گوزارشتی "کولتوورنامه‌" سه‌باره‌ت به‌ شه‌سته‌مین پێشانگه‌ی نێونه‌ته‌وه‌یی کتێب له‌ شاری فرانکفورتی ئاڵمان

حه‌سه‌ن قازی: کوردان خوه‌ د پیشانگه‌ها فرانکفورتێ ده‌ په‌ڤ ره‌ پاراست

پیشانگه‌ها پرتووکان یا فرانکفورتێ یا شێستێ د 14/10 2008-ێ ده‌ هات ڤه‌کرن و 19/10 2008-ێ رۆژا وێ یا داویێ بوو. ب هه‌زاران وه‌شانگه‌ر و چاپخانه‌ و نڤیسکار ژ وه‌لاتێن جۆربجۆر یێن دنیایێ تێ ده‌ به‌شدار بوون. کوردان ژی ئاماده‌بوونا خوه‌ و جهێن نیشاندانا به‌رهه‌مێن چاپه‌مه‌نیا کوردی تێ ده‌ هه‌بوو. ئه‌ڤ پیشانگه‌ها وه‌ها مه‌زن ده‌رفه‌ته‌کا مه‌زنه‌ ژ بۆ ناسینا جیهانا کتێبێن هه‌م کلاسیک (یێن چاپکری) و هه‌م ژی یێن نوو (ژ یێن ده‌نگی ،یێن دژیتال و ئه‌له‌کترۆنیک). لێ پیشانگه‌هه‌کا ولۆ بلندگۆیه‌که‌ ‌ ژی بۆ ده‌له‌گاسیۆنا مله‌ته‌کی یان وه‌لاته‌کی بۆ کو ئه‌و کولتور و لیته‌راتور و ره‌الیته‌یا وه‌لات و خه‌لکێ خوه‌ ژی، ب رێیا چالاکیێن کو ئه‌و تێ ده‌ دکه‌، نیشا جیهانێ بده‌ و په‌یوه‌ندیان چێ بکه. نڤیسکار و رۆژنامه‌ڤانێ کورد حه‌سه‌ن قازی د هه‌فته‌یا ده‌رباسبوویی ده‌ د پێشانگه‌ها فرانکفورتێ یا کتێبان ده‌ ئاماده‌ بوو. وی د په‌یوه‌ندیه‌کێ ده‌ ب کولتورنامه‌یێ ره‌ به‌حسێ وێ فوارا پرتووکان و به‌شداربوونا کوردان تێ ده‌ کر و گۆت:

- ئاستێ به‌شداریا کوردان د پێشانگه‌هێ ده‌ نه‌ خه‌راب بوو. ئه‌و کریارا نه‌فامانه‌ یا هنه‌ک ترکان ژی هه‌ر ل دژی وان زڤری. هه‌ر چه‌ند به‌شداریا کوردان ژ هنه‌ک ده‌وله‌تان به‌رفه‌رهتر بوو، لێ به‌لێ هه‌تا ئه‌و ب خوه‌ ب ئاوایه‌کێ گشتی ل هه‌ڤ نه‌کن و د جیه‌کی وه‌سا ده‌ د بن یه‌ک بانی ده‌ ل هه‌ڤ نه‌جڤن، دانووستاندنان ب هه‌ڤوودو ره‌ نه‌کن، دێ نه‌یارێن وان هه‌ول بدن وێ خوه‌نیشاندانا کوردان یا کولتوری ئاسته‌نگ بکن.

حه‌سه‌ن قازی د به‌رده‌وامیا ئاخفتنا خوه‌ ده‌ پتر دچه‌ سه‌ر ره‌وشا به‌شداربوونا کوردان د پیشانگه‌هێ ده‌ و دبێژه‌:

- د رۆژێن پیشانگه‌هێ ده‌ چه‌ند به‌حس، موناقه‌شه‌، سه‌مینه‌ر، تیاترۆ و هود. ل سه‌ر کوردان و پرسگرێکا وان هاتن پێشکێش کرن؛ لێ مخابن ئه‌و که‌سێن کو د سه‌مینه‌رێن چه‌ند وه‌شانگه‌ر و کۆمه‌له‌یێن کوردی ده‌ (د پرانیێ ده‌ ژ باکورێ کوردستانێ) به‌شدار دبوون، ئه‌و د سه‌مینه‌ر و جڤینێن کو ژ ئالیێ نوونه‌رێن ده‌ستهلاتا حکوومه‌تا کوردستانێ ڤه‌ دهاتن کرن به‌شدار نه‌دبوون. به‌رڤاژی وێ ژی، یێن د چالاکیێن کو ده‌له‌گه‌یا حکوومه‌تا کوردستانێ دکرن ده‌ به‌شدار دبوون د یێن وان وه‌شانگه‌ر و کۆمه‌له‌یان ده‌ ئاماده‌ نه‌دبوون. ئه‌ڤ ب راستی دیارده‌یه‌کا سه‌یره‌. لێ باش بوو، د وارێ ئێرشا کو هاتبوو کرن بۆ سه‌ر نه‌خشه‌یا کوردستانێ و پچراندنا وێ ده‌، کوردان خوه‌ په‌ڤ ره‌ پاراست.

رۆژنامه‌یا رووداو د هه‌ژمارا خوه‌ یا 20/10 2008-ێ ده‌ د ره‌پۆرتاژه‌کێ ده‌ ل سه‌ر پیشانگه‌هێ دیار دکه‌ کو ترکیه‌ ب ده‌له‌گاسیۆنه‌کا هه‌زار که‌سی د ڤێ فوارێ ده‌ ئاماده‌ بوو. د ناڤ ڤێ ده‌له‌گاسیۆنا ترکی ده‌ 250 نڤیسکار و وه‌رگه‌ر و 150 وه‌شانگه‌ر هه‌بوون. د ناڤ ڤان هه‌میان ده‌ به‌س یه‌ک وه‌شانخانه‌یا کوردی ب فه‌رمی د ناڤ ده‌له‌گاسیۆنا ترکیه‌یێ ده‌ بوو و ئه‌و ژی وه‌شانخانه‌یا لیسێ بوو.

هه‌ر د ڤێ ره‌پۆرتاژا کو به‌کر شوانی ئاماده‌ کریه‌ ده‌ دیار دبه‌ کو خوه‌دیێ لیسێ، لال لاله‌شی، ل وی جهێ کو چالاکیێن ده‌له‌گاسیۆنا ترکیه‌یێ تێ ده‌ دهاتن کرن، سه‌مینه‌ره‌ک ب کوردی ل سه‌ر مه‌حمه‌د ئوزونی پێشکێش کر.

ره‌پۆرتاژ به حسێ وێ دکه‌ کو ژ باشوورێ کوردستانێ و ب هه‌ڤکاریا سه‌نته‌رێ کولتوری یێ کوردی-ئه‌لمانی چه‌ند وه‌شانخانه‌ به‌شدار بوون و وان جیێ خوه‌ د 122 مه‌ترێن چارگۆشه‌یی ده‌ کربوو. ڤێ شاندێ ل جیێ خوه‌ یێ نیشاندانا کتێبان چه‌ند پیشانگه‌ ڤه‌کرن و چه‌ند سه‌مینه‌ر ل دار خستن. هه‌ر یه‌کی ژ ئه‌نوه‌ر قه‌ره‌داخی، فه‌رهاد پیربال، مه‌لا به‌ختیار، سالمێ جاسمی، سامان ره‌شید و سه‌روه‌ر عه‌بدڵایی سه‌مینه‌ره‌ک پێشکێش کر. پیشانگه‌ ژی بۆ شێوه‌کار ئیسماعیل خه‌یات، عه‌بدوڵا به‌راده‌ری، به‌هائه‌‌ددینی و ژ بۆ فۆتۆیێن به‌شدار سه‌ید قادری و هونه‌رێ خوه‌شنڤیسینێ یێ بژار که‌ریم ئه‌ربیلی هاتن به‌رچاڤ کرن.

ژ بلی ڤان چه‌ند کۆمه‌له‌ و وه‌شانخانه‌یێن مینا له‌زێ ژی د ڤێ فوارێ ده‌ جه وبه‌رهه‌م و چالاکیێن خوه‌ هه‌بوون. چه‌ند که‌سێن ترک د ڤێ پیشانگه‌هێ ده‌ ئێرش کر سه‌ر نه‌خشه‌یا کوردستانا مه‌زن یا ل ستاندا ده‌له‌گاسیۆنا باشوورێ کوردستانێ داله‌قاندی و ئه‌و پچراند. که‌سێ کو پچراندی ژی نوونه‌رێ ئه‌ورۆپایێ یێ پارتیا کارکه‌رێن ترکیه‌یێ یه.


سه‌رچاوه‌ http://www.kulturname.com/?p=501
تێبینی: وێنه‌یێ ل ژۆر ژ رۆژنامه‌یا رووداوێ هاتیه‌ وه‌رگرتن.