ناساندنی وەرگرتنی دوو پلەی بەرزی زانستی مێژوو و ئابووری لە ڕۆژنامەی کوردستانی چاپی باکۆ دا

   لە ڕاستەوە:سەید عەزیز شەمزینی،ڕەحیم قازی، عەلی گەلاوێژ
لە کۆتایی ساڵانی  ١٩٤٠ لە باکۆ 

ناساندنی وەرگرتنی دوو پلەی بەرزی زانستی مێژوو و ئابووری لە ڕۆژنامەی کوردستانی چاپی باکۆ دا  

ڕوژنامەی کوردستان لە ژمارەی  ٦٣ ( ١ ژانڤییەی ١٩٥٥) ، ژمارەی  ٣٦(١٦-ی ژووییەی ١٩٥٥)، و ژمارەی ٣٧ ( ٢٠ ژووییەی ١٩٥٥) دوو بابەتی سەبارەت بە وەرگرتنی پلەی زانستی ڕەحیم قازی لە بواری مێژوو و پلی زانستی عەلی گەلاوێژ لە بواری زانستی ئیقتساد( ئابووری) دا بڵاو کردووەتەوە. بابەتی یەکەم بە ئیمزای عەلی گەلاوێژە، بەڵام بابەتی لەمەر ناساندنی تێزی زانستی گەلاوێژ ئیمزای پێوە نییە، بەڵام وێدەچێ بە قەڵەمی ڕەحیم قازی بێ.
نووسەرانی کوردستان مانای ئەوتۆیان داوە بە هێندێک وشە کە لەوانەیە  پێشتر بەو مانایانە دەکار نەکرابن، بۆ وێنە هەڵکەوتوایەتی، بە پێچەوانە [ بە مانای بە دژ یان بەدژی] ، دەست ڕۆییشتوایەتی، بەربەرەکانی [ بە مانای خەبات]، چینی فەعلە [ چینی کرێکار]، بەزەیی یایانە و هێندێک وشە و پەیڤی دیکە.
بە چاوخشاندنێکی خێرا بە ژمارە بەردەستەکانی کوردستان دا مرۆ دەکرێ بڵێ دەستەی نووسەران هەوڵیان داوە لە ڕووی نووسینەوە جۆرەیەک لە هارمۆنی و یەک دەستی دە نووسینەکانی ڕۆژنامە یەک لاپەڕەییەکەیان دا هەبێ. لە خوارەوە سکانی سێ ژمارەی کوردستان کە ئەو دوو بابەتانەیان تێدا بڵاوکراوەتەوە لەگەڵ نووسینەوەی بابەتەکان، بێ هیچ دەستێوەدانێک دەخوێننەوە.
حەسەن قازی
٢-سێپتامبری ٢٠٢٥   

 

کوردستان
اورگانی حزبی دیموکراتی کوردستان
لە لایەن دەستەی نوسەران را دەردەچیت
ژمارەی ٦٣ ( ٧٠١) شەممو بەفرانبار ١١، ١٣٣٣
١ ژانویە ١٩٥٥
هەوەلین کاندیدی زانستی  ایمە                              
روژی ١٥-ی مانگی نوامبری سالی ١٩٥٤ هاوال رەحیم قاضی لە سەر مەبەستی " حزبی دیموکراتی کوردستان دامەزرینەر و رەهبری بەربەرەکانی نەتەوەی کورد ( لە سالەکانی ١٩٤٦ – ١٩٤٥ دا) " اثری زانستی بە سەرکەوتنەوە مدافعە کرد و درجەی علمی کاندیدی زانستی میژوی وەدەست هینا.
    اثری زانستی هاوال قاضی و روناک کردنەوەی میژوی بەربەرەکانی نەتەوەی کورد و لیک دانەوەی ژیانی کومەلایەتی کوردستان گەلیک خاوەن اهمیتە. دەو اثرە دا گەلیک لە بەسەرهاتە میژوییەکانی وەلاتی ایمە و ماهیتی ئەوانە شرح دراوە و لە سەر دوژمنانی نەتەوەی کورد کە، هەول دەدەن لە موجودیت و حقوقی نەتەوایەتی کوردان حاشا بکەن پەردە لا براوە.
   اثری زانستی هاوال قاضی بیجگەلە مەبەستی بەربەرەکانی سالەکانی ١٩٤٥ – ١٩٤٦ لە میژوی بەربەرەکانی نەتەوەی کورد زور بە وردی روانیوە و نشانی داوە کە، بەربەرەکانی نەتەوەی کورد شتیکی نوی نەبو  و لە خورا نەهاتبووە گوری. بەلکە لە سەر اساسی پیداویستی ژیانی نەتەوەی کورد و بو پیک هینانی ئەو پیداویستانە هاتبووە گوری و وارثی تەواوی ئەو سنتە انقلابیانە بو کە، لە مەودای ژیانی چەند سال دا نەتەوەی  کورد بو وەدەست هینانی رزگاری و سەربەستی خۆی بریوەی بردووە.
   لەو اثرە دا ظلمی نەتەوایەتی کە، داگیرکەران نسبت بە نەتەوەی کورد بەریوەی دەبەن و بەرهەلستیک کە،  ئەو ظلمە بو سەرکوتی ژیانی نەتەوەی کورد پیکی دەهینی بە وردی راگەیاندراوە و لە سەر اساسی زانستی مارکسیستی اثبات کراوە کە، سیاستی زورداری و آسیمیلاسیون لە نیوان کوردان دا توشی شکستیکی زور گەورە بووە .کوششتی چەندین سالەی دوژمنان بو لە نیوان لابردنی ژیانی نەتەوایەتی و ژیان و میژوی کوردان  بە پوچ دەرچووە و نەتەوەی کورد ئەورو پتر لە هەمو کاتیک زیندو و حق خوازە.
   دەو اثرە زانستیە دا کە، ئەو هاوالەی ایمە مدافعەی کردووە خصوصیتی حزبی دیموکراتی کوردستان و هەر وەها اهمیتی میژوویی بزوتنەوەی ٢-ی ری بەندان و حکومتی نەتەوایەتی کوردستان بە دروستی راگەیاندراوە و نشان دراوە کە، بزوتنەوەی نەتەوەی کورد بە رهبری حزبی دیموکراتی کوردستان بزوتنەوەییکی ضدی ایمپریالیستی بو و بە پشتیوانی ناوچەی هیدیایەتی و دیموکراسی دنیا کە، ییکەتی مەزنی سویت سەروکی وی یە بەرەو پیش دەچو. ئەو بزوتنەوەیە لە بەر ئەوەی کە، بە پیچەوانەی دیسپوتیزمی ایران بو و هەرچەند کە، لە حکومتی نەتەوایەتی و حزبی دیموکراتی کوردستان دا گەلیک خاوەن ملکی گەورەش اشتراک یان دەکرد هەر وەها خاوەنی ماهیتی ضدی فئودالیش بو.
   هاوال قاضی توانیویەتی بە چاکی هەستی خوشەویستایەتی کوردان نسبت بە نەتەوەی مەزنی روس و هەر وەها نسبت بە خەلکەکانی ییکەتی سویت نشان بدات. لە اثرەکە دا نشان دراوە کە، بەر لە انقلابی مەزنی اوکتوبر نەتەوەی کورد بویە بە چاوی حرمت لە روسیەی دەروانی کە، روسیە کانگەی مدنیتی پیشکەوتو  و بزوتنەوەی انقلابی بو لە پاش انقلاب روسیە بویە نظری کوردانی بو لای خوی کیشا کە، ئەو کانگەی رزگاری و بەختەوەری تەواوی نەتەوە ظلم لیکراوەکان بو . وەکو تەواوی روسیە ئەو ژمارە کوردەش کە، لە وەلاتی سویت دەژین لە ژیر رهبری حزبی کومونیست و دولتی ییکەتی سویت دا ژیانی نوی و رزگاریان وەدەست هینا.
   مەبەستی دوستایەتی نیوان نەتەوەی کورد و خەلکی ایران و آذربایجان  لە اثری زانستی هاوال قاضی دا جیگاییکی تایبەتی تر دەگریتەوە. هاوال قاضی لە بەر سیاستی دوژمنان کە، هەول دەدەن  لە نیوان نەتەوەکانی کورد و آذربایجان و ایران دا دوژمنایەتی ساز کەن و بەو جورە بەربەرەکانی ئەو خەلکانە لە ریگای راست وەرگیرن  پەردەی لا بردووە و نشانی داوە کە، لە نیوان کوردان و خەلکی  آذربایجان و ایران دا هیچ جورە دوژمنایەتیک وجودی نیە و ئەو خەلکانە لە رابردو دا پیکەوە دوست و هاو ریگا بون و لەمەولاش پتر هاوکار و دوستی ییکترین.
   اصلاحاتیک کە، حکومتی نەتەوایەتی کوردستان لە وەلاتی ایمەی بەریوەی بردووە، لە وینەی رزگار کردنی زبانی کوردی، آوەدانی شارەکان، پەرەپیدانی صحیە و معارف و دامەزراندنی هوردوی نەتەوایەتی بە لەونی تایبەتی نظری موءلفی بو لای خوی کیشاوە. هاوال قاضی نشانی داوە کە، ئەو اقداماتەی حکومتی نەتەوایەتی کوردستان لە بیری نەتەوەی کورد ناچیتە دەری و هەمو کاتیک  بو بەربەرەکانی کومەلانی خەلکی کوردستان  کانگەی الهام و روحیەیە.
   بە تایبەتی ئەو نتیجەیانەی کە، موءلف لە اثرەکەی خوی وەدەستی هیناوە گەلیک جیگای دقتە. نتیجەی اساسی عبارت لەوەیە کە، لە کوردستان دا دەبی بە لەونیکی انقلابی لە سەر اساسی تاکتیکی مارکسیستی کار بکریت. شعاری معلوم و کوتەی لە سەر " ییکەتی تەواوی کوردان " لە هەلکەوتوایەتی ئەوروکەی کوردستان دا بەجی نەگەیینەرە. اگر کوردان لە ییک جیگا دا داوای رزگاری تەواوی کوردان بکەن ئەوی دەمی  دەگەل ٣ دولت؛ تورکیە و ایران و عراق روبەرو دەبن. ریگای هەرە دروستی بەربەرەکانی کوردان عبارت لەوەیەکە، لە هەر ییک لە بەشەکانی کوردستان دا کومەلانی خەلک لە ژیر رهبری حزبی خویان دا و لە حالی ییکەتی دەگەل حزبی پیش کەوتوی  ئەو وەلاتە بەربەرەکانی  بکەن. لەو ریگایەوە دەکریت کە، نەتەوەی کورد خوی  لە ژیر زنجیری دیلی دەربینی.
     وەلاتی کوردستان وەلاتیکی دواکەوتوی فئودالی یە. لیرە دا چینی کارگەر، بتوانی  بەربەرەکانی کومەلانی خەلک  بگریتە دەست خوی و هەتا ئیستا  رهبری ییەک وجودی نیە. لەبەر  ئەوە نەتەوەی کورد دەبی لە یارمەتی چینی کارگەری نەتەوەی حاکم استفادە بکات دەگەل وی ییکەتی و هاوکاریکی باش ساز بکات.
     اثری هاوال قاضی بو روناک کردنەوەی هەلکەوتوایەتی بەربەرەکانی ئەوروی کوردان بە تایبەتی خاوەن اهمیتە. ئەو سەرکەوتنە بە تەنیا هی موءلف نیە، بەلکە سەرکەوتنیکە کە، تەواوی هاوالانی تشکیلاتەکانی ایمە لە ریگای زانست وەدستیان هیناوە.
      هاوال رحیم قاضی بە هوی زەحمت و لیکولینەوەییکی بنەوەشت توانیویەتی اثریکی زانستی  بەو جورە بەوجود بینیت. لە نیوان هاوالە کوردەکان دا و هەر وەها هەوەل درجەی کاندیدی زانستی  میژو بگریت تەواوی هاوالان و هەر وەها تشکیلاتەکانی ایمە بەو سەرکەوتنە دلخوشن.
        بەسەرهاتیکی بەو جورە بە تەنیا لە ولاتی ییکەتی سویت دا بو ایمە ممکن دەبی. لە وەلاتی ایران و عراق و تورکیە میلیونها هاونیشتمانی ایمە لە امکانی خویندن و نوسین حتی بە زبانی بیگانە بی بەشن و لە گیژاوی نەزانی دا پەلە قاژە دەکەن. بەلام ئەوا لە ییکەتی سویت هاوالی ایمە لە ریگای زانست دا زور بە توندی بەرەو پیش دەرون و حتی نیوی بەرزی وەکو کاندیدی زانست وەدەست دەهینن. لە وەلاتی ایران و عراق و تورکیە  کوردان لە سەر ئەوەی کە دەلین  ایمە کوردین و دەمانەوی خاوەنی مالی خومان بین بە لەونیکی وحشیانە لە لایەن مرتجعین محو دەکرینەوە، بەلام لە وەلاتی ییکەتی سویت هاوالانی ایمە لە سەر حزبی دیموکراتی کوردستان، نەتەوەی کورد، ژیانی کومەلایەتی کوردان اثری زانستی دەنوسن و لە لایەن زانایانی سویترا بە حرمتەوە قبول دەکرین.
        دە بەرانبەر ئەو شرائطە دا کە، بو خویندن و اثر نوسینی هاوالانی ایمە پیک هیندراوە  لە قولایی دلەوە لە دولتی ییکەتی سویت و حزبی کومونیستی ییکەتی سویت و هەر وەها لە برایانی آذربایجانی سوپاس  دەکەن [دەکەین]  و دلنیاین کە لەو قدرزانیە تەواوی نەتەوەی کورد دەگەل ایمە هاودەنگە.
       هەروەها ایمە لە هاوال رحیم قاضی پیروزبایی دەکەین کە، بە هوی زحمتی خوی روی خوی و ایمەی سور کردووتەوە. بو وی بە آوات دەخوازین کە، لەمەوەلاتر لە ژیر رهبری حزبی خوشەویستی  ایمە  سەرکەوتن و پیش کەوتنی گەلیک گەورەتر وەدەست بهینی. تەواوی هاوالان بانگ دەکەم کە، لە ئەو هەلەی دولتی ییکەتی سویت بو ایمەی پیک هیناوە دروست استفادە بکەن هەتا بو خزمت بە نەتەوەی کورد حاضرتر بن.                           
علی گەلاویژ

کوردستان
اورگانی حزبی دیموکراتی کوردستان

لە لایەن دەستە نووسەران دەردەچیت
ژمارەی ٣٦ (٧٥٦)
شەممو ٢٤ پوشپەر ١٣٣٤
١٦ ژوئیەی ١٩٥٥

   هەوەلین کاندیدی زانستی اقتصادی کورد
   چەندیک لەمەو پیش هاوال علی گەلاویژ آسپرانتی اینیستیتوی تصرفاتی کومەلایەتی، لە شورای زانستی ئەو اینستیتوتە موفق بو بەوەی کە، لە سەر مناسباتی آگرار لە کوردستانی ایستای ایران اثری علمی مدافعە بکات. لە لایەن شورای زانستی اینیستیتوی ناوبراوا بە هاودەنگی یەوە قرار قبول کرا کە بە هاوال علی گەلاویژ  درجەی کاندیدی زانستی اقتصادی بدریت.
   هاوال علی گەلاویژ دووەمین کەسیکە لە کوردەکان کە، لە سایەی چاوەدیری حزبی کومونیست و حکومتی سویت دا موفق بووە کە، درجەی پر لە شانازی زانستی وەربگریت. ئەوە دە عەینی حال دا سەرکەوتنیکی  گەلیک بەدیمەنە کە، تەواوی هاوالە کوردەکان وەدەست یان هیناوە.
   ئەو اثرە زانستییە کە، هاوال گەلاویژ لەمەر مناسباتی آگرار لە کوردستانی ایستای ایران نوسیویەتی دەکری بلەین کە، هەوەلین اثریکە کە، لە سەر اساسی زانستی مارکسیزم – لینینیزم چلونایەتی اقتصادی کوردستانی روناک کردوتەوە.
   اثری هاوال گەلاویژ لە سەرەتا و ٣ فصل و نتیجە عبارتە. دە سەرەتای اثرەکە دا وظیفە و آمانجی اثرەکە و کاراکتیری ئەو سەند و بەلگەیانەی کە، بو نوسرانی وی استفادەی لیکراوە نشان، دراوە. فصلی هەوەلی اثرەکە، مربوط بە آنالیزی خصوصیتی هەرە مهمی عیل و عەشیرەتە کە، وەک سیستمی تایبەتی کاسپی هەتاوەکونی سەرەتای سەدەی ٢٠ لە کوردستانی ایران وجودی بووە. دە فصلی دووەم دا مەبەستی مناسباتی آگرار لە کوردستانی ایستای ایران دا بە وردی نشان دراوە.
   دە فصلی ٣-یەم دا بە وردی آنالیزی بەربەرەکانی لادئیەکانی کوردستان دە پیناوی وەدەست هینانی زەوی و بەربەرەکانی خەلکی کورد دە پیناوی رزگاری نەتەوایەتی دا نشان دراوە
   هاوال گەلاویژ تەواوی ئەو مەبەستانەی کە، دە اثرەکەی دا باسی لە سەر کردووە لە سەر اساسی سند و  
و مدرکی باوەرپیکراو و مشاهدەی شخصی و بە رهبرگرتنی ویژراوەکانی مارکسیزم – لنینیزم  لەمەر زانستی اقتصاد روناک کردوتەوە و نتیجەی دروستی لی وەدەست هیناوە.
   هاوال گەلاویژ بە زبانی کوردی، فارسی، آذربایجانی، روسی و فرانسەیی هەر سند و بەلگەییکی کە لەمەر اقتصادیاتی کوردستان وەدەستی هینابیت بو نوسینی ئەو اثرە استفادەی لی کردووە و دە گەلیک جیگا دا سهوی ئەو سند و بەلگەیانەی نشان داوە.
   هاوال گەلاویژ  ویرای روناک کردنەوەی چلونایەتی اقتصادی کوردستان و مناسباتی ئەو چینانەی کە، لە دیی کوردستان هەن  بە وردی چلونایەتی چەوت و نالەباری لادئیەکانی کوردستان و چەشنی استثمارکرانی ئەوانی لە لایەن خاوەن ملکان و استثمارچیەکانی دیکەوە نشان داوە. ویرای ئەوە مەبەستی بەربەرەکانی خەلکی کورد و بە تایبەتی بەربەرەکانی کومەلانی مەزنی لادیی کوردستان بە پیچەوانەی خاوەن ملکان، فیئودالان، بە پیچەوانەی مرتجعینی ایران و ایمپریالیستەکان دە تەواوی مرحلەکانی میژوی ئەو دوائیانەی کوردستان دا،دە اثری هاوال گەلاویژ دا بە وردی نشان دراوە.
