چاوپێکەوتنێک لەگەڵ ئاننا لیند، ١٢-ی سێپتامبری ١٩٩٩
چاوپێکەوتنێک
لەگەڵ ئاننا لیند، ١٢-ی سێپتامبری ١٩٩٩
( تێبینی: ئەم چاوپێکەوتنم لە ١٢-ی سێپتامبری ١٩٩٩ لە شاری
گوتێنبێرگ بە زمانی سوێدی لەگەڵ ئاننا لیند وەزیری کاروباری دەرەوەی ئەودەمی سوێد
سەبارەت بە بارودۆخی باکوور و تورکییە بۆ تێلێڤیزۆنی میدیا ئەنجام دا. لەو ڕۆژە دا
لە شاری گۆتێنبێرگ ڕێوڕەسمیک بۆ شەرمەزار کردنی سزای ئێعدام بەڕێوە دەچوو.
بەداخەوە ئاننا لیند لە ١١-ی سێپتامبری ٢٠٠٣ بەشێوەیەکی دڕندانە و بە ڕۆژی ڕووناک
لە ستۆکهۆڵم کووژرا. بۆ بیرەوەری ئەو ئینسانە دێمۆکڕاتە وەرگێڕانی دەقی ئەو چاو
پێکەوتنە بڵاو دەکەمەوە.لە خوارەوە لینکی ڤیدێئۆی چاوپێکەوتنەکە لە تۆڕی یووتووب
داندراوە )
حەسەن قازی: سپاست دەکەم بۆ ئەوەی داوای ئێمەت قەبووڵ کرد بۆ ئەم چاوپێکەوتنە. پێم خۆش بوو لە سەرەتاوە لێت پرسم لەو دواییانە دا زۆر بە ڕوونی باست کردووە کە دەتەوێ تورکییە ببێتە ئەندامی یەکێتیی ئوڕووپا بەڵام دیارە ئەو ئەندامەتییە هێندێک هەلومەرجی هەیە و بۆ وێنە ئەو هەلومەرجانەی لە دانمارک بۆ ئەندامانی تازە داندراون. دیارە تورکییە خۆشی دەیەوێ ببێتە ئەندام. ئەو هەلومەرجانەی دانمارک کامانەن؟
ئاننا لیند: ئەمن لەو باوەرەدام ئەوە گرینگە لە ناو یەکێتیی ئوڕووپا و تورکییە دا هاوکاری هەبێ و لە داهاتوو دا تورکییە دەتوانێ ببێتە ئەندامی یەکێتیی ئوڕووپا.بەڵام بۆ وەدیهاتنی ئەوەش تورکییە دەبێ مافە بنەڕەتییە مرۆڤییەکان ڕەچاو بکا ، بۆ وێنە دەست پێکردنی دیالۆگ لەگەڵ ڕێکخراوە دێمۆکڕاتیکەکان لەناو کوردەکان دا. ئەمن لەوە تێ دەگەم کە مرۆڤ لەگەڵ پ.ک.ک. موزاکەرە ناکا کە کردەوەی تێڕۆریستی دەکا، بەڵام ڕێکخراوەی دێمۆکڕاتیکیش هەن کە دەکرێ تورکییە وتووێژیان لەگەڵ بکا و دیالۆگیان لەگەڵ بکرێ. تورکییە دەبێ ددان بەوە دا بنێ کە لە تورکییە هێشتا کێشەی مافی مرۆڤ هەیە، دەبێ سزای ئیعدام هەڵبگیرێ و سیستمی قەزایی بگۆڕدرێ بە گشتی ئەو داوخوازانە پێک بێنێ کە ئورووپا داوایان دەکا.
حەسەن قازی: بە دڵنیاییەوە ئێوە ئاگادارن کە لە سەرەتای مانگی ئووت دا بەرپرسی مافی مرۆڤ ، دێمۆکراتی و کار لە وەزاڕەتی کارو باری دەرەوەی ئەمریکا سەری لە تورکییە و لە ناوچە کوردییەکان دا. لە کۆنفڕانسێکی چاپەمەنی لە ئانکارا لەوێ بە ئاشکرایی باسی ئەوەی کرد کە جەخت دەکەن لە سەر دێمۆکڕات کردنی تورکییە. ئایا لەو بارەیەوە چ ڕاوێژێک لە نێوان ئوڕووپا و ئەمریکا دا هەیە؟
ئاننا لیند: ئەو جەخت و گوشارانە هەم لە لایەن ئوڕووپا و هەم لە لایەن ئەمریکاوە دەکرێن. و هەر کەس لە لایەن خۆیەوە دەیکا و ئەمن پێم وایە ئەوە باشە چونکە داوخوازەکان لە هەمان کات دا لە شوێنی جۆر بە جۆرەوە دەکرێن.
حەسەن قازی: بەڵام ئایا وتووێژێک لە نێوان ئێوە و ئەمریکا دا لەو بارەیەوە هەیە؟
ئاننا لیند: شتەکە ئاوایە کە ئوڕووپا ڕاستەوڕاست لەگەڵ تورکییە دەدوێ و ئەمریکا ڕاستەوڕاست لەگەڵ تورکییە دەدوێ و دیارە تا ڕادەیەکیش بۆچوونەکان وەک یەک وان و هەڵبەت ئەوە گرینگە کە تورکییە مافی مرۆڤ و مافە دێمۆکڕاتیکەکان لە بەر چاو بگرێ.
حەسەن قازی: وەک وەبەرچاو دێ بەتایبەتی دوای ئەو کارەساتە تەبیعی یەی لە تورکییە قەوما هێندێک نیشانەی ئاوا دەرکەوتووە کە تورکییە و یۆنان کە لە ڕووی نەریتییەوە دانوویان بەیەکەوە ناکوڵێ ئێستا لەیەکتری نزیک دەبنەوە . ئێوە ئەوە چۆن دەبینن و لێکدانەوەتان لە سەری چییە؟
ئاننا لیند: ئەمن پێم وایە ئەوە زۆر باشە، ئەوە زۆر باشە ئەو کارە بکەن . هیوادارم ئەوە مانای ئەوە بێ کە تورکییە زیاتر لا بکاتەوە لە سەر کێشە ناوخۆییەکانی و چارەسەرکردنیان لە پێوەندی لەگەڵ مافە مرۆڤییەکان دا لە جیات ئەوەی ئەنێرژی خۆی لە سەر ئەوە دابنێ کە دوژمنێک دراوسێیەتی .هیوادارم هێور بوونەوەی بارگرژی لە نێوان تورکییە و یۆنان دا بگاتە ئەوەی کە تورکییە مافە مرۆڤییەکان لە ناوخۆی تورکییە دا بە جیدی بگرێ.
حەسەن قازی: پ.ک.ک. ، یانی پارتیی کرێکارانی کوردستان ڕایگەیاندووە بەردەوام نابێ لە سەر خەباتی چەکدارانە. ئێوە ئەوە چۆن دەبینن؟ ئایا ئەو هەڵوێستەی کە ئێستا سەبارەت بە پ.ک.ک. ڕاتگەیاند لە لایەن دەوڵەتی سوێدەوە گۆڕانی بە سەر دادێ؟
ئاننا لیند: ئەمن پێم وایە ئەوە گرینگە کە پ.ک.ک کۆتایی دەدا بە خەباتی چەکدارانە.چونکە کردەوەی توندو تێژی قەت دێمۆکراسی دانامەزرێنێ و ئەمن پێم وایە تەنیا ڕێگای ڕێزگرتن لە خەباتی دێمۆکڕاتێک و هەر وەها لە مافی کوردان لە تورکییە ئەوەیە کە مرۆڤ زەبرو زەنگ بەکار نەهێنێ . بەڵام لە تورکییە زۆر ڕێکخراوەی دێمۆکڕاتیک هەن تەنانەت لە ناو کوردەکانیش دا و ئەمن ئەوە بە جێی قەبووڵ نازانم دەوڵەتی تورکییە دیالۆگ و وتووێژ لەگەڵ ئەوان ناکا.
حەسەن قازی : وەک ئێوە ئاگادارن نۆڕوێژ کارێکی زۆری کرد بۆ ئەوەی فەلەستینییەکان و دەوڵەتی ئیسرائیل لە دەوری یەکتری کۆ ببنەوە و وتووێژ بکەن. پێت وا هەیە بکرێ سوێدیش دەورێکی ئاوا ببینێ لە نێوان کوردەکان و دەوڵەتی تورکییە دا ؟
ئاننا لیند: ئەگەر دەرفەتێکی وا هەبێ ئەمن پێم وایە ئەوە زۆر باش دەبێ. ئێستا پێم وایە گرژییەکی زۆر هاتووەتە ئاراوە بە دانانی ئەو داوخوازیانە لە سەر تورکییە. حاڵی حازر ڕەنگە ئێمە نەتوانین وەک ناوبژیوان دەور بگێڕین بەڵام ، ئەمن هیوادارم بتوانین لە داهاتووە دا دەورێک بگێڕین بۆ ئەوەی بکرێ دیالۆگێک لە ناو کوردەکان لە تورکییە و دەوڵەتی تورک ساز بکەین.
حەسەن قازی: ئەمن زۆر سپاست دەکەم بۆ ئەو کاتەی بەئێمەت دا ، ئەگەر شتێکی دیکەت هەیە بە بینەرانی ئێمەی بڵێی فەرموو
ئاننا لیند: پێدەکەنێ و دەڵێ نا سپاست دەکەم چی دیکەم نییە
لە دوای کووژاندنەوەی کامێڕا ئاننا لیند داوای کرد جارێکی دی پرسیارەکەم لەمەڕ ئەگەری بەریوانی کردنی سوێد لە نێوان نوێنەرانی گەلی کورد لە تورکییە و دەوڵەتی تورک دووپاتە بکەمەوە. منیش پرسیارەکەم زیاد کرد و کردمە دوو پرسیار.
حەسەن قازی: پرسیارەکە ئەوە بوو وەک ئێوە دەزانن نۆڕوێژ دەورێکی گەورەی گێڕا بۆ ئەوەی فەلەستینییەکان و دەوڵەتی ئیسرائیل بە جۆرێک لەیەک نزیک بنەوە و دەست بە دیالۆگ بکەن و گەیشتنە ئەو قۆناخەی کە ئێستا دەیبینین. پێتان وایە کە حکوومەتی سوێد و بە تایبەتی ئێوە سۆسیال دێمۆکڕاتەکان کە ئێستا دەستەڵاتدارن ئامادەن هەمان دەور بگێڕن لە نێوان کوردەکان و دەوڵەتی تورکییە دا؟
حەسەن قازی: سپاست دەکەم بۆ ئەوەی داوای ئێمەت قەبووڵ کرد بۆ ئەم چاوپێکەوتنە. پێم خۆش بوو لە سەرەتاوە لێت پرسم لەو دواییانە دا زۆر بە ڕوونی باست کردووە کە دەتەوێ تورکییە ببێتە ئەندامی یەکێتیی ئوڕووپا بەڵام دیارە ئەو ئەندامەتییە هێندێک هەلومەرجی هەیە و بۆ وێنە ئەو هەلومەرجانەی لە دانمارک بۆ ئەندامانی تازە داندراون. دیارە تورکییە خۆشی دەیەوێ ببێتە ئەندام. ئەو هەلومەرجانەی دانمارک کامانەن؟
ئاننا لیند: ئەمن لەو باوەرەدام ئەوە گرینگە لە ناو یەکێتیی ئوڕووپا و تورکییە دا هاوکاری هەبێ و لە داهاتوو دا تورکییە دەتوانێ ببێتە ئەندامی یەکێتیی ئوڕووپا.بەڵام بۆ وەدیهاتنی ئەوەش تورکییە دەبێ مافە بنەڕەتییە مرۆڤییەکان ڕەچاو بکا ، بۆ وێنە دەست پێکردنی دیالۆگ لەگەڵ ڕێکخراوە دێمۆکڕاتیکەکان لەناو کوردەکان دا. ئەمن لەوە تێ دەگەم کە مرۆڤ لەگەڵ پ.ک.ک. موزاکەرە ناکا کە کردەوەی تێڕۆریستی دەکا، بەڵام ڕێکخراوەی دێمۆکڕاتیکیش هەن کە دەکرێ تورکییە وتووێژیان لەگەڵ بکا و دیالۆگیان لەگەڵ بکرێ. تورکییە دەبێ ددان بەوە دا بنێ کە لە تورکییە هێشتا کێشەی مافی مرۆڤ هەیە، دەبێ سزای ئیعدام هەڵبگیرێ و سیستمی قەزایی بگۆڕدرێ بە گشتی ئەو داوخوازانە پێک بێنێ کە ئورووپا داوایان دەکا.
حەسەن قازی: بە دڵنیاییەوە ئێوە ئاگادارن کە لە سەرەتای مانگی ئووت دا بەرپرسی مافی مرۆڤ ، دێمۆکراتی و کار لە وەزاڕەتی کارو باری دەرەوەی ئەمریکا سەری لە تورکییە و لە ناوچە کوردییەکان دا. لە کۆنفڕانسێکی چاپەمەنی لە ئانکارا لەوێ بە ئاشکرایی باسی ئەوەی کرد کە جەخت دەکەن لە سەر دێمۆکڕات کردنی تورکییە. ئایا لەو بارەیەوە چ ڕاوێژێک لە نێوان ئوڕووپا و ئەمریکا دا هەیە؟
ئاننا لیند: ئەو جەخت و گوشارانە هەم لە لایەن ئوڕووپا و هەم لە لایەن ئەمریکاوە دەکرێن. و هەر کەس لە لایەن خۆیەوە دەیکا و ئەمن پێم وایە ئەوە باشە چونکە داوخوازەکان لە هەمان کات دا لە شوێنی جۆر بە جۆرەوە دەکرێن.
حەسەن قازی: بەڵام ئایا وتووێژێک لە نێوان ئێوە و ئەمریکا دا لەو بارەیەوە هەیە؟
ئاننا لیند: شتەکە ئاوایە کە ئوڕووپا ڕاستەوڕاست لەگەڵ تورکییە دەدوێ و ئەمریکا ڕاستەوڕاست لەگەڵ تورکییە دەدوێ و دیارە تا ڕادەیەکیش بۆچوونەکان وەک یەک وان و هەڵبەت ئەوە گرینگە کە تورکییە مافی مرۆڤ و مافە دێمۆکڕاتیکەکان لە بەر چاو بگرێ.
حەسەن قازی: وەک وەبەرچاو دێ بەتایبەتی دوای ئەو کارەساتە تەبیعی یەی لە تورکییە قەوما هێندێک نیشانەی ئاوا دەرکەوتووە کە تورکییە و یۆنان کە لە ڕووی نەریتییەوە دانوویان بەیەکەوە ناکوڵێ ئێستا لەیەکتری نزیک دەبنەوە . ئێوە ئەوە چۆن دەبینن و لێکدانەوەتان لە سەری چییە؟
ئاننا لیند: ئەمن پێم وایە ئەوە زۆر باشە، ئەوە زۆر باشە ئەو کارە بکەن . هیوادارم ئەوە مانای ئەوە بێ کە تورکییە زیاتر لا بکاتەوە لە سەر کێشە ناوخۆییەکانی و چارەسەرکردنیان لە پێوەندی لەگەڵ مافە مرۆڤییەکان دا لە جیات ئەوەی ئەنێرژی خۆی لە سەر ئەوە دابنێ کە دوژمنێک دراوسێیەتی .هیوادارم هێور بوونەوەی بارگرژی لە نێوان تورکییە و یۆنان دا بگاتە ئەوەی کە تورکییە مافە مرۆڤییەکان لە ناوخۆی تورکییە دا بە جیدی بگرێ.
حەسەن قازی: پ.ک.ک. ، یانی پارتیی کرێکارانی کوردستان ڕایگەیاندووە بەردەوام نابێ لە سەر خەباتی چەکدارانە. ئێوە ئەوە چۆن دەبینن؟ ئایا ئەو هەڵوێستەی کە ئێستا سەبارەت بە پ.ک.ک. ڕاتگەیاند لە لایەن دەوڵەتی سوێدەوە گۆڕانی بە سەر دادێ؟
ئاننا لیند: ئەمن پێم وایە ئەوە گرینگە کە پ.ک.ک کۆتایی دەدا بە خەباتی چەکدارانە.چونکە کردەوەی توندو تێژی قەت دێمۆکراسی دانامەزرێنێ و ئەمن پێم وایە تەنیا ڕێگای ڕێزگرتن لە خەباتی دێمۆکڕاتێک و هەر وەها لە مافی کوردان لە تورکییە ئەوەیە کە مرۆڤ زەبرو زەنگ بەکار نەهێنێ . بەڵام لە تورکییە زۆر ڕێکخراوەی دێمۆکڕاتیک هەن تەنانەت لە ناو کوردەکانیش دا و ئەمن ئەوە بە جێی قەبووڵ نازانم دەوڵەتی تورکییە دیالۆگ و وتووێژ لەگەڵ ئەوان ناکا.
