فصلی فراموش شده از تاریخ معاصر به یاد پنج قهرمان گمنام تیرباران شده در 14 اردیبهشت سال 1339پنجم ماه مه 1960 - از: سیروس مددی

 Sirus Madadi

فصلی فراموش شده از تاریخ معاصر

به یاد پنج قهرمان گمنام تیرباران شده در 14 اردیبهشت سال 1339پنجم ماه مه 1960 -

*********

ساعت 45/4 دقیقه سحرگاه 14 اردیبهشت سال 1339(پنجم ماه می 1960) ، پنج تن در میدان تیر لشگر تبریز تیرباران شدند.: ایوب کلانتری، جواد فروغی الیاسی، علی عظیم زاده جوادی، خسرو جهانبان آذری و حسن زهتاب سراب. آنها، پنج تن از یکصد و چند ده تن مبارز آذربایجانی بودند که سازمان نوبنیاد ساواک، در اولین عملیات بزرگ خود در سال ۱۳۳۸، در یورش وسیع به آزادیخواهان آذربایجان، از شهرهای مختلف آن– بویژه تبریز- دستگیر کرده و در زندانها و شکنجه گاههای تهران نگاه می داشت. به حکم بیدادگاهی که 39 تن از آنان را در اردیبهشت ماه 1339 محاکمه کرد، پنج تن به تیرباران، پنج نفر به حبس ابد، شش تن به پانزده سال و شش نفر دیگر به ده سال زندان محکوم شدند. محکومین به اعدام – ایوب کلانتری و رفقایش روز سیزدهم اردیبهشت با سر افراشته و عزمی استوار از رفقای هم زنجیر خود در زندان قصر وداع کردند. جلادان شاهنشاه آنها را با هواپیما به تبریز آوردند و سحرگاه 14 اردیبهشت تیربارانشان کردند. آدمکشان شاهنشاه، پیکر آنان را در گورستان «حسینی» محله سرخاب تبریز دفن کردند. از بقیه این صد و اندی مبارز آذربایجانی که در سال 38 دستگیر شدند، گروهی به حبس ابد، گروهی به 15 سال، ده سال و ... محکوم شدند. بخشی از نامداران آذربایجان از جمله همین محبوسین اند. این رویداد بخشی از اوراق ناشناخته و یا کم شناخته شده تاریخ معاصر آذربایجان و ایران است. آنها اعضا و هواداران فرقه دموکرات آذربایجان بودند که پس از شکست حکومت ملی آذربایجان، قتل عامها و تیرباران ها و حبس ها و تبعید های توده ای، باز سر برآورده، خود را سازمان داده و بویژه از سال 1330 تا سال 1339 در سخت ترین شرایط به مبارزه در راه آرمانهای آزادیخواهانه و عدالتجویانه خود ادامه داده بودند. کشف و سرکوب این تشکیلات و اعدام رهبران آن، از رویدادهای بسیار مهم تبریز آن سالهاست که تاثیر بسیار بزرگی بر روی مبارزان و روشنفکران دوره بعد- از جمله بنیانگذاران شاخه تبریز سازمان چریکهای فدایی خلق ایران نهاد…. .

چنانکه اشاره کردم، این سازمان و این تاریخ همچنان ناشناخته است. در ادامه این نوشته، با استناد به نوشته ها،

 خاطرات و اسناد پراکنده، بسیار کوتاه درباره این تشکیلات و این پنج قهرمان گمنام خواهم نوشت. با این امید که

 دوستان و رفقا در گرداوری اطلاعات کمک کنند و این مختصر سبب جلب توجه به این بخش از تاریخ ما و ثبت

 اجرای آن شود.