Saturday, October 6, 2007

هێندێک تێبینیی زمانی 18


ئه‌م دیمه‌نه‌ له‌ وێبنووسی ڕه‌وگه‌ وه‌رگیراوه
هێندێک تێبینیی زمانی 18
حه‌سه‌نی قازی

"دابه‌زین"

ماوه‌یه‌ک له‌مه‌وبه‌ر له‌ به‌رنامه‌یه‌کی یه‌ك له‌ کاناڵه‌ مانگۆڵه‌ کوردییه‌کاندا ، پێشکێشکاری به‌رنامه‌ ڕایگه‌یاند" ئێمه‌ له‌ به‌رنامه‌که‌ماندا به‌ جلوبه‌رگی کوردییه‌وه‌ دائه‌به‌زین" دیاره‌ به‌ تێگه‌یشتن له‌و چوارچێوه‌یه‌ی ئه‌و زاراوه‌یه‌ی تێدا ده‌کار ده‌کرێ له‌وانه‌یه‌ مرۆ له‌ مه‌به‌ست بگا، واته‌ پێشکێشکار له‌ کاتی پێشکێشکردنی به‌رنامه‌دا جلوبه‌رگی کوردی ده‌به‌ر ده‌کا، به‌ڵام گه‌لۆ "دابه‌زین" ئه‌وه‌ ده‌گه‌ینێ؟ ئه‌من پێم وانییه‌ و ئێستا ده‌ڵێم بۆ؟
با له‌وه‌ گه‌ڕێین که‌ ئه‌و زاراوه‌یه‌ وه‌رگێڕانێکی ته‌ق و ڕه‌قه‌ له‌ زمانی عه‌ڕه‌بییه‌وه‌، به‌ڵام به‌ پێی واتای کوردی" دابه‌زین" له‌ شێوازی کوردیی نێوه‌ڕاست دا ئه‌و زاراوه‌یه‌ ناکرێ بۆده‌ربڕینی حاڵه‌تێکی ئه‌وتۆ ده‌ست بدا. "دابه‌زین" له‌ پێشگری "دا" + [چاوگی] "به‌زین" پێک هاتووه‌، به‌ مانای هاتنه‌ خوار.
له‌م ڕستانه‌ وردبنه‌وه‌." سیامه‌ند به‌ سواری هات ، سه‌عاتێک ده‌بێ دابه‌زیوه‌ "،سیروان تا دوو ڕۆژی دی بووکی بۆ داده‌به‌زێ"." پۆلی سواران دوای نه‌رمه‌غارێک داده‌به‌زن". له‌ کوردی دا یه‌ک له‌ماناکانی "به‌ز" و "به‌زین" ڕۆیشتن و جووڵه‌یه‌ و کاتێک مرۆ داده‌به‌زێ، حه‌ڕه‌که‌تی نامێنێ، ده‌حه‌سێته‌وه‌.له‌ کاتێکدا پێشکێشکارێکی به‌رنامه‌ی تێلێڤیزیۆنی له‌ سه‌ره‌تاوه‌ تا دوایی به‌رنامه‌که‌ی جووڵه‌ و حه‌ڕه‌که‌تی پێوه‌ دیاره‌،قسه‌ ده‌کا یان به‌ زمانی به‌ده‌ن؛ ڕاوه‌شاندنی ده‌ست و هه‌ڵته‌کاندنی شان و حاڵه‌تی ده‌موچاوی نه‌ک هه‌ر "دانا‌به‌زێ"، به‌ڵکوو زۆریش " خۆش به‌زه‌"و ئه‌گه‌ر به‌سه‌ر ئه‌و بابه‌ته‌ش دا واقسه‌ی لێوه‌ ده‌کرێ زاڵ نه‌بێ، له‌وانه‌یه‌ تووشی " هه‌ڵبه‌ز، دابه‌ز" بێ که‌ ئه‌وه‌ش خۆی جووڵان و بزووتن ده‌نمێنێ.
زاراوه‌ خواستنه‌وه‌ له‌ زمانی دیکه‌وه کارێکی ئاساییه‌، به‌و مه‌رجه‌ی له‌ گه‌ڵ کری زمانی کوردی یه‌ک بگرێته‌وه‌ و تان و پۆی نه‌شێوێنێ، هه‌ر له‌م نووسراوه‌یه‌ دا من "زمانی به‌ده‌ن"م ڕاسته‌وڕاست له‌ ئینگلیسییه‌وه‌ وه‌رگێڕاوه‌ و پێم وانییه‌ لێتێگه‌یشتنی ئاسته‌م بێ. شاعیر ده‌ڵێ: " دڵنیا نین له‌ زمانی به‌ درۆ __ پێکه‌وه‌ دێنه‌ زمان چاو وبرۆ" و لێره‌ دا "زمانی به‌ده‌ن" پڕ به‌ پێستی خۆیه‌تی.

No comments: