Tuesday, November 3, 2020

زمانناسیی کۆمه‌ڵایه‌تی / کۆمه‌ڵناسیی زمان

 

sociolinguistics

زمانناسیی کۆمه‌ڵایه‌تی زاراوه‌یه‌کە بۆ باسکردن و شیکردنه‌وه‌ی هه‌موو بواره‌کانی لێکۆڵینه‌وه‌ی پێوه‌ندی نێوان زمان و کۆمه‌ڵ به‌کار ده‌هێندرێ جگه‌ له‌و بوارانه‌ی نه‌بێ که‌ مه‌به‌ستیان ته‌نێ زانستکاریی کۆمه‌ڵایه‌تی ڕووته‌، وه‌ک ئێتنۆمێتۆدۆلۆژی. که‌ وابوو توێژینه‌وه‌ی زمانناسیی کۆمه‌ڵایه‌تی کارێکه‌ به‌ مه‌به‌ستی وه‌ده‌ستخستنی تێگه‌یشتنێکی باشتر سه‌باره‌ت به‌ ته‌بیعه‌تی زمانی ئینسانی ده‌کرێ به‌ ڕێگای لێکۆڵینه‌وه‌ له‌ زمان له‌ social context   (هەلومەرجی کۆمه‌ڵایه‌تی) خۆی دا و/ یان بۆ وه‌ده‌ستهێنانی تێگه‌یشتنی باشتر سه‌باره‌ت به‌ ته‌یبعه‌تی پێوه‌ندی و هاوکرده‌یی له‌ نێوان زمان و کۆمه‌ڵ دا. زمانناسیی کۆمه‌ڵایه‌تی ئه‌م بوارانه‌ وه‌به‌ر ده‌گرێ anthropological linguistics  زمانناسیی مه‌ردمناسانه، dialectology  له‌هجه‌ ناسی،discourse analysis  شیکردنه‌وه‌ی وێژیاک، ethnography of speaking ئێتنۆگڕافی قسه‌کردن، geolinguistics زمانناسیی جوگرافیایی language contact studeis لێکۆڵینه‌وه‌ له‌ تێکه‌ڵاوی زمانی secular linguisticsزمانناسیی مه‌یدانی، the social psychology of language ده‌روونناسیی کۆمه‌ڵایه‌تی زمان وsociology of language  کۆمه‌ڵناسیی زمان
sociolinguistic variable
بڕوانه‌ linguistic vaiable

sociology of language  
کۆمه‌ڵناسیی زمان لقێک له‌  زمانناسیی کۆمه‌ڵایه‌تیکه‌ له‌ ئاستێکی به‌ربڵاو یان macrolinguisticزمانناسیی کۆمه‌ڵایه‌تی که‌ڵان دا به‌و بابه‌تانه‌ی که‌ پێوه‌ندییان هه‌یه‌ به‌ پێوه‌ندی نێوان هۆکارگه‌له‌ کۆمه‌ڵناسییه‌کان و زمانه‌وه‌ خه‌ریک ده‌بێ و، به‌ تایبه‌تی له‌ گه‌ڵ ئه‌و بابه‌تانه‌ی به‌ ده‌ستبژێر کردنی زمان به‌ستراونه‌ته‌وه‌.که‌ وابوو لێکۆڵێنه‌وه‌ی بابه‌تی وه‌ک multilingualism فره‌ زمانێتی language planning پلانداڕشتنی زمانی، language maintenance پاراستنی زمان و language shift گۆڕانی زمان وه‌به‌ر ده‌گرێ.

سەرچاوە: پئیر تڕادگیل، وشەنامەی زمانناسیی کۆمەڵایەتی. وەرگێڕ حەسەن قازی

No comments: