"لاپەڕەی بیرەوەرییەکانم "، دوکتور جەمشید حەیدەری

حەسەن قازی
٣٠-ی ئووت ٢٠٢٤

دوکتور جەمشید حەیدەری، لاپەڕەی بیرەوەرییەکانم، بەرگی یەکەم ١٩٤٩ – ١٩٩١، هەولێر چاپخانەی ماد
 ٢٠٢٠، ٦٣٢ لاپەڕە بە وێنەوە. بەرگی دووەم ١٩٩١-٢٠١٧ ، هەولێر چاپخانەی ماد ٢٠٢٠، ٨٨٠ لاپەڕە بە نامەی سکانکراو و وێنەوە.

لەمێژ ساڵە من وزەم نەبووە کتێبێکی بیرەوەری کە لە دوو بەرگ و ١٥١٢ لاپەڕە دا بڵاو بووەتەوە لە ماوەیەکی کورت دا بخوێنمەوە. بەڵام لەخوێندنەوەی " لاپەڕەی بیرەوەریەکانم " ی کاک جەمشیددا لە ماوەی حەوتوویەک دا هەدام نەدا هەتا هەر دوو بەرگی کتێبەکەم  تەواوکرد.
نووسەر لە بەشێک لە سەرەتای بەرگی یەکەم دا دەنووسێ: " دیارە نووسینی بیرەوەری کارێکی ئاسان نییە، چونکە پێویستی بە تۆمارکردن و بەڵگە هەیە، منیش بەرگی یەکەمی بیرەوەییەکانم لە کاتی خۆیدا لە سوێد نووسی و بە دوو شێوە بڵاومکردەوە و لە ساڵی ١٩٩٢ تەواو کرد، کە ساڵانی ١٩٤٩- ١٩٦٦ لە خۆدەگرێ، بەڵام بە هۆی گەڕانەوەم بۆ کوردستان، دەستنووسەکەم دا بە برای خۆشەویستم شاعیر و نووسەر کاک خەبات عارف، کە کاری جاپکردن و تایپکردنی خستە ئەستۆی خۆی، کە جێگای سوپاس و پێزانینمە.
  [...] لەساڵی ٢٠١٢ هاوڕێیانی حیزبی شیوعی کوردستان پێشنیازی ئەوەیان کرد کە ڕێزلێنانم بۆ بکەن، منیش داوام لێکردن بەو بۆنەیەوە هەر دوو بەرگی بیرەوەییەکانم لە سەر ئەرکی خۆیان بۆ چاپ بکەن، سوپاسیان دەکەم.
من بیرەوەرییەکانم بە ڕاستگۆیی لەگەڵ خۆم و خوێنەران نووسیوەتەوە، چیم دیوە و زانیوە، ڕووداوکان چۆن بووینە  هەوڵمداوە وەک خۆیان بخەمە بەرچاو. "
دنەی من بۆ خوێندنەوەی ئەو کتێبە بەر لەهەموو شت لە بەر دوو هۆ بوو یەک لە بەر ئازایەتی سەرسووڕهێنەرانەی نووسەر لە ڕووداوێک دا [کە لە بیرەوەرییەکانی دا باسی نەکردووە]، و دووەم لە بەر پێشینەی خەباتی سیاسی و کۆمەڵایەتی نووسەر و براکانی. نووسەر برای ساڵح حەیدەری و شەهید جەماڵ حەیدەری یە کە هەر دووکیان لە پێشوەچوونە سیاسییەکانی باشووری کوردستان و عێڕاق دا دەوریان هەبووە.
دیارە لە سەر ژانری بیرەوەری لەوانەیە بۆچوون و هەلوێستی جیاواز هەبێ، گەلۆ هەموو شتی لە ژیانی ڕۆژانەمان دا ڕوودەدەن ئەوە دێنن نرخی گشتیان بۆ دابندرێ و لەگەڵ خەڵک بەش بکرین ئەمن لەو بڕوایە دا نیم. بەڵام حەیدەری لە " لاپەڕەی بیرەوەرییەکانم " دا وردە ڕیشاڵی زۆر شتی باس کردووە تەنانەت تام و بەرامەی
ئەو چێشتەی لە ماڵی دۆست و ئاشنا و ڕوشنا خواردوویە.
ئەو بیرەوەریانەلایەنێکی ئێنسکلۆپێدیکیشیان هەیە بۆ زانیاری لەسەر کارنامەی ژیان و بەرواری لە دایکبوون و کۆچی دوایی زۆر لە نووسەران، ڕووناکبیران و سیاسەتمەداران لە کوردستان و لە عێڕاق. لە نە بوونی سەڕچاویەکی تایبەتی ئەوتۆ دا ڕوولێنان لە " لاپەڕەی بیرەوەرییەکانم " ئەو بەتاڵییە پڕ دەکاتەوە.
لە هێندێک جێ بە داخەوە هەڵەی تایپی بەدی دەکرێ کە هیوادارم لە چاپەکانی دواتر دا ساخ بکرێنەوە.
ماوە بڵێم هەرچەند نووسەر لە بارەی ڕێکخراوەیشەوە لە پارتیی کۆمۆنیستی عێڕاق دابڕابێ بەڵام لە دووتوێی ئەو  دوو کتێبە ١٥١٢ لاپەڕەیی دا، ئەگەر بۆچوونێکی ڕەخنەگرانە و توندیشی بووبێ لە هێچ کوێ پردی دۆستایەتی و وەفای لەگەڵ نەپساندوون.