Sunday, March 23, 2008

هێندێک تێبینیی زمانی 38



هێندێک تێبینیی زمانی 38
حه‌سه‌نی قازی

سه‌باره‌ت به‌ " خۆشگوزه‌رانی "

له‌ گۆڤاری " مهاباد" ژماره‌ 65،مانگی ئووتی ساڵی 2006 دا به‌ڕێز ئه‌حمه‌د[ی] قازی بابه‌تێکی بڵاو کردووه‌ته‌وه‌ له‌ ژێر سه‌ردێڕێ" تێبینی[ی] زبانه‌وانی" و تێیدا له‌ مه‌ڕ بێژه‌ی 'خۆش گوزه‌رانی' ده‌نووسێ : " ئه‌م "خۆش گوزه‌رانی"یه‌ هه‌ر وه‌ک نووسه‌ر ( مه‌به‌ستی ئه‌و نووسه‌ره‌یه‌ که‌ به‌ڕێزی له‌ سه‌ر بۆچوونه‌کانی نووسیوه‌) ئاماژه‌ی پێده‌کا له‌ فارسی دا و له‌ لای ئێمه‌ش له‌ کوردستانی ڕۆژهه‌ڵات، هاوسه‌نگه‌ ده‌گه‌ڵ "عیاشی" و خۆش ڕابواردن و ده‌گه‌ڵ (رفاه) هێندێک جیاوازی هه‌یه‌.هه‌رچه‌ند له‌ باشووری کوردستان جێگه‌ی خۆی کردۆته‌وه‌ و له‌ ئاخاوتنی ڕوژانه‌ی خه‌ڵکی ئاسایی و میدیا و بڵاڤۆکه‌کان دا به‌ هه‌راوی ده‌کار ده‌کرێ و وا ده‌رده‌که‌وێ که‌ له‌ لای ئه‌وان هه‌ڵگری مانای گوزه‌رانی خۆش و ژیانی ئاسووده‌یه‌ و به‌ [له‌]باری ڕێزمانیش دا به‌ هه‌ڵه‌ نازاندرێ ".
دیاره‌ ئه‌و بۆچوونه‌ی سه‌ره‌وه‌ به‌ جارێک خوێندنه‌وه‌ و سه‌رپێیانه‌ چ هه‌ڵناگرێ، به‌ڵام به‌ لێ قۆڵبوونه‌وه‌ و بناوان کۆڵێنی زۆرشت ده‌رده‌که‌وێ. ڕاستییه‌که‌ی ئه‌وه‌یه‌ که‌ کوته‌ی " خۆش گوزه‌ارنی" نه‌ک به‌کوردی به‌ڵکوو به‌ فارسی مانای " عه‌یاشی" و " ڕابواردنی" لێ ده‌خوێندرێته‌وه‌. به‌ کوردیی نێوه‌ڕاست ، جا چ له‌ ڕۆژهه‌ڵات یان باشووری کوردستان بێ هاوتای " عه‌یاشی" فارسی " ڕابواردن"ه‌. که‌وابوو نووسه‌ر لێره‌دا به‌ تێخوێندنه‌وه‌ مانای "خۆش گوزه‌رانی" به‌ زمانێکی دیکه‌ ئه‌وه‌ی له‌ سه‌ر ڕۆژهه‌ڵاتی کوردستان نه‌ک وه‌ک ئه‌و ده‌نووسێ [کوردستانی ڕۆژهه‌ڵات] کردووه‌ته‌وه‌ ماڵ و سنوورێکی له‌ نێوان خۆی و "ئه‌وان" دا ڕایه‌ڵ کردووه‌. تکایه‌ له‌م ڕستانه‌ ورد بنه‌وه‌ بزانن خه‌ڵکی ئاسایی له‌ سلێمانی و مهاباد به‌ جوێ لێیان تێده‌گه‌ن؟<سامان و سیوه‌یل باری دارایی و گوزه‌رانیان خۆشه‌>، <گوزه‌رانی خۆش به‌ کار و کۆششت ساز ده‌بێ>، <ئه‌وه‌ی کار نه‌کا نابێ چاوه‌ڕوانی گوزه‌رانی خۆش بێ>، <ئه‌گه‌ر سیاسه‌تی زۆڵم و زۆری بهێڵێ خه‌ڵک گوزه‌رانیان خۆشه‌>. ده‌کرێ به‌ ده‌یان ڕسته‌ی دی ئاوا ساز بکرێ که‌ خه‌ڵک ئه‌گه‌ربه‌ کوردی مانایان لێک بده‌نه‌وه‌ له‌م دیو و ئه‌و دیو وه‌کوو یه‌کیان لێتێده‌گه‌ن. " خۆش گوزه‌رانی " ده‌کرێ مانای له‌ "ریفاه" دا بوونی ی عه‌ڕه‌بی و " وێڵ فێر" ی ئینگلیسی تێبخوێندرێته‌وه‌،به‌ڵام ئه‌گه‌ر بمانه‌وێ وه‌کوو ئاوه‌ڵناو بۆ کۆمه‌ڵگه‌ و ده‌وڵه‌تێکی ده‌کار بهێنین که‌ هه‌موو پێداویستییه‌کانی ژیان و گوزه‌رانی خه‌ڵکه‌که‌ی ده‌سته‌به‌ر کراوه‌، یان وادابندرێ ‌ که‌ دسته‌به‌ر کراوه‌ و له‌ ئینگلیسی دا پێیده‌ڵێن " وێڵفێر سته‌یت"،گه‌لۆ ده‌کرێ " ده‌وڵه‌تی خۆش گوزه‌ران" ده‌کاربهێنین؟ بۆ نا!
له‌و مانایه‌ دا واته‌ کۆمه‌ڵگه‌ و ده‌وڵه‌تێکی که‌ پێداویستییه‌کانی ژیانی ئاسووده‌ و گوزه‌رانی تێدا دامه‌زراوه‌. "به‌ ئێروو"ش ده‌کرێ بۆ ده‌ربڕینی ئه‌و چه‌مکه‌ ده‌ست بدا،وه‌ک چۆن له‌ زمانی خه‌ڵک دا هه‌یه‌ ده‌ڵێن :" پیاو به‌ ئێروو بێ زستانیش خۆشه‌".
دوا قسه‌ له‌م کورته‌ تێبینییه‌ دا وشه‌ی "زمان"ه‌ که‌ به‌ڕێز ئه‌حمه‌دی قازی وه‌کوو "زبان" لێره‌ و له‌ جێی دیکه‌ش ده‌کاری ده‌هێنێ، باشه‌ ئه‌گه‌ر له‌ ده‌نگی /م/ نه‌بانه‌ بۆچی له‌ جیات "ڕیزمان" نانووسێ "ڕێزبان" ؟

No comments: