Monday, March 31, 2008

هێندێک تێبینیی زمانی 43


هێندێک تێبینیی زمانی 43
حه‌سه‌نی قازی

'وه‌رگێران' نه‌ک ' وه‌رگێڕانه‌وه‌'

ئه‌گه‌رچی هێنانه‌ گۆڕی ئه‌و تێبینیانه‌ ڕووی له‌ هه‌موو ده‌کارهێنه‌رانی زمانی کوردییه‌، به‌ڵام له‌ به‌ر ئه‌وه‌ی دۆستێکی نووسه‌ر له‌ نووسراوه‌ی هه‌ره‌ دوایی خۆیدا، سه‌ره‌ڕای پێمل بوونی پێشووی دیسان له‌ بری وشه‌ وچه‌مکی 'وه‌رگێڕان' ، ' وه‌رگێڕانه‌وه‌' ی ده‌کار کردووه‌ ، ئه‌م تێبینییه‌ به‌تایبه‌تی ڕووی ده‌وییه‌ و له‌ به‌ر ئه‌وه‌ی خۆی ده‌ناسێته‌وه‌ ئیدی لێره‌دا من نێوی نادرکێنم و دێمه‌ سه‌ر شیکردنه‌وه‌ی ' وه‌رگێڕان' و " وه‌رگێڕانه‌وه‌'. ده‌زانین که‌ چاوگی ' وه‌رگێڕان ' له‌ دوو کوتی 'وه‌ر' + 'گێران'، ساز بووه‌ و به‌ر له‌وه‌ی ‌ له‌ زمانی ئاخافتن و نووسینی کوردیدا وه‌کوو هاوتای 'ترجمه‌' و دواتر 'برگردان' فارسی، 'ترجمة ' عه‌ڕه‌بی' و ' چێڤری" ترکی ده‌کاربکردرێ ،له‌ ژیانی ڕۆژانه‌ دا به‌ واتای ئاوه‌ژوو کردنه‌وه‌ی شتێک، ژێر و ڕوو کردنی شتێک، نخوون کردنه‌وه‌ی شتێکه‌. 'وه‌ر+ گێڕان' چاوگی تێپه‌ڕه‌ و تێنه‌په‌ڕه‌که‌ی 'وه‌ر+گه‌ڕان'ه‌. "ئه‌مڕۆ له‌ هه‌ورازی به‌رماڵان لۆرییه‌ک به‌ باره‌وه‌ وه‌رگه‌ڕا،ده‌ڵێن شوفیڕه‌که‌ی ناشی بووه‌ بۆیه‌ وه‌ریگێڕاوه‌'.' هه‌تا کابان مه‌نجه‌ڵه‌ پڵاو وه‌رده‌گێڕێ،میوان له‌ برسان قڕیان دێ'.
له‌ کوردیی نێوه‌ڕاست دا به‌ پێچه‌وانه‌ی زمانی فارسی و ئینگلیسی 'وه‌رگێران' هه‌م چاوگی کردار و هه‌م ناوی چاوگه‌:< وه‌رگێرانی کوته‌ی زانستی ئاسته‌مه‌>،<وه‌رگێران بوارێکی به‌ربڵاوه‌>. ' ه‌وه‌' ته‌نێ نیشانه‌ی دووپاته‌ بوونه‌وه‌یه‌: ' هه‌ژار شه‌ڕه‌فنامه‌ی له‌ زمانی فارسییه‌وه‌ وه‌رگێراوه‌ و له‌و دواییانه‌ دا وه‌رگێرێکی دیکه‌ش وه‌ریگێڕاوه‌ته‌وه‌' 'وه‌رگێران' ئیدی به‌ مانای ده‌قێک له‌ زمانێکه‌وه‌ هێنانه‌ سه‌ر زمانێکی دی ڕۆنیشتووه‌ و پێکێشی له‌ سه‌ر پێداهاتنه‌وه‌ی و لێزیاد کردن و به‌ دمه‌وه‌دانی نیشانه‌ی دووپاته‌بوونه‌وه‌ی پێ ناوێ. واهه‌یه و دێته‌ پێشێ مرۆ قسه‌یه‌ک بسه‌لمێنی و دوایه‌ لێی پاشگه‌ز بێته‌وه‌، واهه‌یه‌ وه‌رگێڕێک ده‌قێکی وه‌رگێڕابێ و دیسان وه‌ریگێڕێته‌وه‌، به‌ڵام بۆ پاساودانی کاره‌که‌ی ده‌بێ هۆی پته‌و و شیاوی سه‌لماندن بهێنێته‌‌ گۆڕێ!

No comments: