنێ کۆردێک بوینێت. بوەخشن من دەنگم چووە بان
زێنەب بایەزیدی: دوو پرسیار ماوە دەرفەت دەدەین.

مریەم فەتحی: من فەقەت یەک دانە کۆمێنتم هەیە بەجێی پرسیار زۆر سپاس بۆ هەموو هاوڕێیان و هاواڵان فەقەت پێم وایە لێرەشدا تەنانەت لە دونیای ڕۆشنبیری کوردیشدا خەریکە ڕەنجی ژن، ئیڤیزیبلە دەکرێ یانی نابیندرێ، ئێمەی ژنان نابیندرێین. لە ڕۆژهەڵاتی کوردستانا ئێمە کەژارمان هەیە، ڕێکخستنی خۆسەری ژنان حەتتا تا ئاستی خۆ پاراستنی جەوهەری ئەڕتەشی خۆی هەیە یانی ئێستا ئەگەر ئێمە لە ناو ڕۆژهەڵاتی کوردستانا خاکێکی ئازادکراومان بوایە سیستمی هاوسەرۆکایەتیمان دامەزراندبوو، ڕێکخستنی خۆسەری ژنانمان  هەبوو، کۆنگرەی ژنانمان هەبوو وە لە هەموو بوارێکا خۆی بە ڕێکخستن کرد بوو. یانێ پێم وایە هێندێک، ڕاستە ڕەخنە لە سەر حیزبەکان هەیە، بە هەموو حیزبەکانۆ  کە نەیتوانی لەو شۆڕشی ژن، ژیان ئازادی یە دا لەو ئیمەجۆرە کە دەبێ لە ڕەنج و خەباتی ژنی کورد بیدا، بیدات ئەمما هەن. ئێمە هەین، هاین لە مەیدانا وە هەم لە پرؤسەی دێمۆکڕاتیزە کردنی ناوخۆییدا بەشدارین و پێشەنگایەتی دەکەن ژنانی ئێمە، ژنانی کوردستان و هەمیش تەنانەت لە دێمۆکڕاتیزە کردنی وڵاتەکانی کە کوردستانیان داگیر کردووە. یانی ئەو نوکتە من پێم وایە نوکتەیەکی زەریفە کە ئێمە چاوەڕوانین حەدی ئەقەل کەسانێک کە وەک پێشەنگ و وەک ئینلێکتوێل، وەکوو ئاکادێمیسیەن پێشەنگایەتی فکری کۆمەڵگا دەکەن ئێمەی ژنان ئینڤیزیبلە نەکەن، نەمانشارنەوە یانی نەمان بینن، یانی ئینکارمان بکەن بوونمان ئێمە با حیزبمان هەیە هاوسەرۆکایەتی هەیە مونتەها هاوسەرۆک لە شاخا درۆن بیست و چوار ساعەت ها بە بان سەریەوە ناتوانێ مۆبایلێک بگرێ بە دەستیەوە، ناتوانێ موساحەبەیەکی لە گەڵا بکرێ  خوب ئەوە نیشانەی نەبوونی نییە. هەیە، ئەمما مونەتەها هێندێک شەرایتی تایبەت لە کوردستانا وای  کردووە کە بەو شێوە کە دەبێ نەتوانن ئەو کەسانە ئەو بن و ناش بیندرێن یانی بە تایبەت ئەوێک هەیە،  فکرێک هەیە  کە نەبیندرین پێم وایە ئەوەش نەوعێک موبارەزەیە بیکەین  کە ڕەنجی ژنانیش بەرچاو بێ.

[ چەپڵەی بەشداران]
زێنەب بایەزیدی؛ میکڕۆفۆنەکە بەڕێ کەن بۆ بەڕێزیان [ ئاماژە دەکا بە چەند ڕیزی دواتر] زۆر سپاس.

ناهید موکری: دەستتان خۆش بێ هاوڕێیان. زۆر سپاس پانێلێکی زۆر بەهێزە ئەمن پێم وایە باسەکانی زۆر بە یەکتری پێوەندیدار بوو بەڵام پێم وایە باسی بەڕێز بووچانی بنەڕەتی باسێکە کە بەڕێزانی دیکەش کردیان یانی تاکوو ئێمە لە ئاسیمیلاسیۆنێکی فکری – فەرهەنگی/ کولتووری نەجاتیمان نەیە زۆر زەحمەتە بتوانین بە قەولی دەڵێن ئاسۆیەکی سیاسی  ڕوونمان هەبێت.
بەڵام باسەکە ئەوەیە کە تا ڕادەیەک  هەموومان هاوبەشین  لە سەر ئەوەی کە ئێمە لە قەیرانێکی ڕەهبەری داین. ئێمە ئەوەندەی کە ئەحزابی سیاسی و بە نێو ئەو ڕەهبەرییەتەی کە  هێزێکی بچووکی دە دەست دایە توانیویەتی خەسار لە خەباتی کوردی بدا بە ڕاستی حەتتا شایەد خودی نەتەوەی داگیرکەر نەیتوانیبێ ئەو خەسارەی لە ئێمە بدا لە شەڕی براکوژی ڕا تا باقی بابەتەکانی کە تا ئەوڕۆ هاتووە کاتێک کە ڕەهبەرێکی سیاسی دەچێ لە تێلێڤیزۆنەکەی دەڵێ من هیچ سنوورێکم نییە و ئیفتیخارێ دەکەن بەوەی کە دەگەڵ موجاهیدین دابنیشن، دەگەڵ دەسەڵاتداری فارس دابنیشن، دەگەڵ  پەهلەوی لە شوێنێکی بن  بە ڕاستی ئەوە بۆ خۆی نیشاندەهەندەی ئەوەیە کە پێوەند هەر ئەو جوورەی کە کاک عەبباس ئیشارەی فەرموو پێوەندی نێوان بە قەولی دەڵێن نەتەوەی کورد، خەڵکی کورد، تاکی کورد دەگەڵ ئەو ڕەهبەریتییەی کە بە خۆی دەڵێ ڕەهبەری و توانیویەتی تا ڕادەیەکی مانیوپولەیتی ئێریای سیاسی بکا ئەو بۆشاییە دیارە. بەڵام ئەوەی کە بە لای منەوە وەکوو پرسیار مەتڕەح بوو پێم وایە بەشێکیش زێنەب ئیشاڕەی پێ کرد کە واقیعەن کافی نییە ئەتۆ ژنێکت هەبێ بۆ نموونە ئێمە حیزبی سیاسیمان هەیە یەک دانە ژنی تێدایە، ژنی مەسەلەن ڕەهبەری حیزبەکەیە جا ئەو ژنە لە هەر جێگایەکیش دەر کەوێ کۆپی پەیستێکی دەقیقەن تەفەکورێکی مانوپێلەکراوی سیاسییە کە بۆ خۆی ئاسیمیلە بووە. بۆیە بە نەزەری من زۆر گرینگە کە لە سەر چ پڕێنسیپێک ڕاوەدەستین. ئەوەی کە پرسیارەکەی من لە ئێوە ئەوەیە ڕۆڵی مێدیای داگیرکراو بە دەست ئەحزابی سیاسی  لە سەر نە تەنیا کۆمەڵگای کوردی، لە سەر ئەندامانی ئەو ئەحزابانە ئێوە چۆن دەبینن؟ چون ئەمن کاتێک کەسێک دەبێتە پێشمەرگە، ئێمە ئێستا شوناسێکی یەکجار بەهێزی کوردی دەبینم  کە دەنێو خەڵک دا.... بەڵام ئەوەی کە چۆن ئەحزابی سیاسی  توانییانە کەسانێکی کە دەبوو هاتوون بە خاتری ئەوەی کە شۆڕشێ بکەن خۆیان ڕزگار کەن، نەتەوەکەیان ڕزگار کەن وەلی دەچنە نێو حیزبی سیاسی  وە دە هێژێمۆنی ئەو ئینسانە ئاسیمیلەکراوانە دا ئەو تواناییە بەهێزانەی خۆیان  لە دەست دەدەن. ڕۆڵی فورسەت تەڵەبی سیاسی دەو بابەتانە دا چۆن دەبینن؟ ڕۆڵی ئەو مێدیایە بە قەولی دەڵێن چۆن دەبینن  لەسەر ئەو تاکانەی کە خەباتکارن. ئەمن پێم خۆش بوو ئیشاڕەیەکتان لە سەر ئەو بابەتە هەبێ سپاستان دەکەم.
زێنەب بایەزیدی: زۆر سپاس، پرسیارەکەتان ئاڕاستەی کەسێکی تایبەت کرد؟
ناهید موکری: بەڕێز بووچانی

بێهرووز بووچانی:  فرە سپاس. لە سەرێ ژن من یێ باس بکەم. نا، من ئەو باسە کە کردم مەبەستم یە کە  ئەوە نیشاندەرێ یەسە کە ئەسڵەن یانە هیچ گووش ناتەکنن، هیچ گۆڕانکاری ناکەن و ژنێک کە تەنانەت بۆتە سەرۆکێ حیزبێکیشەم وەلی خوب ئەمە یەک گۆڕانکاری فۆڕمی یە. یانێ وەکوو یەسە  تۆ ئیستا یە ئیتیلافێ دروست بوود یە بەلووچێ بەنێی  و یەک تۆرکێ بەنێی بەڵام  ئەو  بەلووچە نوێنەرایەتی نەکا لە بەلووچستان. من مەبەستم ئەوەسە وەرنە خۆ، بە گشتی مەبەستم یێ  کە ئەمانە گووش ناتەکنن یانی هیچ گۆڕانکاری نەکرنە، لانی کەم  سەمنۆلێک هەم ئەو کارەیشهەم  نەکرنە.
لە سەر ئەو ئاسیمیلەیشنە خۆب بڕوون من دەرکێ کە لە کەلیمەی فارسی دیرم یەسە میدیای فارسی  لە یە شۆڕشێ ژیان، ژیان، ئازادی یە دیدگای میدای فارسی وە کورد پیاد نیزام بوو یانی سەربازێ پیادە نیزام، کەسێ کە باد بچێ  یە ئینقلابە بکات وەلێ هیچ دەسکەفتێ نەداشتوێ، یانی دیدگاهی واس، یانی  هەوالەیلی کە ئەوانە بڵاو دەکردن لێ چەندە وەختە هەوالەیل گشتێ دەستچین ون، یانی کارێ تریشم کریان سانسۆرێ کردن، یانی سانسۆرێ فرە کردن کە ئەو دیسکۆرسێ کە ها لە بەلووچستاب، لە کۆردێستان دیاریی  وی چون سانسۆر ئەکردن. من مەسەلەن سەری بەلووچستاب هاتن دروشمێ کێ وە دژی پەهلەوی بوو هەمیشە سانسۆر ئەکردن یانی  میدیای فارسی، دیدگای میدیای فارسی  وە کۆرد و بەلووچ و نەتەوەیلی تر دیدگاهێ ئەبزاری یە.
زێنەب بایەزیدی ڕووەو ناهید موکری: مەبەستت مێدیای کوردییە وا نییە؟
ناهید موکری: بەڵێ

بێهرووز بووچانی: ئا مێدیای کۆردی، مێدیای کۆردی ش هەم ئاسیمیلەس وە داخەوە. ئاسیمیلە چیوون ئاسیمیلەس، ئاسیمیلە یەس کە یە چاڵاکێ کۆردێ  مەبەستم خوب گشتان نییە، مەبەستم یەسە ئاسیمیلەیشن هەس. یێ چاڵاکێ کۆردێ ئەگەر بچێ ناو مێدیای فارسی دەر بکەفێ دیسان بێدە ناو کۆمەڵگای کۆردی وا دیارە هەندێ فرەترە، کرێدیتی فرەترە. یانی ئەيای یە کە رو وەک کارناسەک بناسنەت، ئەڕای کە تۆ تەعریفی خۆت بکەی وەکوو کارناسێ، وەکوو موفەسەرێ سیاسی نازانم هەر چگ، وەکوو شارەزایێ وا تەعریف بووە جشتێ کە مە دوینن تو ئەوەل بایەد بچی  ناو میدیای فارسی لەوڕا دەر بکەفی، مێدیا مەین ستریمی فارسی تەءریف بکا  کە تۆ موفەسریت، تۆ نازانم  شارەزای دیسان بێدە ناو مێدیای کۆردی پێشوازی لە لێی دەکەن. من ئەسەڵەن مەبەستم ئەوە نییە کە کەسگەلێ  کە ئەچن لە ناو مێدیای فارسی قسە ئەکەن، نا هەر کەسێ ئازادە و هەر کەسێ هەر جوور قسە بکا  من مەبەستم خۆدێ ئەو زێهنییەتە سە کە یێ فارسە کە تەعیین کەیت  کە تۆ ئەرزشت چەنێکە. کێشەی ئاسیمیلەیشن یەسە.
زێنەب بایەزیدی: کاتمان کەمە، بێگومان مێدیا کوردییەکانیشمان کاریگەرییان لەو زێهنییەتە پیاوسالارییە کە لە سەرحیزبەکان، لە ناو ئەحزابەکاندا هەیە وەرگرتووە بێگومان ئەوەش گۆڕانکاری زۆری دەوێ.