حەسەن قازی : وەک ئێوە ئاگادارن نۆڕوێژ کارێکی زۆری کرد بۆ ئەوەی فەلەستینییەکان و دەوڵەتی ئیسرائیل لە دەوری یەکتری کۆ ببنەوە و وتووێژ بکەن. پێت وا هەیە بکرێ سوێدیش دەورێکی ئاوا ببینێ لە نێوان کوردەکان و دەوڵەتی تورکییە دا ؟
ئاننا لیند: ئەگەر دەرفەتێکی وا هەبێ ئەمن پێم وایە ئەوە زۆر باش دەبێ. ئێستا پێم وایە گرژییەکی زۆر هاتووەتە ئاراوە بە دانانی ئەو داوخوازیانە لە سەر تورکییە. حاڵی حازر ڕەنگە ئێمە نەتوانین وەک ناوبژیوان دەور بگێڕین بەڵام ، ئەمن هیوادارم بتوانین لە داهاتووە دا دەورێک بگێڕین بۆ ئەوەی بکرێ دیالۆگێک لە ناو کوردەکان لە تورکییە و دەوڵەتی تورک ساز بکەین.
حەسەن قازی: ئەمن زۆر سپاست دەکەم بۆ ئەو کاتەی بەئێمەت دا ، ئەگەر شتێکی دیکەت هەیە بە بینەرانی ئێمەی بڵێی فەرموو
ئاننا لیند: پێدەکەنێ و دەڵێ نا سپاست دەکەم چی دیکەم نییە
لە دوای کووژاندنەوەی کامێڕا ئاننا لیند داوای کرد جارێکی دی پرسیارەکەم لەمەڕ ئەگەری بەریوانی کردنی سوێد لە نێوان نوێنەرانی گەلی کورد لە تورکییە و دەوڵەتی تورک دووپاتە بکەمەوە. منیش پرسیارەکەم زیاد کرد و کردمە دوو پرسیار.
حەسەن قازی: پرسیارەکە ئەوە بوو وەک ئێوە دەزانن نۆڕوێژ دەورێکی گەورەی گێڕا بۆ ئەوەی فەلەستینییەکان و دەوڵەتی ئیسرائیل بە جۆرێک لەیەک نزیک بنەوە و دەست بە دیالۆگ بکەن و گەیشتنە ئەو قۆناخەی کە ئێستا دەیبینین. پێتان وایە کە حکوومەتی سوێد و بە تایبەتی ئێوە سۆسیال دێمۆکڕاتەکان کە ئێستا دەستەڵاتدارن ئامادەن هەمان دەور بگێڕن لە نێوان کوردەکان و دەوڵەتی تورکییە دا؟
ئاننا لیند: بەڵێ بەخۆشییەوە ئەوە دەکەین چونکە ئێمە لە ڕووی نەریتییەوە پێوەندی باشمان هەبووە لەگەڵ زۆرێک لە ووڵاتە ئیسلامییەکان کە جیاوازی دینی و کولتوورییان هەیە لەگەڵ سوێد و ئێمە پێمان وایە مەسەلەی مافی مرۆڤیش زۆر گرینگە و پێوەندیی باشمان لەگەڵ کوردەکانیش دا هەیە و بە خۆشییەوە دەڵێم ئەگەر سوێد دەرفەتی بدرێتێ لە دڵەوە یارمەتی دەکەین بۆ پێکهێنانی دیالۆگ لە نێوان کوردەکان لە تورکییە و حکوومەتی تورک دا.
حەسەن قازی: و دوایین پرسیارم لە ووتەی ئەمڕۆت دا لێرە ڕاتگەیاند ئێوە دژی حوکمی ئێعدامن لە ئەمریکا و لە ئوڕووپا ئایا ئەوە تورکییە و ئەو حوکمی ئێعدامەش دەگرێتەوە کە بە سەر ئوێجاڵان یان دا سەپاندووە ؟
ئاننا لیند: ئێمە لە پرێنسیپ دا لە هەموو جێگایەک لە دژی سزای ئێعدامین . و ئەوە هەموو ووڵاتێک دەگرێتەوە لەهەر جێگایەک کە سزایەکی ئەوتۆ هەبێ.
قازی: سپاس بۆ تو
ئاننا لیند: گەلێک سپاس
لینکی ڤیدێئۆی چاوپێکەوتنەکە
https://youtu.be/924u6MpWjLg
وێنەکان و ڕێکخەری چاوپێکەوتنەکە: هیوا کاردۆیی
فیلمهەڵگر : عەککاس ئاکگوین
No comments:
Post a Comment