(ماوەی دە ژمارەی دوایی دایە)
درێژەی " هەولین کاندیدی اقتصادی کورد " کوردستان، ژمارە ٣٧، ٢٠ ژوئیە ١٩٥٥
(ماوەی ژمارەی پیشو)

   هاوال گەلاویژ لە پاش لی کولینەوە و بەریوەبردنی تدقیقاتی زانستی  دە فصلی هەوەلی اثرەکەی دا کە، مربوطە بە خصوصیتی سیستمی عەشیرەتی دە جوتیری کوردستان دایە، بەو نتیجەیە گەیشتووە کە، هەتا سەرەتای سەدەی ٢٠ سیستمی عەشیرەتی دە جوتیری کوردستان دا بە تەواوی حوکماتی کردووە و سەروکی عەشیرەت حاکمی مطلق بووە. ئەوەش، یانی حوکماتی سیستمی عەشیرەتی دە جوتیری دا دە نتیجەی بە زور داگیرکردنی زەوی را هاتوتە گوری. نهایت هاوال گەلاویژ ئەو نتیجەیەی وەدەست هیناوەکە، بە پەرەگرتنی مناسباتی امتعە و دراو دە جوتیری کوردستان دا دە سەرەتای سەدەی ٢٠-دا لیک بلاوبونەوەی سیستمی عەشیرەتی دەست پیکراوە.
   دە فصلی دووەمی اثرەکە دا هاوال گەلاویژ تەواوی ئەو قانونانەیکە، لە رابەرددو [رابردوو] را هەتا ایستا لە لایەن حکومتەکانی ایرانەوە دراوە آنالیز دەکات و ماهیتی ارتجاعی ئەوان بە وردی نشان دەدات. دەو فصلە دا چەشنی استثمارکرانی لادئیەکان، بی بەشی، هەژاری و وینەی ئەو بیگارانەی کە بە وان دەکریت بە وردی و بە بەلگە و سنەدی باوەر پیکراو نشان دراوە. دەو فصلە دا بە تایبەتی دەست روییشتوایەتی خاوەن ملکان و لاگری مامورینی دولت لە وان زور بە جوانی روناک کراوەتەوە.
   دەو فصلە دا هاوال گەلاویژ بەو نتیجەیە گەیشتووە کە، چەشنی استفادە کردن لە زەوی بە لەونی فیئودالی  دە جوتیری کوردستانی ایستای ایران دا فورمی حاکمە.
   دە فصلی سی یەمی اثرەکە دا مربوط بە بەربەرەکانی لادئیەکانی کوردستان دە پیناوی زەوی و بەربەرەکانی خەلکی کورد دە پیناوی رزگاری نەتەوایەتیە، هاوال گەلاویژ بە اثباتی گەیاندووە کە، دە کاتی حوکماتی سیستمی عەشیرەتی دا کە هەتا سەرەتای سەدەی ٢٠ دە کوردستان دا حوکماتی کردووە تەواوی خەلکی کوردستان، بەلکە عەشیرەتیک بە تەنیا و یا چەند عەشیرەتیک دە پیناوی سەربەخویی خویان دا بەربەرەکانی یان کردووە، چاکتر بلەین دە اساس دا سەروک عەشیرەتەکان بە آمانجی راگیرکردنی حوکماتی سەربەخویی خویان بە پیچەوانەی پاشای ایران و سلطانی تورکیە بەربەرەکانی یان بەریوە بردووە.
   هاوال گەلاویژ دەو فصلە دا بە وردی باسی پەرەگرتنی  بورژوازی تجارت و ویرای ئەوە پەرەگرتنی مناسباتی امتعە  و دراوی دە جوتیری  کوردستان دا هیناوەتە گوری کە، دە نتیجە دا ظلم و زوری خاوەن ملکان و استثماری بی رحمانەی لادئیەکان لە لایەن خاوەن ملکانەوە پەرەی گرتووە و وردە وردە اعتراضی لادئیەکان دەستی پیکردووە. دەو فصلە دا بە بەلگە و سندی باوەرپێکراو تاءثیری انقلابی سالی ١٩٠٥-ی روسیە و بە تایبەتی تاءثیری انقلابی مەزنی سوسیالیستی اوکتوبر دە بەربەرەکانی خەلکی کورد دا بە چاکی نشان دراوە. هاوال گەلاویژ کاراکتیر و خصوصیتی تەواوی ئەو بزوتنەوانەی کە، لە پاش انقلابی اوکتوبر لە کوردستان رویان داوە بە دلیل و اثباتی زانستی نشان داوە و بە دروستی رای گەیاندووە کە، بەربەرەکانی خەلکی کورد دە پیناوی رزگاری و سەربەخویی  نەتەوایەتی دا لە پاش انقلابی مەزنی سوسیالیستی اوکتوبر دەستی پیکردووە.
   دەو فصلە دا بەربەرەکانی خەلکی کورد دە سالەکانی ١٩٤٦ – ١٩٤٥  دە ژیر رهبری حزبی دیموکراتی کوردستان جیگایکی تایبەتی دەگریتەوە. هاوال گەلاویژ سیاستی اقتصادی حزبی دیموکراتی کوردستان و حکومتی نەتەوایەتی و دیموکراتیکی کوردستان بە وردی نشان داوە.
   هاوال گەلاویژ دەو فصلە دا لە پاش بەریوەبردنی لی کولینەوەییکی ورد و هینانەوەی دلیل و بەلگەییکی زور و باوەر پیکراو بەو نتیجەیە گەیشتووە کە، علتی پاش کەوتویی کوردستان و هەژاری و بی بەشی کومەلانی مەزنی لادئیەکانی کوردستان بە تەنیا دەوەیدا نیە کە سیستمی خاوەن ملکی و فیئودال  لە کوردستان حوکماتی دەکات، بەلکە دە عینی حال دا علتی ئەوە حوکماتی مرتجعینی ایران و اربابانی ایمپریالیستی ئەوان بە سەر کوردستان دایە. مرتجعینی ایران خەلکی کوردیان لە هەمو چەشنە حقوقیکی کومەلایەتی بی بەش کردووە. ظلمی نەتەوایەتی زور بە توندی لە کوردستان حوکماتی دەکات. مرتجعینی ایران ایمپریالیستەکانی آمریکا و انگلیس ریگای هەمو چەشنە پیش کەوتن و بەرەوپیش چونیکیان  لە خەلکی کورد گرتووە و بە هەمو هیزی خویانەوە تیدەکوشن خەلکی کورد لە پاش کەوتویی و نەزانی دا رابگرن. هاوال گەلاویژ بە بەلگە و سندی آشکرا تەواوی ئەوانەی نشان داوە.
   هاوال گەلاویژ باسی بەربەرەکانی لەمەو دوای لادئیەکانی کوردستان و خەلکی کوردی کردووە و نشانی داوە کە، لادئیەکانی کوردستان بو وەدەست هینانی سەرکەوتن دەبی ییکەتی خویان دەگەل چینی فعلەی ایرانی پەرە پی بدەن، قایمی بکەن و لە یارمەتی وی بو بەربەرەکانی بە پیجەوانەی فیئودالیزم و ایمپریالیزم، بو وەدەست هینانی رزگاری نەتەوایەتی و سەربەخویی استفادە بکەن هاوال گەلاویژ بە وردی اهمیتی  گەورەی قایم کردنی ناوچەی ضدی ایمپریالیستی خەلکەکانی ایرانی بو سەرکەوتنی بەربەرەکانی خەلکەکانی ایران راگەیاندووە.
   ئەو سەرکەوتنە بە دیمەنەی کە، هاوال گەلاویژ وەدەستی هیناوە نمونەییکی آشکرای هەستی بشردوستی و بەزەیی یایانەی حزبی کومونیست و حکومتی سویتە. حزبی کومونیست و حکومتی سویت بو پیش کەوتن و ترقی هاوالە کوردەکان هەمو چەشنە شرایط و هەلیکیان بە وجود هیناوە.
   ایمە دە بەرانبەر ئەو یارمەتیە مەزنە دا سپاسی خومان بە حزبی کومونیست و حکومتی سویت رادەگەینین و دلینایان [دلنیایان] دەکەین کە، ئەو یارمەتی و گەورەئیەی ئەوان نسبت بە کوردان بە هەدەر ناچیت و کوردەکان تیدەکوشن همیشە لیاقتی وەرگرتنی ئەو یارمەتی یەیان هەبیت.